Thuốc kháng sinh minocycline có tác dụng điều trị thoái hóa não

Sự tích tụ các protein độc hại trong các tế bào thần kinh liên quan đến nhiều bệnh não - Ảnh: EAST NEWS

Được biết, minocycline là loại thuốc kháng sinh phổ rộng, điều trị nhiều loại nhiễm trùng khác nhau, tác dụng trị nhiều vi khuẩn gram âm và gram dương, cả ưa khí lẫn kỵ khí xoắn khuẩn và vi khuẩn nội bào.

Trong khi đó, sự tích tụ các protein độc hại trong các tế bào thần kinh có liên quan đến nhiều bệnh não, bao gồm cả bệnh Parkinson và bệnh Alzheimer, chỉ xuất hiện ở tuổi già, khi khả năng phân rã protein của tế bào giảm khiến tích tụ các protein độc hại trong tế bào thần kinh.

Các nhà nghiên cứu Mỹ đã quyết định tìm kiếm một hợp chất có thể kích thích quá trình phân rã protein và ngăn chặn sự thoái hóa thần kinh ngay ở giai đoạn đầu. Để làm điều này, các nhà nghiên cứu đã sàng lọc 21 phân tử khác nhau trong số những phân tử kéo dài tuổi thọ của loài giun tròn Caenorhabditis elegans. Nghiên cứu cho thấy hầu hết các hợp chất đó chỉ có tác dụng đối với các cá thể trẻ. Ngoại lệ duy nhất là minocycline giúp kéo dài tuổi thọ của loài giun Caenorhabditis elegans.

Để kiểm tra xem thuốc có thực sự ảnh hưởng đến tỷ lệ tổng hợp protein hay không, các nhà khoa học đã so sánh hàm lượng alpha-synuclein và beta-amyloids trong giun, một nửa trong số giun nhận được dùng nước lã bình thường và một nửa dùng minocycline.

Hóa ra, những con giun được dùng kháng sinh, bất kể tuổi tác, tích lũy protein độc hại chậm hơn. Tuy nhiên, cơ chế tác dụng của minocycline không giống như các nhà nghiên cứu giả định vào lúc bắt đầu nghiên cứu.

Thay vì đẩy nhanh sự phân rã protein, thuốc ảnh hưởng đến ribosome (bộ máy phân tử lớn và phức tạp, có mặt trong tất cả các tế bào sống, nơi xảy ra quá trình sinh tổng hợp protein) và ngăn chặn hoạt động của ribosome. Kết quả là, các protein, bao gồm cả protein độc hại, được giải phóng ít hơn.

Kết luận này đã được xác nhận trong các thử nghiệm ở cả giun và chuột lẫn các mẻ nuôi cấy tế bào người. Các thí nghiệm bổ sung khẳng định rằng, minocycline làm tăng tuổi thọ bằng cách điều hòa sản sinh protein trong ribosome.

Các nhà khoa học hy vọng có thể tối ưu hóa minocycline, một loại thuốc đã được cấp phép sử dụng, để điều trị các bệnh thoái hóa thần kinh. Tuy nhiên, họ cũng thấy cần nghiên cứu thêm vì không phải hiệu quả nào thu được trên động vật thí nghiệm cũng có thể có tác dụng ở người.

Ngoài ra, việc sử dụng thuốc kháng sinh bổ sung cần thận trọng trong điều kiện khi các loại thuốc này đã được dùng quá nhiều khiến vi khuẩn nhanh chóng kháng thuốc.

Vũ Trung Hương