Tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy, nổ tại khu dân cư

Vụ cháy ở Đê La Thành (Hà Nội) vừa qua đã gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.

Thời gian qua, trên địa bàn cả nước xảy ra nhiều vụ cháy nhà dân, nhà ở kết hợp sản xuất kinh doanh, hộ sản xuất kinh doanh nhỏ, lẻ nằm trong khu dân cư, làm chết và bị thương nhiều người.

Trong đó có một số vụ gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản như: vụ cháy nhà dân tại phường Mỹ An (quận Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng) vào ngày 5/4/2017, làm 3 người chết; vụ cháy tại số nhà 37 (đường Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) làm 4 người trong một gia đình thiệt mạng vào ngày 13/7/2017; vụ cháy xưởng sản xuất bánh kẹo vào sáng 29/7/2017 ở xã Đức Thượng, huyện Hoài Đức, Hà Nội, làm chết 8 người, bị thương 2 người...

Mới đây là vụ cháy trên xảy ra vào khoảng 17h50 ngày 17/9 tại đường Đê La Thành, quận Ba Đình, Hà Nội, ngay gần Bệnh viện Nhi trung ương. Đám cháy xảy ra ở khu vực có mật độ dân cư lớn, nhiều ngõ sâu nên lực lượng chữa cháy khó có thể tiếp cận gần hiện trường. Việc triển khai dập lửa gặp khó khăn do các nhà lân cận đều lợp mái tôn trên tầng thượng, có nhiều hệ thống, vật liệu bén lửa dẫn đến dễ cháy lan sang các nhà kế bên. Dù lực lượng chức năng đã nhiều nỗ lực trong chữa cháy, nhưng vụ việc đã làm 19 căn nhà bị cháy, hàng chục căn nhà khác bị ảnh hưởng.

Vụ cháy trên đường Đê La Thành là thí dụ điển hình cho thấy nhiều bất cập, hạn chế trong công tác phòng cháy, chữa cháy tại các khu dân cư hiện nay. Tình hình cháy nổ ở hộ gia đình và nhà ở kết hợp kinh doanh luôn chiếm tỷ lệ cao về cả số vụ (trên 50%) và thiệt hại về người, tài sản là 83%.

Các vụ cháy nhỏ ở khu dân cư lại thường gây thiệt hại nhiều hơn về người. Theo rà soát của UBND các tỉnh, thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, phần lớn các khu dân cư, nhà dân được xây dựng, phân bổ ở các quận nội đô, xung quanh các chợ, các tuyến phố kinh doanh mua bán các loại hàng hóa dễ cháy như quần áo, giày dép, bông vải sợi, vàng mã, hóa chất, thu mua phế liệu, nhà nghỉ, nhà trọ, nhà ngăn phòng cho thuê, cửa hàng tiện ích... xây dựng không tuân thủ tiêu chuẩn, quy chuẩn về xây dựng, không đảm bảo an toàn về phòng cháy, chữa cháy, diện tích nhỏ từ 20m2 - 100m2.

Nhà ở thường được thiết kế xây dựng theo dạng hình ống liền kề, san sát nhau không dảm bảo khoảng cách an toàn phòng cháy, chữa cháy, không có lối thoát nạn dự phòng, không có giải pháp ngăn cháy lan, chống tụ khói dẫn đến khi có cháy xảy ra, ngoài gây thiệt hại lớn về tài sản, còn gây thiệt hại nghiêm trọng về người do không thể thoát nạn được.

Đối với nhà dân vừa kết hợp kinh doanh vừa để ở thì điều kiện sản xuất, kinh doanh, ăn ở và sinh hoạt chật hẹp; nơi đun nấu, thờ cúng gần sát các vật liệu dễ cháy. Ý thức chấp hành các quy định về phòng cháy, chữa cháy của người dân còn thấp dẫn đến tình trạng vi phạm gây mất an toàn phòng cháy và chữa cháy.

Để đảm bảo an ninh, bảo vệ tài sản, chủ hộ thường bố trí nhiều lớp cửa bảo vệ kiên cố, lắp đặt, gia cố các lồng sắt bảo vệ, lắp đặt bảng quảng cáo che kín ban công, mặt tiền nhà, khi có sự cố về cháy, nổ xảy ra không thể thoát nạn nhanh chóng, kịp thời và gây nhiều khó khăn cho việc tiếp cận chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ.

Trong công tác phòng cháy, chữa cháy, vẫn còn tình trạng dụng cụ, phương tiện chữa cháy thiếu về số lượng, không đảm bảo chất lượng do không được kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ; người sử dụng phương tiện không biết hoặc chưa thành thạo trong vận hành phương tiện chữa cháy. Chủ hộ gia đình, chủ cơ sở thiếu ý thức trách nhiệm trong công tác phòng cháy, chữa cháy, chưa có ý thức tự trang bị các kiến thức cơ bản về thoát nạn, không nghiên cứu giả định các tình huống cháy, nổ và có phương án thoát nạn cho gia đình trong trường hợp có sự cố xảy ra.

Theo báo cáo của TP Hồ Chí Minh, về giao thông, phần lớn các tuyến đường vào các khu dân cư đều hẹp, dài, chỉ có khoảng 19% diện tích đường có chiều rộng trên 12m có thể triển khai xe chữa cháy thuận lợi; 35% diện tích đường có chiều rộng 7- 12m có thể cho các loại xe nhỏ lưu thông; 46% diện tích đường còn lại chỉ có thể dùng cho các phương tiện xe 2-3 bánh lưu thông. Do đặc điểm kiến trúc từ trước đến nay, tại các khu vực dân cư đông đúc, đường ra vào rất nhỏ hẹp và uốn khúc nên xe chữa cháy không thể vào bên trong khu vực xảy ra cháy.

Mặt khác, tại các khu dân cư tập trung trong hẻm sâu, thiếu nước thì hầu như chưa được chú trọng trong việc đầu tư xây dựng trụ nước và bể nước dự trữ chữa cháy.

Theo Đại tá Nguyễn Thanh Hưởng - Phó Giám đốc Công an TP Hồ Chí Minh, từ các thực trạng trên, có thể thấy chúng ta chưa có giải pháp hữu hiệu, đồng bộ, căn cơ để phòng cháy, chữa cháy đối với các loại hình này.

Trước tình hình mất an toàn cháy nổ thời gian qua, Cục Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (Bộ Công an) đã kiến nghị Chính phủ ban hành Chỉ thị về tăng cường công tác phòng cháy, chữa cháy đối với khu dân cư và Đề án thành lập Trung tâm giáo dục cộng đồng về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ tại một số tỉnh, thành phố trọng điểm trên cả nước.

Xuân Tùng