Tiếng chuông trong phòng trà ở Seoul

30 năm không thay đổi

Len qua những đoàn người du lịch và khách mua hàng trên phố, chúng tôi rẽ vào một con hẻm nhỏ. Tôi thực sự ngạc nhiên và thú vị khi đến quán trà, nhìn tên quán được viết thảo bằng phấn màu trên cánh cửa đã bong tróc nhiều lớp sơn. Phòng trà hẹp, chưa đầy 20m2, bầy biện rất nhiều cổ vật. Tôi theo sau hai nhà thơ, cùng bước chậm lại và cung kính ngồi xuống ghế.

Nhà thơ Kim Sa-in tâm sự, hơn 30 năm trước ông đã đến đây, và đến tận bây giờ, mọi vật bài trí trong phòng trà này hầu như không thay đổi. Vẫn một vài bóng đèn vừa đủ sáng được quấn quanh bằng tấm giấy bóng kính thay cho chao đèn.

Trên bức tường đối diện cửa ra vào vẫn treo một bài thơ cổ lồng trong khung kính đã ố mờ. Bài thơ có tên “Khúc hát chim vàng anh”, được viết thảo bằng chữ Hangeul. Chữ Hangeul là quốc ngữ của người Hàn, có bảng chữ cái riêng, được Sejong Đại Đế (vị vua thứ tư của triều đại Joseon) tạo ra vào năm 1443.

Theo bà chủ quán trà, bài thơ treo trong quán cũng là ca từ một bài dân ca cổ của người Hàn Quốc ra đời từ năm 17 trước Công nguyên. Bài thơ do một nhà sư viết tặng bà khoảng 40 năm trước khi ông tới đây thưởng trà.

Quán cũng chỉ có duy nhất chiếc bàn nhỏ, một ghế đơn và một ghế kiểu salon chỉ đủ cho hai người ngồi. Khách vào thưởng trà cùng lúc tối đa không quá ba người. Ngồi trong căn phòng cũ này tôi ngỡ mình lạc vào một không gian xa xưa, cách biệt với đời sống hiện đại bên ngoài. Khoảng năm phút, một tiếng chuông chùa vọng ra từ chiếc loa rất cũ. Chỉ một tiếng chuông!

Sau một vài tiếng chuông, bà chủ quán chậm rãi bưng ra khay trà đặt lên chiếc bàn thấp trước mặt chúng tôi và cung kính rót trà vào ba chiếc bát nhỏ bằng gốm sứ màu ngọc thạch. Đây là kiểu bát “irabo” miệng hơi hẹp giữ được nhiệt trong mùa thu và mùa đông. Còn mùa hè người Hàn thường uống trà kiểu bát “katade” miệng rộng để nước mau nguội.

Nhà thơ Kim Sa-in và tác giả Mai Văn Phấn (bên trái)

Thưởng trà trong văn hóa của người Hàn Quốc

Cách thưởng trà của người Hàn giản dị, chất phác, tự nhiên, và ít nghi lễ, không nâng thành “trà đạo” như người Nhật. Trà với người Hàn nương theo thói quen từ xa xưa, tự do, thư giãn và nhiều sáng tạo, gợi mở bốn tư tưởng lớn của các hiền sĩ, tu sĩ nơi đây, là “Hòa - Kính - Thanh - Tịnh”.

Chúng tôi thưởng thức hai loại trà, trà Phổ Nhĩ (shóuchá) và trà lá thông đỏ (jannip-cha). Trà Phổ Nhĩ có màu nâu sáng, hương vị nồng hậu thơm nhẹ, nước pha có vị chát dịu, hậu ngọt, phảng phất mùi gỗ thông.

Trà Phổ Nhĩ được chế biến từ giống trà cổ thụ, để lên men trong nhiều năm. Tôi nhấp ngụm trà có vị đắng, sau chuyển dần sang ngọt. Nhà thơ Ko Hyung-ryul cho biết, đây là loại trà được làm từ cây trà cổ thụ. Bởi nếu uống trà có vị đắng chuyển sang chát thì trà được làm từ cây trà non.

Ngọn thông đỏ lên men

Cuối cùng chúng tôi uống trà lá thông đỏ. Đây là trà có tác dụng thanh lọc cơ thể, giải độc, tăng cường chất chống oxy hóa, làm chậm quá trình lão hóa. Nguyên liệu chế biến loại trà này là lá thông đỏ Hàn Quốc.

Cây thông đỏ thường được trồng trên các vùng núi cao ở Hàn, cao chừng 30 - 40m, lá kim màu xanh và ngả vàng vào mùa đông. Lá thông đỏ thường được thu hoạch vào tháng 12, tốt nhất là trước 12 giờ trưa.

Lá thông đỏ hái về được ngâm trong nước một ngày, tỉa bớt các đầu nhọn, cắt ngắn từng đoạn; sau đó sấy khô hoặc ngâm với mật ong hoặc đường để lên men. Uống cùng với trà nóng, mỗi chúng tôi còn được nhâm nhi một ngọn thông đỏ đã lên men, vị bùi, bở tơi trong miệng như cọng đông trùng hạ thảo.

Những ngụm trà nóng thơm dịu đã làm ba chúng tôi thêm mẫn tiệp trong câu chuyện về thi ca, về phong tục tập quán, văn hóa hai nước Hàn - Việt. Thi thoảng câu chuyện như chậm lại, lắng lại cho tiếng chuông ngân nga xen vào. Tiếng chuông vọng lên linh thiêng trong không gian ấm áp, thanh tịnh.

Nhà thơ Kim Sa-in cho biết, hàng tuần ông thường đến đây thư giãn sau nhiều công việc mệt mỏi. Ông thanh lọc mình trong tiếng chuông trầm ấm này. Đây là âm thanh được ghi âm lại từ tiếng chuông chùa Bulguksa, ngôi chùa cổ nhất Hàn Quốc, được xây dựng từ thế kỷ thứ VI trên núi Bukhansan.

Thưởng trà và nghe tiếng chuông trong lòng phố cổ, Kim Sa-in như lại dẫn chúng tôi lên núi vãn cảnh chùa. Nơi ấy, những cây tùng cây bách ngàn năm tuổi đang vươn lên kiêu hãnh từ đất hoàng thổ lẫn sỏi đá, từ những vách đá granite trắng suối lau bông xanh dựng đứng. Nơi có dòng nước nhỏ trong suốt chảy chậm từ trong lòng núi đổ vào chiếc ang bằng gỗ của nhà chùa.

Nhấp ngụm trà Phổ Nhĩ, tôi lại nhớ trước đó mấy ngày, nhà thơ Ko Hyung-ryul và nhà văn Sue Ja-kwon đã đưa tôi tới thăm ngôi chùa này. Khi ấy Ko Hyung-ryul đã múc một gáo nước trong ang gỗ đưa cho tôi uống. Giờ đây, khí núi mát lạnh, thanh sạch thoảng về trong tiếng chuông trầm ấm, quyện trong hương vị trà thơm đậm giữa lòng phố cổ.

Nhà thơ Mai Văn Phấn