Tiếng vĩ cầm cất lên từ 'địa ngục trần gian' Auschwitz

Cây vĩ cầm Ave Maria mở đầu bằng cuộc gặp gỡ tình cờ giữa cô bé 14 tuổi Murakami Asuka sống ở vùng ngoại ô Shikoku, Nhật Bản, với cây vĩ cầm phát ra âm thanh kỳ lạ ở một cửa hàng nhạc cụ. Đó là đồ vật của Hannah Janssen - cô bé người Do Thái từng là thành viên dàn nhạc ở Trại tập trung Auschwitz từ năm 1933.

Sự sắp đặt của số phận đã để Asuka gặp được Paul Kanzas - chỉ huy dàn nhạc người Ba Lan, cũng là người biết được bí mật của cây vĩ cầm Ave Maria. Khi câu chuyện về cây đàn Ave Maria được kể lại, cũng là lúc số phận và cuộc đời của Hannah được hé mở.

Tác phẩm Cây vĩ cầm Ave Maria.

Từ một cô bé người Do Thái có cuộc sống êm đềm, cả gia đình Hannah bị truy lùng, tàn sát. Hannah buộc phải lớn lên can trường, sống sót trong Trại hủy diệt.

Trại tập trung Auschwitz là tên gọi chung của mạng lưới các Trại tập trung và Trại hủy diệt do Đức Quốc Xã dựng lên tại vùng lãnh thổ Ba Lan bị nước này thôn tính trong chiến tranh thế giới thứ Hai. Trại hoạt động trong khoảng thời gian từ tháng 5/1940 đến tháng 1/1945.

Tác phẩm Cây vĩ cầm Ave Maria gồm năm chương, với ngôi kể của nhiều nhân vật khác nhau, mỗi người đều nắm giữ một mảnh ghép tạo nên bức tranh về số phận của cây đàn Ave Maria, của Hannah, Asuka và những người có mối duyên kỳ lạ với cây vĩ cầm Ave Maria.

Ave Maria là cây đàn violin đặc biệt với âm thanh tuyệt diệu được đặt tên theo bản nhạc nổi tiếng cùng tên của Schubert, Hannah đã nỗ lực chơi bản nhạc ấy suốt cuộc đời mình.

Trên cây đàn Ave Maria có khắc ba chữ "D.B.L", viết tắt của cụm từ “Das Beste Leben”, trong tiếng Đức có nghĩa là “Cuộc đời tuyệt vời”. Nhưng trớ trêu thay, những thanh âm sôi nổi, tươi sáng ấy lại buộc phải vang lên giữa nơi được ví như “địa ngục trần gian”. Hannah và dàn nhạc buộc phải đàn lên những bản đàn để che lấp tội ác.

Người ta không thể nghe quá rõ tiếng gào thét trên những chuyến xe chở tù nhân về phía Trại hủy diệt, phòng hơi ngạt, có lẽ chỉ vẳng lại vài tiếng khóc thảm thương xen giữa những bản nhạc rộn rã tươi vui. Giữa mùi lửa cháy và khói nồng bốc lên che kín một vùng trời Auschwitz, có một dàn nhạc, mà những nhạc công đều phải nhắm mắt, vừa co vai vừa chơi đàn, họ chỉ có thể dừng lại nếu như muốn chết...

Tác phẩm dựa trên những sự kiện có thật tại các trại diệt chủng Auschwitz.

Tác giả Yoshiko đã sáng tạo nên câu chuyện về cây vĩ cầm Ave Maria dựa trên những sự kiện lịch sử hoàn toàn có thật xảy ra ở Trại hủy diệt Auschwitz. Với âm nhạc là chất liệu và biểu tượng xuyên suốt, tác phẩm ẩn chứa thông điệp: “Âm nhạc sẽ cứu rỗi con người khỏi trái tim tà ác”.

Tác giả Kagawa Yoshiko chia sẻ: “Chủ đề của tác phẩm này là âm nhạc. Tôi đã viết cuốn sách này với mong muốn, tác phẩm của mình sẽ đem đến một cách nhìn khác về ý nghĩa của văn hóa, xa hơn nữa, tôi mong các bạn đọc có thể cùng suy ngẫm tới sự tồn tại nên có của văn hóa âm nhạc sao cho có ý nghĩa nhất trong tương lai".

Dịch giả Nguyễn Hồng Vân chia sẻ cảm xúc khi chuyển ngữ Cây vĩ cầm Ave Maria: “Chất chứa trong cây đàn violin không chỉ là những thanh âm của âm nhạc đơn thuần mà là cả một dòng chảy thời gian được bao người khắc ghi và trân trọng. Nằm trong hồi ức của người nghệ sĩ già không chỉ là chặng đường đời của một con người mà còn là lịch sử in đậm những giá trị đáng quý của nhân loại".

"Cuộc gặp gỡ của Asuka với cây đàn và người nghệ sĩ già đã chỉ cho chính cô bé cùng biết bao người thêm hiểu và trân trọng hạnh phúc của đời người. Trên hết, người ta tìm thấy trong câu chuyện của cây vĩ cầm Ave Maria một cách tiếp cận với lịch sử đầy mới mẻ, một cái nhìn nhân ái về con người và bài học đáng quý về kiến tạo giá trị cho bản thân", dịch giả Nguyễn Hồng Vân nói.

Y Nguyên