Thủy điện Ialy mùa hạn
Năm nay mùa khô ở Tây Nguyên rất khác thường dễ thấy, trong cả tháng 3 nhiệt độ luôn duy trì ở mức cao, từ 34-36 độ C vào thời điểm trưa và chiều, cùng với đó là nhiều địa phương xuất hiện tình trạng hạn hán sớm gây thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp do thiếu nước tưới mặc dù chưa là đỉnh điểm mùa khô. Mực nước hầu hết ở các sông hồ đều thấp hơn trung bình nhiều năm nên cũng ảnh hưởng trực tiếp đến việc sản xuất điện năng ở nhiều nhà máy thủy điện trong vùng.
Theo ông Đinh Viết Thiện, Phó Giám đốc Công ty Thủy điện Ialy: Ở lưu vực sông Sê San, trung bình nhiều năm là 8,6 tỷ m3 nước nhưng nay rất thấp. Mực nước thấp ở lưu vực sông Sê San đã xuất hiện từ năm 2019, khi mùa mưa kết thúc sớm, nên lưu lượng nước chỉ đạt mức 6,3 tỷ m3 , bằng 73% lưu lượng nước trung bình nhiều năm và chỉ bằng 66% lưu lượng nước của năm 2018. Do đó, các hồ tích nước đều không đạt mức trung bình đã ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sản xuất điện của gần chục nhà máy thủy điện trên toàn tuyến sông Sê San trong nhiều tháng gần đây, trong đó có 3 nhà máy thủy điện Ialy, Plei Krông, Sê San 3 do Công ty Thủy điện Ialy quản lý, vận hành.
Nhà máy thủy điện Sê San 3 sẵn sàng phát điện ổn định, nhưng nguồn nước bị hạn chế
Đặc biệt là 3 tháng đầu năm của năm 2020, lượng nước về tại lưu vực sông Sê San chỉ bằng 90% tần suất, nên rơi vào tình trạng khô hạn ( 50% là trung bình, 65% là đảm bảo, 100% là khô hạn). Vào thời điểm cuối tháng 3, tại hồ chứa Ialy mực nước đạt 503,16m/ 515m mực nước dâng bình thường, cao hơn mực nước chết 13m. Dung tích còn lại tại 2 hồ chứa là 900 triệu m3 trong đó hồ chứa Ialy là 290 triệu m3 và còn lại là hồ chứa Plei Krông.
Từ thực tế trên đã dẫn đến khả năng phải đảm bảo nguồn nước về phía hạ du theo qui trình liên hồ và kế hoạch khai thác, vận hành, phát điện vào thời điểm hiện tại cũng như cả mùa khô năm nay là rất khó, là bài toán đau đầu cho nhà quản lý, điều hành các nhà máy thủy điện cũng như việc cân đối nguồn nước. Ông Đinh Viết Thiện ví von, việc điều tiết nguồn nước hiện nay trên tuyến sông Sê San giống như việc người nông dân nghèo ngày trước phải ăn đong từng ngày.
Sản lượng phát điện của 3 nhà máy do Công ty Thủy điện Ialy quản lý, vận hành vì thế cũng đạt thấp so với kế hoạch. Trong tháng 1/2020, sản lượng điện của 3 nhà máy thủy điện: Ialy, Plei Krông, Sê San 3 chỉ đạt 227 triệu kWh trong khi kế hoạch phát là 332 triệu kWh, trong tháng 2 sản lượng điện đạt 267 triệu kWh trong khi sản lượng kế hoạch 292 triệu kWh, đến giữa tháng 3 sản lượng điện đạt 145 triệu kWh, trong khi sản lượng kế hoạch là 308 triệu kWh.
Tại Nhà máy thủy điện Sê San 3, ông Đặng Đức Phố - Quản đốc phân xưởng vận hành - cho biết: Nhà máy thủy điện Sê San 3 nằm cận kề phía dưới hạ lưu Nhà máy thủy điện Ialy nên việc vận hành, phát điện của nhà máy gần như phụ thuộc hoàn toàn vào lưu lượng nước xả xuống từ Nhà máy thủy điện Ialy và hồ chứa Ialy. Bởi vì Nhà máy thủy điện Sê San 3 không có hồ chứa lớn mà chỉ là hồ điều hòa trong ngày với dung tích 3,8 triệu m3 nước, lưu lượng nước về hồ tự có không đáng kể, vậy nên việc vận hành phát điện của Nhà máy thủy điện Sê San 3 đang gặp khó khăn tương tự các nhà máy khác trên tuyến sông Sê San trong mùa khô này, sản lượng điện trong gần 3 tháng cũng chỉ đạt gần 145 triệu kWh điện, bằng gần 13% sản lượng điện kế hoạch của năm 2020 là 1 tỷ 185 triệu kWh điện, tuy rằng 2 tổ máy của nhà máy luôn trong tình trạng sẵn sàng phát điện ổn định, an toàn.
Ông Đinh Viết Thiện cho biết thêm, mục tiêu trong thời gian này là cân đối, đảm bảo khai thác hiệu quả lượng nước, phát điện hiệu quả cho thời gian còn lại của mùa khô theo quyết định của Ao (trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia). Cái khó ở đây là mực nước thấp, khó đảm bảo yêu cầu lưu lượng nước tối thiểu về hạ du theo quyết định điều tiết liên hồ. Nhưng bên cạnh đó lại phải đảm bảo công suất khả dụng, tham gia phủ đỉnh cho hệ thống điện, điều tần, giữ tần số cho hệ thống tuyền tải quốc gia.
Theo như thông thường hàng năm phải đến tháng 7 mới là thời điểm mưa chính vụ ở Tây Nguyên, vì vậy, trong thời gian bắt đầu từ tháng 4 và kết thúc vào cuối tháng 5, Công ty Thủy điện Ialy đã chủ động sửa chữa lớn, bao gồm đại tu các tổ máy số 3, số 4 Nhà máy thủy điện Ialy, Tổ máy 1 Nhà máy thủy điện Sê San 3, Tổ máy 2 Nhà máy thủy điện Plei Krông và các sửa chữa, bảo dưỡng hệ thống thiết bị khác nhằm chủ động khai thác tối đa nguồn nước để phát điện hiệu quả khi mùa mưa đến nhằm đạt, vượt kế hoạch sản xuất điện năm 2020 do EVN giao trong điều kiện mùa khô này rất khó khăn về nguồn nước so với những mùa khô nhiều năm trước đó.
