Tìm giải pháp hòa bình lâu dài cho Syria
Ngày 16-9, Hội nghị thượng đỉnh Nga - Iran - Thổ Nhĩ Kỳ với sự tham dự của Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và Tổng thống Iran Hassan Rouhani diễn ra ở thủ đô Ankara của Thổ Nhĩ Kỳ.
Tổng thống Iran Rouhani, Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan
Tại hội nghị, lãnh đạo của 3 nước cố gắng bảo đảm một lệnh ngừng bắn lâu dài ở khu vực Tây Bắc Syria, cũng như tìm giải pháp chấm dứt chiến sự ở tỉnh Idlib.
Điểm nóng Idlib
Theo nhận định của tờ Deutsche Welle, Hội nghị thượng đỉnh ở Ankara đưa các nước đứng về các chiến tuyến khác nhau tại Syria trên một bàn thảo luận. Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Iran Rouhani ủng hộ chính phủ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ cùng với Mỹ, châu Âu và các đồng minh Arab ủng hộ các phe phái đối lập khác nhau trong cuộc xung đột tại Syria.
Phát biểu trước thềm diễn ra hội nghị, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tuyên bố Idlib sẽ là vấn đề trọng tâm được đem ra bàn bạc tại cuộc họp ba bên ở Ankara. Ý kiến của các bên sẽ được trao đổi dựa trên những thông tin mà Thổ Nhĩ Kỳ thu được thông qua các trạm giám sát tại khu vực này. Hai năm trước, sau khi ký kết thỏa thuận giữa Nga và Iran, Thổ Nhĩ Kỳ đã thiết lập 12 chốt giám sát quân sự tại khu vực Tây Bắc Syria để giúp giảm các cuộc giao tranh giữa lực lượng đối lập và chính phủ của Tổng thống Syria Al Assad. Tuy nhiên, các chốt giám sát của Thổ Nhĩ Kỳ gần đây cũng bị trúng đạn do chiến dịch của quân đội Chính phủ Syria chống lại các phần tử khủng bố ở Idlib. Phía Thổ Nhĩ Kỳ cảnh báo, bất cứ vụ tấn công nào vào các chốt an ninh cũng sẽ đối mặt với sự trả đũa của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, có thể làm gia tăng nguy cơ đối đầu trực tiếp với Syria. Do đó, hội nghị lần này được xem là cơ hội để giảm nguy cơ đối đầu hiện nay. Bên cạnh đó, Thổ Nhĩ Kỳ cũng bày tỏ lo ngại nếu chiến sự vẫn tiếp diễn tại Idlib, làn sóng người tị nạn sẽ còn đổ về khu vực biên giới giáp ranh giữa nước này và Syria. Hiện đã có 3,5 triệu người tị nạn Syria đang lánh nạn.
Cần hỗ trợ nhân đạo toàn diện
Trong khi đó, Tổng thống Iran Hassan Rouhani bày tỏ hy vọng Hội nghị thượng đỉnh 3 bên sẽ đưa ra các bước đi hiệu quả để giúp người dân và tạo ra tương lai tốt đẹp hơn cho quốc gia Trung Đông này. Theo ông Rouhani, đối phó với khủng bố và sự can thiệp nước ngoài tại Syria, đưa người tị nạn trở về quê hương, cải cách hiến pháp và tổ chức bầu cử, tái thiết Syria là những vấn đề cần được đưa ra thảo luận. Tuy nhiên, Tổng thống Iran cũng bác bỏ sự hiện diện quân sự của Mỹ tại Syria.
Phát biểu trước thềm diễn ra hội nghị, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho rằng, cuộc chiến tranh tại Syria đã chấm dứt, hiện tại tình hình đất nước đã dần trở lại yên bình, dù vẫn còn một vài điểm căng thẳng do chưa thuộc kiểm soát của Chính phủ Syria như Idlib và bờ Đông sông Euphrates. Người đứng đầu ngành ngoại giao Nga kêu gọi bảo đảm tính đại diện rộng rãi trong tiến trình chính trị ở Syria. Ông Lavrov cũng ghi nhận sự tham gia quan trọng của phe đối lập Syria như tham dự các cuộc tiếp xúc tại Geneva, Thụy Sĩ. Về tình hình hiện nay, Ngoại trưởng Nga Lavrov cho rằng nhiệm vụ quan trọng hàng đầu là hỗ trợ nhân đạo toàn diện cho Syria, thúc đẩy giải pháp chính trị, tiến tới một nền hòa bình ổn định bền vững và dài hạn. Về phần quan điểm của Moscow, ông Lavrov khẳng định Nga ủng hộ khôi phục lại chủ quyền và tính toàn vẹn lãnh thổ của Syria.
Hội nghị thượng đỉnh Nga - Iran - Thổ Nhĩ Kỳ về Syria diễn ra lần đầu tiên tại Sochi vào tháng 11-2017. Sau cuộc gặp, lãnh đạo của 3 nước tuyên bố lập 4 khu vực giảm leo thang ở Syria, nhằm đảm bảo toàn vẹn lãnh thổ của nước này. Sau đó, các cuộc hội đàm tiếp theo của các nhà lãnh đạo về Syria đã được tổ chức ở Ankara (tháng 4-2018), Tehran (tháng 9-2018) và Sochi (tháng 2-2019).
