Tiếp tục nhận góp ý dự thảo tiêu chuẩn nước mắm

Tiếp tục nhận góp ý dự thảo tiêu chuẩn nước mắm

Tại cuộc gặp, Đại diện Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản nêu rõ, việc xây dựng Dự thảo tiêu chuẩn này là dựa trên kết quả đề tài nghiên cứu 10 năm (do Bộ Thủy sản trước đây thực hiện) và kế hoạch khoa học công nghệ năm 2017 đã được Bộ NN&PTNT phê duyệt, Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối (nay là Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản) được giao nhiệm vụ biên soạn Dự thảo TCVN Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm từ đầu năm 2017.

Qua hai năm triển khai thực hiện, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản đã hoàn hiện toàn bộ hồ sơ Dự thảo bảo đảm đầy đủ trình tự xây dựng TCVN. Trong quá trình soạn thảo dự thảo TCVN Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm, Ban soạn thảo dựa trên căn cứ Tiêu chuẩn CODEX (CAC/RCP 52-2003), TCVN 7265:2015 và thực tế sản xuất nước mắm tại Việt Nam.

Tuy nhiên, Ban soạn thảo đã cân nhắc lược bỏ các khuyến nghị được cho là khó áp dụng, không khả thi đối với điều kiện sản xuất nước mắm hiện nay tại Việt Nam để bảo vệ, ủng hộ các nhà sản xuất nước mắm trong nước. Đơn cử Ban soạn thảo đã lược bỏ khuyến nghị về việc phải moi ruột đối với cá nguyên liệu có kích thước chiều dài thân lớn hơn 12 cm, hoặc khuyến nghị phải bảo quản ở nhiệt độ dưỡi 3 độ C đối với cá nguyên liệu ngay sau khi đánh bắt để kiểm soát ô nhiễm vi sinh và sự phân hủy cá…

Trước đó mấy ngày, khi đưa Dự thảo ra lấy ý kiến của doanh nghiệp, hiệp hội sản xuất nước mắm và chuyên gia, một số nội dung trong Dự thảo đã bị phản đối vì cho rằng các nội dung này chưa phù hợp với thực tế, gây khó khăn cho sản xuất nước mắm theo phương pháp truyền thống.

Tại buổi họp báo, các vấn đề được các phóng viên báo chí tập trung hỏi nhiều nhất đó là: Mục đích của việc ban hành Tiêu chuẩn này là gì? việc xây dựng và ban hành Tiêu chuẩn có làm khó cho nước mắm truyền thống hay không? tại sao lại đánh đồng nước mắm truyền thống và nước mắm công nghiệp khi dự thảo chỉ phân thành 2 loại nước mắm nguyên chất và nước mắm? có quy định mức giới hạn của histamine không…?

Theo ông Trần Đáng – Nguyên Cục trưởng Cục An toàn Vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế), việc đưa ra khái niệm nước mắm truyền thống với nước mắm công nghiệp là hoàn toàn không đúng? Tiêu chuẩn của nhà nước chỉ gọi là nước mắm và nước mắm nguyên chất. Việc xây dựng Dự thảo Tiêu chuẩn này không phải là triệt tiêu nước mắm truyền thống mà là đưa ra các quy định về chức năng, điều kiện của các cơ sở nước mắm.

Nói về việc đưa ra giới hạn về hàm lượng histamine trong quy chuẩn nước mắm, TS. Vũ Ngọc Quỳnh - Nguyên Giám đốc Văn phòng Codex Việt Nam - nhìn nhận: “Quy định hàm lượng histamine là vấn đề phức tạp. Hàm lượng histamine trong nước mắm có trong tiêu chuẩn Codex, tiêu chuẩn này dùng cho 198 nước. Vậy tại sao lại quy định 400ppm mà không rộng ra chút cho “dễ thở”?

Trước đây, khi chưa có con số 400 ppm này, toàn thế giới áp tiêu chuẩn 200 ppm. Lúc đó tiêu chuẩn nước mắm cơ sở Phú Quốc còn quy định nghiêm hơn, chỉ có 100 ppm. Hiện nay ít nơi đáp ứng được yêu cầu 200ppm. Trên cơ sở đề xuất của Thái Lan và Việt Nam – hai quốc gia có thể xuất khẩu nước mắm, Ủy ban Codex Quốc tế đã đồng ý mức 400 ppm histamine trong nước mắm, đây là lượng rất an toàn cho người tiêu dùng trên toàn thế giới”.

Tổng hợp các ý kiến tại cuộc họp báo, ông Nguyễn Hoàng Linh - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Bộ Khoa học và Công nghệ) – cho biết: “Câu hỏi đặt ra dự thảo có quy định mức giới hạn của histamine không, chúng tôi khẳng định đây không phải là tiêu chuẩn quy định mức giới hạn histamine 400, trên hay dưới 400 ppm. Khẳng định rõ như vậy để không tranh luận".

Với lo ngại tiêu chuẩn sẽ thành quy chuẩn, lúc đó sẽ gây khó khăn cho nước mắm truyền thống, ông Linh khẳng định quá trình xây dựng quy chuẩn kỹ thuật hoàn toàn khác, độc lập với xây dựng tiêu chuẩn. Khi thực sự có xây dựng quy chuẩn thì toàn bộ bước nghiên cứu xây dựng dự thảo, lấy ý kiến, thẩm định… là độc lập.

Tại cuộc họp báo, đại diện Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản và đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ đều khẳng định, mục đích cuối cùng của việc xây dựng Dự thảo TCVN 12607:2019 Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm nhằm đưa ra các khuyến nghị, hướng dẫn kỹ thuật nhằm nhận diện, phòng ngừa, kiểm soát các mối nguy, rủi ro tiềm ẩn có thể xảy ra làm ảnh hưởng đến chất lượng, an toàn thực phẩm cho sản xuất nước mắm. Đây là tiêu chuẩn về quá trình, chứ không phải tiêu chuẩn về yêu cầu kỹ thuật của sản phẩm, không đưa ra các chỉ tiêu và mức giới hạn cần tuân thủ đối với các chỉ tiêu đó cho sản phẩm cuối cùng….

Thực tế, hiện nay, rất nhiều cơ sở sản xuất đã tự công bố và áp dụng các tiêu chuẩn cơ sở với yêu cầu nghiêm ngặt hơn về chất lượng, an toàn thực phẩm so với TCVN 12607:2019. Như tại Phú Quốc – địa phương có nhiều cơ sở chế biến nước mắm đã đầu tư những đội tàu chuyên khai thác hoặc liên kết chặt chẽ với ngư dân để xử lý, bảo quản cá nguyên liệu ngay sau khi đánh bắt, giúp tạo ra sản phẩm chất lượng cao, an toàn thực phẩm, đáp ứng các yêu cầu khắt khe nhất của người tiêu dùng và đủ điều kiện xuất khẩu. Đây là những mô hình cần nhân rộng để nâng tầm nước mắm Việt.

Hiện vẫn đang còn nhiều những ý kiến về việc bộ tiêu chuẩn đưa ra những quy định làm khó cho nước mắm sản xuất theo phương thức truyền thống. Ông Trần Văn Công - Phó cục trưởng Cục chế biến và Phát triển thị trường Nông sản - cho biết: Dự thảo về tiêu chuẩn này vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến. Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (cơ quan thẩm định) phối hợp với Cục Chế biến và Phát triển thị trường Nông sản (cơ quan biên soạn) với tinh thần cầu thị, lắng nghe, tiếp tục tiếp thu các ý kiến đóng góp để hoàn thiện Dự thảo trong thời gian tới để đảm bảo xây dựng được các tiêu chuẩn minh bạch, rõ ràng, làm cơ sở cho tổ chức, cá nhân áp dụng được hiệu quả, mang lại lợi ích cho chính doanh nghiệp, người tiêu dùng và cộng đồng.

Nguyễn Hạnh