Thực trạng nhà thuốc, quầy thuốc - Kỳ 1: 'Ai tư vấn cũng như nhau thôi'!?

Điều này dẫn đến tình hình sử dụng thuốc ở Việt Nam đang ngày càng trở nên phức tạp, việc lạm dụng thuốc đang là một vấn đề đáng lo ngại, bởi lẽ nó không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh, mà còn gây nhiều hậu quả đáng tiếc về sau.

Thực tế trên cho thấy, các cơ sở bán lẻ thuốc đóng vai trò quan trọng hệ thống chăm sóc sức khỏe cho người dân. Đây chính là nơi cung ứng thuốc trực tiếp cho người sử dụng, góp phần nâng cao sức khỏe người dân, giảm tải cho hệ điều trị BV. Tuy nhiên, thực trạng cung ứng bán lẻ thuốc Việt Nam còn nhiều bất cập.

Hoạt động bán lẻ thuốc là một lĩnh vực kinh doanh đặc biệt, đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của ngành y tế. Từ năm 2007, Bộ Y tế ban hành nguyên tắc, tiêu chuẩn “Thực hành tốt nhà thuốc - GPP” để góp phần nâng cao chất lượng hệ thống bán lẻ thuốc. Việc thực hiện tiêu chuẩn GPP là một quy định bắt buộc đối với loại hình nhà thuốc và quầy thuốc. Thế nhưng có không ít ý kiến cho rằng, thời gian qua việc thực hành GPP mới chỉ mang tính “hình thức”, phần lớn đáp ứng yêu cầu sở vật chất, trang thiết bị, còn chất lượng hoạt động chuyên môn, tư vấn sức khỏe cho người bệnh còn hạn chế.

Không khó để tìm mua những loại thuốc chỉ được phép bán theo đơn tại những quầy thuốc tư nhân mặc dù không cần có đơn thuốc. (Ảnh: N.Đăng)

Bán thuốc theo đơn là một hoạt động nghề nghiệp thường quy nhất của người bán lẻ thuốc. Thế nhưng có không ít tình huống bán thuốc không theo đơn tại một cơ sở bán lẻ thuốc. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng có 70% - 80% thuốc kháng sinh mua ở cửa hàng bán lẻ mà không cần đơn thuốc tư vấn.

Trong vai một người muốn tìm mua thuốc điều trị các bệnh lây qua đường tình dục (STD) nhưng khi tới một số cửa hàng thuốc tại quận Cầu Giấy và Bắc Từ Liêm thì với những câu hỏi về việc tư vấn sử dụng thuốc chúng tôi đều không nhận được lời khuyên nào và thuốc không phù hợp với hướng dẫn điều trị.

Bước vào một nhà thuốc tư nhân chuẩn GPP (thực hành nhà thuốc tốt) trên phố Trần Cung (quận Bắc Từ Liêm), PV chỉ cần nói qua về tình trạng con nhỏ bị sốt, ho, nghẹt mũi… là người bán đã thoăn thoắt lấy liệu trình ba ngày thuốc kháng sinh đưa cho: “Trẻ sốt thế phải dùng kháng sinh đấy nhé!”. Dù các loại thuốc này đều được ghi rõ thuốc bán theo đơn, thế nhưng không cần thăm khám, không cần đơn thuốc, ai cũng có thể dễ dàng mua được tại các hiệu thuốc, nhất là hiệu thuốc tư nhân.

Trong vai một người bệnh, PV đã có mặt tại một số nhà thuốc trên phố Nghĩa Tân (quận Cầu Giấy) để hỏi mua thuốc điều trị bệnh viêm gan B thì đã được những nhân viên bán thuốc tư vấn các loại thuốc biệt dược hết sức đắt tiền.

Và qua tìm hiểu, chúng tôi cũng được biết những nhân viên bán thuốc này không phải là chủ của những cửa hàng thuốc trên mà là người… đi bán thuê. Khi được hỏi là muốn được gặp người đứng tên trên bảng hiệu của nhà thuốc để được tư vấn mua thuốc thì PV nhận được câu trả lời: “Ai tư vấn cũng như nhau thôi…!”.

Trong số 4 cửa hàng thuốc do PV tìm hiểu thì chỉ có 1 cửa hàng thuốc từ chối việc bán thuốc biệt dược mà không có đơn của bác sĩ. Trên thực tế Bộ Y tế từng không ít lần nhận định, việc bán thuốc không theo đơn rất phổ biến, cùng với đó là tình trạng lạm dụng kháng sinh, thuốc tiêm, vi-ta-min, kê quá nhiều thuốc cho đơn thuốc, kê tên thương mại thay cho tên hoạt chất.

Theo Sở Y tế Hà Nội, từ tháng 4-2018 đến nay, Sở đã tiến hành hậu kiểm 38 cơ sở hành nghề y, 30 cơ sở hành nghề dược trên địa bàn, qua đó thu hồi giấy phép hoạt động của 8 cơ sở khám chữa bệnh, đình chỉ hoạt động 2 cơ sở, thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc của 1 Cty và 2 nhà thuốc.

Các lỗi vi phạm chủ yếu là: quầy thuốc, nhà thuốc, phòng khám không đủ điều kiện về diện tích, cơ sở vật chất; không giấy phép hành nghề, không đủ điều kiện hành nghề; cơ sở không thực hiện đúng quy chế kê đơn đã gây phiền hà cho người dân; cách sắp xếp, phân loại nhóm thuốc, tủ thuốc chưa khoa học; một số cơ sở bán thực phẩm chức năng không có chứng chỉ công nhận đảm bảo an toàn thực phẩm...

(Còn nữa)

Nguyễn Đăng