Thuốc lá điện tử chưa cấp phép vẫn bán tràn lan trách nhiệm ngành chức năng ở đâu?

Bày bán tràn lan

Theo tìm hiểu của phóng viên, hiện thuốc lá điện tử vẫn chưa được cấp phép kinh doanh ở Việt Nam. Tuy nhiên, chỉ cần lên mạng và gõ cụm từ “thuốc lá điện tử”, người mua có thể thỏa sức lựa chọn các loại thuốc lá điện tử với mẫu mã, giá cả rất đa dạng. Trên các trang mạng xã hội, mặt hàng này cũng được quảng cáo công khai, với không ít clip giới thiệu cách dùng. Một bộ thuốc lá điện tử có giá từ 400.000 đến 5 triệu đồng. Khách hàng có nhu cầu chỉ cần để lại số điện thoại, địa chỉ, hàng sẽ được giao tận nơi.

Món hàng đang gây tò mò trong giới trẻ này gồm hai phần cơ bản là thân máy (thiết bị có chứa pin để cung cấp nguồn điện lên đầu đốt, có thể được sạc thông qua cổng USB) và đầu đốt (nơi chứa và làm bốc hơi tinh dầu). Tinh dầu khá đa dạng về vị như: Dưa hấu, táo, cà phê, kem, xì gà... được rao bán với giá từ khoảng 100.000-500.000 đồng, tùy vào dung tích. Với khách nữ, các cửa hàng online thường giới thiệu tinh dầu có mùi hoa quả, với nam giới, cà phê và xì gà thường được ưa chuộng hơn.

Chợ Học Lạc (quận 5) được biết đến như là đầu mối thuốc lá của miền Nam. Đây cũng được xem là nơi tập trung các đầu nậu thuốc lá chuyên nghiệp. Lấy ý định muốn làm đại lý về thuốc lá điện tử, chúng tôi được một đầu nậu tên Hải giới thiệu hàng loạt các sản phẩm với đủ mức giá khác nhau. Hải cho biết, tuy nhiều loại và giá khác nhau là thế nhưng nhìn chung có thể phân ra 3 chủng loại chính, gồm loại dùng một lần với mức giá dao động từ 150.000-300.000 đồng. Loại này sử dụng được khoảng 300 hơi, tương đương với khoảng 24 điếu thuốc lá thật.

Loại thứ hai có giá cao hơn một chút, dao động từ 700.000-900.000 đồng và đầu lọc có thể thay mới được. Loại thứ ba và cũng là loại được các dân “nghiện” thuốc lá sử dụng nhiều nhất, có giá từ hơn 1 triệu đến vài triệu đồng. Ngoài chất liệu làm từ hợp kim chống gỉ, loại thuốc lá điện tử này không cần thay mới đầu lọc. Đặc biệt, người dùng có thể tự chủ động pha trộn vào điếu thuốc các loại dung dịch nicotine lỏng và hương liệu (tinh dầu hương vị bạc hà, chocolate, cà phê, caramel…) tùy sở thích. Tuy nhiên, khi được hỏi xuất xứ các mặt hàng này, Hải khẳng định tất cả đều là hàng của Đài Loan hoặc Hồng Kông. Không có loại nào của Đức hoặc Pháp như quảng cáo tại các cửa hàng bán lẻ hiện nay.

Do thuốc lá điện tử vẫn chưa được cấp phép nhập khẩu vào thị trường Việt Nam, nên mặt hàng này được các đầu nậu đưa vào nước ta thông qua con đường xách tay. Thế nhưng, hiện thuốc lá điện tử không chỉ được bán tại các chợ thuốc lá, mà còn công khai rao bán trên mạng hoặc các cửa hàng điện tử tại TP.HCM. Trong vai một người có nhu cầu sử dụng, chúng tôi liên hệ với các cửa hàng như “dangcap…” (quận 5), “phi…” (quận Bình Tân), “D-Link…” (quận 6)… đều nhận được những lời cam đoan có thể giúp cai thuốc chỉ trong 1 tháng sử dụng. Đặc biệt, các cửa hàng này đều cung cấp trọn bộ các sản phẩm từ thuốc lá điện tử, tinh dầu, dung dịch nicotine lỏng đến dịch vụ sửa chữa các sản phẩm hư hỏng cho người sử dụng.

Một bộ thuốc lá điện tử.

Giới trẻ đang hút thuốc lá điện tử.

Cận cảnh các lọ tinh dầu dùng để hút thuốc lá điện tử.

Tốn tiền, rước thêm bệnh

Dù được quảng cáo “trên mây” là công hiệu, thế nhưng, không phải sản phẩm thuốc lá điện tử nào cũng mang lại kết quả đúng như cam kết. Là một trong những người có thói quen dùng thuốc lá lâu năm, nhưng do gia đình vừa có cháu nhỏ, anh Trần Văn Vũ (quận Gò Vấp) đã chuyển sang dùng thuốc lá điện tử. “Sử dụng hàng thay thế này nhằm tránh để khói thuốc không ảnh hưởng đến con cái, chứ thật khó cai nghiện ngay được. Bởi đến khi thèm thuốc, cơ thể lại bứt rứt khó chịu, không cách gì làm việc được” - anh Vũ thừa nhận.

Đa số người dùng thuốc lá điện tử thừa nhận tốn kém hơn so với thuốc lá thường. Tuy nhiên, nhiều người vẫn sử dụng vì thấy nó “có vẻ thanh lịch, sành điệu”. “Tôi nghe mọi người nói hút thuốc lá điện tử không độc hại như thuốc lá thường. Mà thực tế cũng thấy nhẹ hơn, thơm hơn, hút xong cũng không bị hôi, ám khói. Đặc biệt, tôi hút xong, bạn bè, người xung quanh cũng có vẻ dễ chịu, không thấy ai than phiền” - một người dùng chia sẻ. Tất cả chủ các cửa hàng bán loại mặt hàng này cũng đều khẳng định rằng thuốc lá điện tử không chỉ không gây độc hại cho sức khỏe của con người, mà còn giúp người dùng cai nghiện thuốc lá. Đặc biệt, khói thuốc không làm ảnh hưởng đến người xung quanh...?!

Một bác sĩ tại Bệnh viện Chợ Rẫy, TP.HCM cho biết người nghiện thuốc lá trước hết là do nghiện nicotine. Sau đó là nghiện cung cách hút thuốc, tức cách rít hơi thuốc, nhả khói, tay kẹp điếu thuốc… Trên lý thuyết, thuốc lá điện tử đáp ứng được cả hai loại nghiện này. Chúng giúp người dùng chủ động được lượng nicotine có trong điếu thuốc, qua đó giảm dần và loại bỏ hoàn toàn nicotine. Tuy nhiên, hiện người tìm mua và sử dụng thuốc lá điện tử chủ yếu chạy theo phong trào, muốn thể hiện đẳng cấp… Từ đó, thay vì bỏ thuốc lá, người dùng tiếp tục tốn một khoảng tiền có khi còn lớn hơn một bao thuốc lá thật, để duy trì thói quen hút thuốc.

Nguy hiểm hơn, hiện các loại tinh dầu và hương liệu đi kèm với thuốc lá điện tử được bày bán với nhãn mác không rõ ràng, không rõ nguồn gốc xuất xứ và chưa được bất kỳ cơ quan có thẩm quyền nào đánh giá chất lượng. “Thế nên, khi sử dụng, nó tác hại đến sức khỏe của con người - đó là điều đáng lo nhất. Đã có nhiều ý kiến cho rằng thuốc lá điện tử sử dụng dung dịch nicotine tổng hợp nên không có hại. Thực ra, cấu trúc hóa học và tác hại của nó vẫn giống như nicotine tự nhiên. Nghĩa là không chỉ gây nghiện, mà còn tác động đến tim mạch. Chưa kể, để hòa tan nicotine, phải dùng dung môi. Mà dung môi thì có thể gây nhiễm độc cho cơ thể”.

Theo kết luận của các nhà khoa học Mỹ trong công trình nghiên cứu đăng trên Tạp chí Y khoa New England mới đây: “Những người thường xuyên sử dụng thuốc lá điện tử, có nguy cơ mắc các bệnh ung thư cao gấp 15 lần so với những người hút các loại thuốc lá thông thường. Các nhà khoa học thuộc Đại học Portland đã tiến hành kiểm tra lượng chất formaldehyde, một chất khí không màu do thuốc lá điện tử tạo ra khi đốt nóng chất lỏng chứa nicotine, và chất tạo mùi thơm bên trong thiết bị. Họ kết luận đây là chất hóa học độc hại có khả năng gây ung thư, thường được sử dụng trong chế tạo vật liệu xây dựng và bảo quản thi hài.”

Cao Tuấn