Thuốc trị u xơ tiền liệt tuyến: Những bất lợi cần lưu ý

Hiện có nhiều nhóm thuốc điều trị, tuy nhiên người bệnh cần tuân thủ chỉ định dùng thuốc của bác sĩ, không lạm dụng và hạn chế tối đa các tác dụng phụ do thuốc gây ra, kể cả nhóm thuốc thảo dược.

Bệnh u xơ tiền liệt tuyến gây nhiều phiền phức cho người bệnh khi tiểu tiện (rối loạn tiểu tiện), đặc biệt là khó tiểu, thậm chí bí tiểu. Trong điều trị thường có 3 nhóm thuốc chính sau:

Nhóm thuốc ức chế thụ thể alpha 1 chọn lọc

Nhóm này có hai loại chính, loại tác dụng ngắn phải dùng 2 lần trong một ngày (24h), đại diện là thuốc prazosin (dẫn chất quinazolin) và alfuzosin.

Thuốc có tác dụng chính trên thụ thể alpha sau synap, làm giảm sức cản ngoại vi gây hạ áp. Thuốc còn có tác dụng giãn cơ trơn tuyến tiền liệt, do đó làm tăng lưu lượng nước tiểu.

Tuy vậy, thuốc có nhiều tác dụng không mong muốn gây bất lợi cho người sử dụng như prazosin có thể gây hạ huyết áp thế đứng hoặc gây rối loạn nhịp tim, thậm chí ngất xỉu, đặc biệt khi mới dùng liều đầu tiên, nếu không xử trí kịp thời sẽ nguy hiểm cho người bệnh hoặc có thể bị đau đầu, mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, rối loạn tiêu hóa (buồn nôn, khô miệng, tiêu chảy), đi tiểu nhiều lần, phù chi dưới, phát ban. Hiếm gặp hơn có thể gây rối loạn tâm thần (lo âu, phiền muộn, căng thẳng). Khi dùng nhóm thuốc này người bệnh cần chú ý theo dõi, nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào nêu trên cần thông báo ngay cho bác sĩ điều trị để có hướng xử trí kịp thời.

Đối với alfuzosin cũng làm hạ huyết áp thế đứng tương tự như thuốc prazosin đồng thời thuốc còn có thể gây chóng mặt, buồn ngủ.

U xơ tiền liệt tuyến gây nhiều phiền phức cho người bệnh.

Loại thuốc có tác dụng kéo dài 24h, đó là terazosin, doxazosin, tamsuzosin. Doxazoxin được chỉ định trong điều trị tình trạng giảm lưu lượng dòng tiểu. Tuy nhiên, tác dụng bất lợi của các loại thuốc nhóm này cũng gây hạ huyết áp thế đứng và gây mất ý thức (ngất xỉu), kèm theo chóng mặt, mệt mỏi giống như các thuốc nhóm alfuzosin, prazosin. Đối với thuốc tamsuzosin có nhiều tác dụng phụ như đau đầu, suy nhược, đau lưng, đau ngực, choáng váng, lơ mơ, mất ngủ, giảm ham muốn tình dục... nên người bệnh cần hết sức thận trọng.

Để khắc phục hiện tượng hạ huyết áp thế đứng, người bệnh nên uống thuốc trước khi đi ngủ buổi tối và dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ điều trị.

Nhóm ức chế 5 alpha reductase (5ARI)

Nhóm này có các thuốc như dutasterid (avodart, duodart), fenasterid (proscar). Các thuốc này ngăn chặn hormon testosteron chuyển thành 5-alphadihydrotestosterol là một chất làm cho tiền liệt tuyến (TLT) phát triển. Vì vậy, các thuốc nhóm 5 ARI có tác dụng làm giảm thể tích TLT khi nó có kích thước đã lớn (không có tác dụng khi TLT có kích thước nhỏ). Tác dụng phụ của nhóm thuốc này thường là làm giảm chức năng cương cứng, bất lực, giảm ham muốn tình dục, rối loạn xuất tinh và có thể gây vú to. Vì vậy nếu gặp các tác dụng không mong muốn này nên thông báo cho bác sĩ để nhận được lời khuyên về cách khắc phục.

Nhóm thuốc thảo mộc

Các loại thuốc này được dùng khá rộng rãi trên thế giới, bởi không ảnh hưởng đến hormon sinh dục nam (testosteron), ít tác dụng phụ và có tác dụng lên thành phần biểu mô tuyến tiền liệt. Loại thường được sử dụng là tadenan, permixon...

Tadenan được chiết xuất từ cây Pygeum africanum, thử nghiệm trên động vật thí nghiệm cho thấy tadenan kìm hãm sự tăng sinh của các tế bào TLT (kìm hãm sự phát triển của TLT), nhưng không ảnh hưởng đến hoạt động của hormon sinh dục nam. Mặc dù là chất chiết xuất từ thảo mộc nhưng khi sử dụng vẫn có một số bất lợi xảy ra như rối loạn tiêu hóa (buồn nôn, nôn, tiêu chảy hoặc táo bón) vì vậy khi sử dụng người bệnh cần chú ý theo dõi, và thông báo ngay cho bác sĩ điều trị.

Permixon là cao chiết từ cây Serenoa repens. Trên động vật thí nghiệm, permixon có tác dụng ức chế sự hình thành chất sinh học liên quan đến hormon sinh dục nam gây tăng sinh TLT và kìm hãm sự tăng sinh của các tế bào tuyến này. Tác dụng phụ của thuốc là rối loạn tiêu hóa (buồn nôn, đau bụng), đặc biệt trong một số ít trường hợp có thể gây chứng vú to ở nam giới nhưng khi ngưng thuốc các tác dụng phụ này sẽ tự hết.

BS. Bùi Mai Hương