Tìm hiểu hoạt động của lò xo và giảm xóc trên ô tô

Trước tiên, một chiếc xe muốn êm ái buộc phải có trang bị bộ phận giảm xóc, nếu không, nó sẽ giống như một chiếc xe đạp, phản ánh tất cả những yếu tố từ mặt đường lên vị trí người lái.

Nếu chỉ cung cấp cho hệ thống giảm xóc một lò xo, chiếc xe sẽ có khả năng đàn hồi tốt, tuy nhiên nếu di chuyển ở những cung đường xóc liên tục, lò xo sẽ đàn hồi tự do, mất rất nhiều thời gian để dập tắt dao động, giống như sóng biển. Thậm chí khi lò xo đã bị nén hết cỡ mà vẫn gặp tiếp một ổ gà, chiếc xe gần như không còn giảm xóc.

Như vậy, lò xo và giảm xóc là 2 yếu tố ràng buộc lẫn nhau để tạo ra khả năng vận hành của chiếc xe. Chúng có nhiệm vụ khác nhau nhưng được thiết kế để làm việc cùng nhau.

Lò xo cần đảm nhiệm việc cho bánh xe đi lên đi xuống. Được thiết kế dựa trên tải trọng, nhu cầu sử dụng. Nếu lắp lò xo to đùng của xe 4 tấn lên xe 1 tấn, tất nhiên nó sẽ rất “lười” làm việc, và tạo ra chiếc xe rất xóc. Ngược lại, lò xo của xe bé mà lắp xe to, tất nhiên nó sẽ sụm xuống và có thể nói, ta chả có lò xo nữa.

Giảm xóc là một bộ phận có cấu tạo khá phức tạp, ngoài việc giúp dập tắt dao động của lò xo gây ra, nó còn có nhiệm vụ hóa giải những lực tác động lên xe, sinh ra khi xe chạy.

Làm việc trên nguyên lý chuyển xung động từ bánh xe thành hành trình của giảm xóc, giảm xóc được cấu tạo để hóa giải xung động này thành 1 dạng năng lượng khác - nhiệt độ.

Hoạt động của giảm xóc cũng tương tự như việc bơm một xi-lanh kim tiên. Tất nhiên khi lắp kim tiêm vào, bơm dung dịch ra khỏi ống tiêm sẽ nặng và chậm hơn khi tháo mũi tiêm ra.

Giảm xóc hóa giải xung động theo nguyên lý tương tự, nghĩa là dồn dung dịch chất lỏng (ở đây là dầu) qua những lỗ nhỏ (còn gọi là van). Xung động càng mạnh thì năng lượng sinh ra càng nhiều, và ở đây việc dầu chảy qua những van nhỏ đã biến xung động thành dạng năng lượng mới là nhiệt độ.

Chính vì vậy, với những giảm xóc bị chảy dầu, ta có thể đánh giá là nó đã hỏng. Ngoài ra, vì phải làm việc với nhiệt độ cao, giảm xóc cần được cấu tạo từ những chất liệu chịu nhiệt tốt. Một số loại rẻ tiền không chịu được nhiệt độ cao, sẽ nhanh hỏng khi chạy nhiều trên đường xấu (giảm xóc hoạt động nhiều).

Tác giả: Vinh Nguyễn