Tiêu tiền mặt và tiêu bằng thẻ

Chính đó là động lực thúc đẩy con người sáng tạo không biết mệt mỏi để tạo ra những giá trị mới trong khoa học kỹ thuật, quản lý xã hội... Nhờ đó mà xã hội loài người ngày càng hiện đại; sự kết nối vạn vật trong một thế giới thông minh không còn là chuyện viễn tưởng nữa. Vì thế, chuyện dùng thẻ thay thế dần tiền mặt trong trao đổi, mua bán trên thị trường cũng là điều dễ hiểu. Đó là xu hướng tất yếu của nền kinh tế thị trường thời 4.0.

Trước hết, chúng ta nên ủng hộ dự án dùng thẻ tín dụng thay thế cho tiền mặt trong trao đổi, mua bán khi có điều kiện thực hiện. Bởi, điều ấy sẽ mang lại nhiều lợi ích to lớn cho nền kinh tế nước nhà và việc quản lý xã hội. Chắc chắn các giao dịch tài chính sẽ tiện lợi, gọn gàng hơn bội phần. Người mua không cần phải mang túi tiền to để đi mua những sản phẩm đắt giá. Bên mua là thế và bên bán cũng đỡ mất công đếm tiền. Dùng thẻ thay cho tiền mặt trong trao đổi, mua bán sẽ hạn chế được việc in tiền vốn dĩ rất tốn kém. Việc quản lý sản xuất, kinh doanh hay thu nhập của công dân cũng dễ dàng, chặt chẽ, chính xác hơn. Nó góp phần bịt chặt các lỗ hổng, rò rỉ trong việc thu thuế cũng như giúp cho việc chống tham nhũng hiệu quả hơn. Một xã hội văn minh, hiện đại là xã hội biết tiết kiệm và tinh giản trên mọi lĩnh vực. Tiết kiệm hao phí cho con người; tiết kiệm thời gian; tiết kiệm nguyên liệu; tiết kiệm năng lượng... là phong cách sống của con người văn minh. Dùng thẻ thay cho tiền mặt trong thanh toán cũng chính là góp phần thực hiện những cái chúng ta vừa nêu.

Đấy là ta đang nói tới chiều thuận, còn ở phía ngược lại thì sao? Thói quen cũng là đặc tính cố hữu của con người. Thói quen được tạo ra bởi tính cách con người và sự tác động sâu sắc của hoàn cảnh xã hội. Từ trước tới nay, dân ta quen với việc dùng đồng tiền để mua bán. Đồng tiền gắn bó với con người từ ngàn năm nay. Đồng tiền xu đến đồng tiền giấy đều gắn liền với lịch sử, văn hóa dân tộc. Tiêu tiền mặt đã trở thành thói quen của nhân dân ta. Với rất nhiều người, đồng tiền còn gợi nhắc đến những kỷ niệm đẹp của một thời. Những hào bạc mới được lì xì vào dịp tết, hay mấy đồng tiền lẻ nhàu nhĩ thấm vị mồ hôi của người chân lấm tay bùn được trao đi đổi lại trong các phiên chợ quê...

Tách rời khỏi thói quen là việc không dễ, trong khi chẳng hiếm người dân hoàn toàn xa lạ chứ chưa nói tới việc dùng thẻ tín dụng để thanh toán. Vậy, chúng ta giải bài toán khó này bằng cách nào để xu hướng mới tiên tiến, hiện đại thắng thói quen lâu đời của số đông? Có lẽ cần có một lộ trình thích hợp. Theo tôi, ở khu vực nào mà các đối tượng có thể sử dụng thẻ như cán bộ, công chức, người lao động trong các nhà máy, công xưởng, người nghỉ hưu... thì hướng dẫn, phổ biến, tạo điều kiện cho họ sử dụng ngay. Khu vực còn lại, cơ bản phải dùng tiền mặt rồi nhưng có lẽ nhà nước cũng phải bắt đầu nghĩ tới các hình thức thanh toán phi truyền thống cho họ. Làm sao để trong thời gian không xa nữa, ở đất nước ta, hình thức giao dịch, mua bán bằng tiền mặt sẽ còn rất ít. Chỉ cần giúp họ vượt qua thói quen dùng tiền mặt và tiếp cận với phương thức giao dịch mới hiện đại.

Và một điều không kém phần quan trọng là ngân hàng phát hành thẻ cần tính phí sử dụng, phí giao dịch ở mức tối thiểu, sao cho người có thu nhập thấp, người nghèo không phải băn khoăn, tính toán khi thanh toán, mua đồ dùng thiết yếu hằng ngày bằng thẻ.

Cách đây chưa lâu, chắc không mấy người nghĩ tới chuyện phần đông dân ta sử dụng điện thoại thông minh như hiện nay. Thẻ tín dụng cũng vậy, chắc mấy năm nữa thôi nó cũng trở thành "vật bất ly thân” của số đông người dân Việt Nam.

NGUYỄN HỮU QUÝ