Tín hiệu chuyển động

Thông tin tích cực mới nhất từ Kabul là kế hoạch lập nhóm thương lượng chính thức với Taliban. Theo thông báo của Bộ Hòa bình Afghanistan hôm 28-3, đoàn đàm phán của chính phủ gồm 21 thành viên, sẽ được lựa chọn sau các cuộc thảo luận, tham vấn toàn diện với tất cả đại diện thành phần xã hội. Trong đó, các đảng chính trị được giao nhiệm vụ đại diện Nhà nước Afghanistan đàm phán hòa bình với lực lượng phiến quân. Đây là kết quả nỗ lực của chính phủ tổ chức các cuộc thảo luận trực tuyến trong tuần qua, nhằm chuẩn bị các cơ sở, điều kiện cần thiết để khởi động cuộc đối thoại quốc gia, hướng tới đàm phán trực tiếp giữa các đại diện Kabul và Taliban.

Chỉ vài ngày trước đó, trong nỗ lực thực thi các điều khoản của thỏa thuận giữa Mỹ và Taliban nhằm mở đường cho cuộc hòa đàm nội bộ Afghanistan, chính quyền Tổng thống A.Ga-ni đã công bố kế hoạch phóng thích các tay súng Taliban. Nguồn tin giới chức chính phủ nói, tiến trình này dự kiến được khởi động “trong vòng một tuần tới”. Đại diện Taliban cũng xác nhận thông tin trên và cho biết sẽ sớm điều một “nhóm công tác” tới trung tâm Ba-gram, nơi có nhiều thành viên Taliban bị giam giữ.

Các kế hoạch nêu trên được Kabul liên tiếp công bố, sau khi Nhà trắng phát đi “tối hậu thư” . Thất vọng về tình trạng tranh giành quyền lực khiến con tàu hòa bình Afghanistan “đứng bánh”, Mỹ quyết định giảm ngay một tỷ USD viện trợ Kabul trong năm 2020 và dọa cắt khoản tương tự cho năm tới. Quyết định được đưa ra ngay sau chuyến công du Afghanistan của Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ M.Pom-peo cuối tuần trước, trong đó nhà thương lượng Mỹ đã không thể đưa Tổng thống Afghanistan A.Ga-ni và đối thủ chính trị A.Áp-đu-la tới bàn đàm phán. Trước đó, không chấp thuận vị trí số hai theo kết quả bầu cử được công bố, ông Áp-đu-la đã tổ chức nghi thức tuyên thệ, song song lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử A.Ga-ni.

Bất đồng dai dẳng giữa các đối thủ chính trị ở Afghanistan là lý do trực tiếp của “tối hậu thư” mà Washington chuyển tới Kabul. Bộ trưởng Pompeo khẳng định, tranh chấp quyền lực ở Kabul làm tổn hại quan hệ Mỹ - Afghanistan, làm mất danh tiếng của Washington và các đối tác trong liên minh quốc tế đang hỗ trợ xây dựng “tương lai mới” cho Afghanistan. Tuy, thất bại trong nỗ lực hòa giải, song Mỹ vẫn để ngỏ cơ hội, khi ông Pompeo tuyên bố không từ bỏ nỗ lực thuyết phục các bên ở Afghanistan duy trì mục tiêu hòa bình, hòa giải.

Hôm 29-2, Mỹ và Taliban đã ký bản “thỏa thuận lịch sử” giúp Mỹ rút hàng nghìn binh sĩ khỏi Afghanistan, chấm dứt chiến dịch can thiệp quân sự ở nước ngoài kéo dài nhất trong lịch sử “xứ cờ hoa”. Thỏa thuận này cũng mở đường cho các cuộc đàm phán hòa bình giữa Chính phủ Afghanistan và Taliban, bảo đảm chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ đất nước Nam Á. Trong đó, một điều khoản quan trọng được Mỹ bảo đảm, đó là chính quyền Kabul phóng thích năm nghìn phiến quân, đổi lại Taliban trả tự do cho một nghìn người bị lực lượng này bắt giữ.

Việc Kabul thông báo kế hoạch phóng thích tù nhân được đánh giá tích cực, cho thấy sự điều chỉnh quan điểm của Tổng thống A.Ghani, người từng bác bỏ đòi hỏi của Taliban coi việc trả tự do cho phiến quân là “điều kiện tiên quyết” để khởi động đàm phán với chính phủ. Thông báo lập đoàn đàm phán chính thức cũng cho thấy thiện chí của Kabul sớm khởi động cuộc đối thoại nội bộ, nhằm chấm dứt cuộc xung đột kéo dài gần 20 năm qua.

Tuy nhiên, mâu thuẫn giữa “bộ đôi” đối thủ chính trị chưa được giải quyết, có thể đẩy Afghanistan vào tình trạng “cùng lúc có hai chính phủ”, tạo trở ngại lớn trong tiến trình lập nhóm đàm phán thống nhất của Kabul. Vì thế, điều cấp bách hiện nay là các bên ở Afghanistan tận dụng cơ hội, nhanh chóng biến những “tín hiệu chuyển động” vừa hé mở thành những bước đi cụ thể.

NGÂN AN