Tiết mục xiếc độc đáo, thú vị

Tiết mục xiếc lợn giữ thăng bằng trên xích đu. Ảnh: TOÀN VŨ

Kể về ý tưởng xây dựng chương trình xiếc độc đáo này, nghệ sĩ Bùi Kim Cương chia sẻ, trong một lần đi công tác, anh có dịp tới thăm trang trại chuyên nuôi lợn Móng Cái ở TP Hải Phòng. Ðây là giống lợn khoang thuần chủng, không quá to, lưng võng, có dáng đi ngộ nghĩnh, giống hình dáng những chú lợn xuất hiện trong tranh Ðông Hồ. Nhận thấy giống lợn này đẹp lại thông minh, hơn nữa ở Liên đoàn Xiếc Việt Nam trước giờ chưa có tiết mục xiếc lợn cho nên anh nảy ra ý tưởng sẽ dàn dựng trò xiếc với giống lợn này. Ðược sự ủng hộ của lãnh đạo Liên đoàn, những chú lợn đầu tiên đã được đưa về huấn luyện, thuần phục để tới cuối năm 2017, những tiết mục xiếc lợn đã được trình làng trên sân khấu xiếc Việt Nam. Có được xem tận mắt mới thấy bất ngờ, lý thú khi những chú lợn tưởng chỉ biết mỗi ăn, nằm bỗng trở thành những "nghệ sĩ" xiếc thực thụ, đầu đeo nơ, nối đuôi nhau vượt chướng ngại vật, nhảy qua vòng lửa, đá bóng vào gôn…

Không như những nghệ sĩ xiếc khác mỗi năm có thể đầu tư, xây dựng vài tiết mục mới, nghệ sĩ biểu diễn xiếc thú có khi huấn luyện, tập được một vài tiết mục với thú thì phải biểu diễn cả đời. Bởi với mỗi loài thú chỉ có thể khai thác những động tác biểu diễn trong giới hạn nhất định. Thế nên, "phong độ" của con thú là yếu tố quyết định sự sống còn của tiết mục. Con thú có mệnh hệ gì, coi như công sức huấn luyện từ đầu của nghệ sĩ đổ sông đổ bể. Vì thế, những chú lợn ở Liên đoàn Xiếc Việt Nam luôn được chăm sóc, nuôi dưỡng với chế độ đặc biệt đã được nghiên cứu kỹ lưỡng. Khi còn bé, các chú lợn được cho uống sữa, ăn cháo loãng... Lớn hơn, khẩu phần hằng ngày được bảo đảm đầy đủ gạo, rau, thịt, cám, bánh. Lợn được nuôi dưỡng trong những căn phòng dọn dẹp gọn gàng, chỗ ngủ lót chăn, mùa hè bật quạt mát, mùa đông dùng đèn sưởi, hằng tháng được bổ sung can-xi định kỳ… Có huấn luyện mới biết các chú lợn cũng rất thích sạch sẽ, thích được nằm ngủ nơi khô thoáng, ấm áp. Bên cạnh đó, các "nghệ sĩ" lợn còn được bác sĩ thú y của Liên đoàn thường xuyên thăm khám, kiểm tra để bảo đảm sức khỏe tốt nhất.

Nói về những khó khăn khi huấn luyện "bạn diễn", nghệ sĩ Kim Cương chia sẻ, vất vả nhất là ba, bốn tháng đầu. Vì lúc này, người huấn luyện phải dành nhiều thời gian gần gũi, vỗ về, tắm rửa, cho ăn… để lợn dần quen chủ, khi đã dạn người mới có thể đưa những động tác vào luyện tập. Lợn là loài vật nuôi khá thông minh và biết nghe lời, có chiếc mũi nhạy bén và đa năng, lại mang bản tính ham ăn cho nên dễ dàng dùng mồi để điều khiển trong quá trình huấn luyện. Lợn thực hiện các động tác khá nhanh nhưng là giống hay quên, để tạo thói quen ngày nào cũng cần luyện tập vài tiếng, đòi hỏi người nghệ sĩ xiếc phải thật sự kiên trì, nhẫn nại. Lợn cũng như những loài thú khác, để chúng có thể biểu diễn một cách vui vẻ, tự nguyện, phải khen thưởng theo đúng phương pháp, tuyệt đối không dùng roi vọt để điều khiển bởi nếu dùng cách này, khi ra sân khấu, tiết mục dễ bị hỏng.

Là hạng mục biểu diễn mới được phát triển hai năm nay, những tiết mục xiếc lợn ở Liên đoàn Xiếc Việt Nam vẫn đang trong quá trình tiếp tục hoàn thiện. Ðây cũng là lần đầu tiên xiếc thú Việt Nam có xiếc lợn cho nên người huấn luyện phần lớn phải tự mày mò, nghiên cứu các cờ-líp ở nước ngoài để sáng tạo, bổ sung các động tác phù hợp cho tiết mục. Các nghệ sĩ vẫn đang vừa diễn, vừa rút kinh nghiệm để tiết mục hấp dẫn hơn. Năm nay lợn là linh vật cho nên ngay từ những ngày đầu năm mới, các tiết mục xiếc lợn đã khá đắt sô. NSƯT Tống Toàn Thắng, Phó Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam cho biết, hưởng ứng kêu gọi của Liên minh châu Á vì động vật (AFA), Liên đoàn cũng đang có kế hoạch chuyển dần từ sử dụng động vật hoang dã sang thú nuôi trong luyện tập, biểu diễn xiếc thú. Vì thế, xiếc lợn sẽ có nhiều đất diễn hơn cùng với các tiết mục của những loài thú nuôi khác như: trâu, mèo, vẹt, dê, chó…

ÐẮC LINH