Tình báo Mỹ và lợi ích biển Đông

Chuyện đã rồi

Dẫn phát biểu của ông Robert Cardillo tại phiên điều trần trước Quốc hội Mỹ mới đây của Cục trưởng Cục Tình báo Không gian Địa lý (NGA) thuộc Lầu Năm góc, tờ Thời báo châu Á cho biết các vệ tinh và máy bay do thám nước này đang giám sát và ghi lại bằng hình ảnh nhất cử nhất động của Trung Quốc ở Biển Đông.

Theo ông Cardillo, Bắc Kinh nói họ phát triển các đảm nhân tạo nhằm phục vụ mục đích thương mại và du lịch, nhưng NGA phát hiện mục đích của Trung Quốc không đơn giản như vậy.

Những hạ tầng và công trình quân sự (trên các hòn đảo mà Trung Quốc chiếm đóng trái phép ở Biển Đông) giúp Trung Quốc có thể đóng quân lâu dài.

Hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc xây dựng phi pháp kho chứa máy bay trên bãi đá Xubi, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam

Ông Cardillo nhấn mạnh: “Những công trình lấp biển của Trung Quốc chính là chuẩn bị cho hành động quân sự trong tương lai. Hiện nay, chúng tôi (NGA) có thể chỉ ra một cách chính xác và cụ thể rằng những công trình này có liên quan chặt chẽ tới kế hoạch và mục tiêu (quân sự) trong tương lai của Trung Quốc và phục vụ cho tới kế hoạch và mục tiêu đó”.

Tờ Thời báo châu Á cho biết thêm trong báo cáo lần đầu tiên về quân đội Trung Quốc đưa ra vào năm 2016 này, Lầu Năm góc đã công bố một lượng lớn ảnh cho thấy Trung Quốc đang xây dựng cơ sở quân sự ở Biển Đông và các khu vực khác. Những cơ sở quân sự này của Trung Quốc được Lầu Năm góc gọi là “cưỡng ép cường độ thấp”.

Giới chuyên gia cho rằng, tình báo Mỹ phát hiện mục đích thực sự của Trung Quốc trên vùng biển Đông là chuyện không có gì mới mẻ. Bởi lẽ, việc Trung Quốc bồi đắp trái phép các bãi, đá xây dựng thành đảo nhân tạo ở Biển Đông chủ yếu xuất phát từ mục đích quân sự là điều hiển nhiên. Ngay từ khi Trung Quốc bắt đầu tiến hành những hoạt động bồi lấp, xây dựng đảo nhân tạo, tất cả các nước đều có thể nhìn ra ý đồ này của Trung Quốc.

Mỹ tuyên bố luôn giám sát chặt chẽ nhất cử nhất động của Trung Quốc trên vùng biển Đông, nhưng trên thực tế, Mỹ chỉ thực sự tuyên bố những việc làm phi pháp của Trung Quốc tại vùng biển này khi ''mọi chuyện đã rồi''.

Cách đây không lâu, hôm 16/2 nhiều phương tiện truyền thông trên thế giới đã công bố về việc Trung Quốc triển khai hệ thống tên lửa đất đối không đến đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.

Bản thân Thiếu tướng David Lo, phát ngôn viên Cơ quan Quốc phòng của vùng lãnh thổ Đài Loan cũng khẳng định Trung Quốc đại lục đã triển khai tên lửa đất đối không tới đảo Phú Lâm.

Thế nhưng, đến tận ngày 23/2 các quan chức tình báo Mỹ mới chính thức xác nhận thông tin và thông báo rằng, tình báo Mỹ đã phát hiện máy bay tiêm kích thế hệ thứ 4 Shenyang (Thẩm Dương) J-11 và máy bay tiêm kích-ném bom Xian (Tây An) JH-17, tên lửa đất đối không HQ-9 trên đảo Phú Lâm.

Sự hời hợt để làm giá

Phản ứng trước những sự kiện như trên, giới chức Mỹ không quên ''bày tỏ quan ngại'' về hành vi của Trung Quốc tại biển Đông, đồng thời kêu gọi các bên kiềm chế. Cho đến nay, việc tuần tra đảm bảo quyền tự do đi lại trên biển của Mỹ, bao gồm đưa tàu chiến vào trong khu vực 12 hải lý của các đảo Trung Quốc xây dựng trái phép trên Biển Đông không mang lại kết quả rõ rệt.

Trước những phản ứng có phần ''hời hợt'' của Mỹ, giới phân tích quân sự cho rằng, Quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ hiện đang ở trong tình trạng “vừa xung đột, vừa mặc cả”, thể hiện rõ xu hướng chủ đạo trong quan hệ giữa 2 cường quốc này là “vừa hợp tác, vừa đấu tranh”; “vừa kìm chế lẫn nhau nhưng lại phụ thuộc không thể tách rời”.

Theo ông Pavel Zolotarev, Phó giám đốc Viện Mỹ và Canada, nền tảng quan hệ kinh tế gần gũi là một đảm bảo rằng, bất chấp mọi xung đột, Trung Quốc và Hoa Kỳ sẽ tiến lại với nhau. Những tuyên bố cứng rắn của Mỹ trong thời gian qua có thể chỉ là con bài để “làm giá”.

Đồng quan điểm, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Nhà nước của Nga Vladimir Yevseyev cũng nhất trí rằng, hai bên sẽ tiếp tục tìm kiếm sự thỏa hiệp tiềm năng cho Hoa Kỳ và chấp nhận được đối với Trung Quốc. Các chuyến thăm viếng lẫn nhau sẽ cho phép đạt được điều này.

Hà Giang