Thuốc đông y nhập lậu: Đông dược hay độc dược?

Chặn bắt số lượng lớn

Theo Ban Chỉ đạo 389 TP. Lạng Sơn, tình trạng nhập lậu nguyên liệu thuốc bắc từ Trung Quốc vào Việt Nam qua khu vực biên giới thời gian gần đây có chiều hướng gia tăng. Thủ đoạn chủ yếu của các đối tượng đầu nậu là tìm khu vực xa cửa khẩu, hẻo lánh, lợi dụng đêm tối đưa hàng lậu từ bên kia biên giới qua hàng rào vào Việt Nam, sau đó thuê cư dân biên giới vận chuyển hàng vào sâu trong nội địa đưa về các tỉnh phía sau tiêu thụ. Khi phát hiện thấy lực lượng chức năng, các đối tượng sẵn sàng bỏ lại hàng hóa và tháo chạy. Thậm chí, có những đối tượng dùng xe khách để chở nguyên liệu thuốc bắc nhập lậu nhằm trốn tránh sự kiểm soát của lực lượng chức năng.

Tình trạng nhập lậu nguyên liệu thuốc bắc có chiều hướng gia tăng

Mới đây, Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 3 (Cục QLTT Lạng Sơn) phát hiện xe ôtô biển kiểm soát 12A-047.20 vận chuyển một số bao tải dứa, chứa các nguyên liệu khô gồm 140kg quả mộc qua, cam thảo. Đội QLTT số 6 cũng tiến hành kiểm tra xe khách loại 8 chỗ ngồi, đang vận chuyển 240kg rễ cây bên ngoài sắc nâu bên trong sắc trắng dùng làm nguyên liệu để bào chế thuốc bắc (xích thược). Tất cả số hàng hóa trên đều không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ không đảm bảo chất lượng sơ chế. Trước đó,Đội QLTT số 3 cùng các lực lượng chức năng khác của tỉnh Lạng Sơn đã phát hiện và bắt giữ 350kg nguyên liệu thuốc bắc tập kết tại khu vực biên giới. Qua kiểm tra thực tế, số nguyên liệu thuốc bắc gồm mộc qua, bách hoa xà, cỏ kim ngân và đại hoàng. Cùng thời điểm này, Đồn Biên phòng cửa khẩu Chi Ma (Lạng Sơn) cũng thu giữ 130 kg nguyên liệu thuốc bắc do các đối tượng bỏ lại khi phát hiện thấy có sự kiểm soát của lực lượng chức năng.

Hay Cục QLTT Tuyên Quang vừa bắt lô hàng 13 tấn nguyên liệu làm thuốc đông y nhập lậu, gồm kỳ tử, xuyên khung, sinh địa, bạch truột, bạch thược, xuyên quy.

Khó kiểm soát chất lượng

Hiện nay, trung bình mỗi năm cả nước sử dụng khoảng 60 nghìn tấn dược liệu các loại vào việc chế biến vị thuốc y học cổ truyền. Tuy nhiên, Việt Nam mới chỉ tự cung cấp được 25% nguyên liệu để phục vụ sản xuất thuốc trong nước; còn lại 75% vẫn phải phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu. Điều đáng nói là phần lớn lượng dược liệu trên thị trường được nhập khẩu từ Trung Quốc theo đường phi mậu dịch, gây khó khăn cho công tác quản lý chất lượng. Trong nhiều lần kiểm nghiệm, cơ quan chức năng còn phát hiện có không ít loại dược liệu nhập khẩu đã bị chiết xuất hút hết hàm lượng tinh chất, chỉ còn là củi rác. Thậm chí, một số cơ sở sản xuất thuốc đông y đã lợi dụng việc xông lưu huỳnh với hàm lượng vượt quá quy định cho phép để thuốc bắc không bị mốc, có màu sáng đẹp, bất chấp những nguy hiểm liên quan đến sức khỏe người tiêu dùng.

Hiện nay, vẫn chưa có một quy định nào về hàm lượng độc tố cho phép, hóa chất bảo quản… nên, hầu hết các vi phạm liên quan đến dược liệu đều xử lý chung chung, chưa đủ sức răn đe. Vì vậy, để quản lý, kiểm soát được thị trường đông dược, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, các ngành chức năng cần có quy định cụ thể về hàm lượng và chế tài mạnh hơn để xử lý các mặt hàng dược liệu nhập lậu, hàng giả và hàng kém chất lượng.

Người bệnh cần tới các cơ sở khám chữa bệnh uy tín có giấy phép hành nghề, các bệnh viện đông y để được bắt mạch, kê đơn, không nên tự ý điều trị và sử dụng sản phẩm thuốc đông y không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Tuệ Minh