Thực hiện quy chế dân chủ: Khơi nguồn lực lớn xây dựng nông thôn mới

Diện mạo nông thôn mới ở xã Yên Lâm (Yên Mô). Ảnh: Trần Đức

Minhchứng sống động từ cơsở

Đến GiaVân (Gia Viễn) vào thời điểm này, điều dễ nhận thấy là bộ mặt nông thôn mơíkiểu mẫu đang ngày càng hiện hữu trên tất cả các lĩnh vực. Vốn là một xã miềnnúi, khi bắt đầu triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới, xã mới đạt4/19 tiêu chí, đó là tiêu chí về điện nông thôn, hình thức tổ chức sản xuất, anninh trật tự xã hội và hệ thống chính trị vững mạnh. Cái khó của Gia Vân khi đólà chưa có quy hoạch phát triển chung, hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông, thuỷlợi, trường học, văn hóa... chưa đáp ứng được yêu cầu sinh hoạt và phục vụ sảnxuất của nhân dân, trong khi việc quy hoạch, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng vàdồn điền đổi thửa đất nông nghiệp muốn làm được cần có nguồn lực kinh phí rấtlớn.

Trướckhó khăn đó, lãnh đạo xã đã thống nhất quyết tâm, triển khai nhiều giải pháplãnh đạo, chỉ đạo khắc phục, tháo gỡ. Trong đó đặc biệt thấu hiểu kinh nghiệmđã được ông cha đúc kết “Khó vạn lần dân liệu cũng xong”, cấp ủy, chính quyềnxã Gia Vân chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Từ việc khảosát, thành lập các Ban xây dựng nông thôn mới và thuê đơn vị tư vấn, xây dựngđề án, Đảng ủy, UBND và các Ban đã tiến hành các bước để lấy ý kiến đóng gópcủa người dân thông qua các hội nghị chuyên đề từ xã xuống các thôn để tiếp thuvà điều chỉnh phù hợp với đặc điểm, điều kiện của địa phương trước khi trìnhcác cấp có thẩm quyền phê duyệt. Kết quả phê duyệt quy hoạch được niêm yết côngkhai tại trụ sở UBND xã và nhà văn hóa các khu dân cư để nhân dân nắm bắt và tổchức thực hiện theo quy hoạch.

Trongquá trình triển khai xây dựng các công trình như đường giao thông, nhà văn hóa,kênh mương nội đồng... sau khi có dự toán thiết kế, tiến hành tổ chức họp dânđể nhân dân đóng góp ý kiến xây dựng cũng như kinh phí đóng góp để quyết địnhthực hiện. Ngoài các ban xây dựng nông thôn mới thì cũng khuyến khích các thônmời những người có kinh nghiệm, tâm huyết để giới thiệu tham gia ban xây dựngcủa thôn để tuyên truyền, vận động, tổ chức thực hiện...

Kết quảđã huy động được nguồn lực 192,5 tỷ đồng trong đó nhân dân tự đầu tư xây dựngcác công trình của gia đình là 188 tỷ đồng và đóng góp bằng tiền để hoàn thiệnhệ thống giao thông nông thôn và nhà văn hóa là 4,5 tỷ đồng. Bên cạnh các nguồnlực của nhân dân đóng góp, cấp ủy, chính quyền địa phương tích cực kêu gọi conem quê hương chung tay, góp sức xây dựng nông thôn mới, tạo thành phong tràorộng khắp. Giai đoạn 2011-2015 xã và các thôn đã tiếp nhận nguồn đầu tư vậtchất của các tổ chức, cá nhân con em quê hương trên 4 tỷ đồng.

Thựchiện dồn điền đổi thửa, cấp ủy, chính quyền địa phương thực hiện các bước đúngquy trình và công khai dân chủ cho nhân dân tổ chức thực hiện. Trước khi thựchiện bình quân mỗi hộ có 9,2 thửa, sau khi thực hiện còn 2,5 thửa/hộ; nhân dânđã hiến trên 80ha đất để làm các công trình, tổng kinh phí các hộ dân đóng gópđể thực hiện dồn điền đổi thửa là gần 1,8 tỷ đồng. Trong quá trình thực hiện,do thực hiện tốt quy chế dân chủ nên đã có đơn vị không phải tổ chức bốc thămmà nhân dân tự nhận ruộng theo vùng đã được quy hoạch để thuận lợi trong sảnxuất.

Nhữngkết quả nêu trên đã góp phần vào việc hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới đểsau gần 5 năm thực hiện, vào cuối năm 2015, xã Gia Vân được UBND tỉnh công nhậnlà xã đạt chuẩn nông thôn mới. Với những cơ sở vững chắc, Gia Vân được tỉnhchọn là đơn vị làm điểm xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu; xã đang tích cựcphấn đấu để trong năm 2019 được công nhận xã nông thôn mới kiểu mẫu của tỉnh.

Vànhững kết quả ấntượng

Bướcvào thực hiện xây dựng nông thôn mới, tỉnh ta có xuất phát điểm thấp, bình quânchỉ đạt 5 tiêu chí/xã, có xã mới đạt 1-2 tiêu chí; cơ sở hạ tầng thấp kém,nguồn lực có hạn. Nhận thức đúng đắn, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thựchiện có hiệu quả việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trên tất cảcác lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là trong xây dựng nông thôn mới, tỉnh tađã phát huy vai trò, tiềm năng, sức sáng tạo của nhân dân... do đó đến nay kếtquả đạt được rất ấn tượng.

Tỉnhchỉ đạo thể chế hóa và thực hiện tốt phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm,dân kiểm tra, dân hưởng thụ”. Tại các xã, ngay từ việc xây dựng đề án quy hoạchnông thôn, quy hoạch sử dụng đất đai, dồn điền đổi thửa, chuyển dịch cơ câúkinh tế, xây dựng kết cấu hạ tầng, phương án sản xuất, xây dựng nếp sống vănhóa, vệ sinh môi trường, xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, các chính sách vêàn sinh xã hội, huy động đóng góp… đều được công khai để nhân dân biết, đượcbàn, được quyết định, được giám sát. Nhiều nội dung lấy ý kiến của nhân dânnhiều lần, trao đổi kỹ để nhân dân hiểu, nhân dân được giám sát thông qua BanThanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng.

Bêncạnh thực hiện có chất lượng 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới do Trung ươngquy định, tỉnh quy định thêm tiêu chí số 20 về “ý kiến đánh giá sự hài lòng củangười dân” để xem xét, công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới. Theo đó, trước khihoàn thiện hồ sơ báo cáo cấp có thẩm quyền thẩm định kết quả xây dựng nông thônmới, Ban chỉ đạo xã phát phiếu lấy ý kiến các hộ dân, chỉ khi nhận được từ 90%số phiếu đồng tình trở lên thì mới đủ điều kiện để xét công nhận đạt chuẩn nôngthôn mới. Qua thực tiễn cho thấy tiêu chí này được đông đảo nhân dân đồng tìnhnhất trí và tích cực tham gia. Đây cũng là một trong những cách làm sáng tạocủa Ninh Bình, góp phần đưa Chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức đối với sựphục vụ của cơ quan hành chính Nhà nước (chỉ số SIPAS) tỉnh Ninh Bình năm 2017và 2018 xếp thứ 2 toàn quốc.

Côngtác giám sát và phản biện xã hội, việc đối thoại trực tiếp với nhân dân theoQuyết định số 217 của Bộ Chính trị (Khóa XI) được tổ chức thực hiện nghiêm túc,hiệu quả, tạo không khí dân chủ trong xây dựng nông thôn mới. ủy ban Mặt trậnTổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã thực hiện 687 cuộcgiám sát; phối hợp tham mưu cho lãnh đạo các cấp tổ chức 193 cuộc đối thoạitrực tiếp với nhân dân; riêng cấp tỉnh tổ chức 27 cuộc giám sát, 7 cuộc đôíthoại trực tiếp với nhân dân.

Các đồng chí Thường trực Tỉnh ủy trực tiếp đôíthoại với cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên, người lao động định kỳ hàngnăm, qua đó phát huy quyền làm chủ của nhân dân; kịp thời nắm bắt tâm tư, tìnhcảm; giải quyết kiến nghị, đề xuất chính đáng của nhân dân; tháo gỡ những khókhăn trong sản xuất, kinh doanh; củng cố và tăng cường mối quan hệ máu thịtgiữa Đảng và nhân dân...

Sau gần8 năm triển khai thực hiện, tỉnh đã huy động được nguồn lực đầu tư xây dựngnông thôn mới với tổng số tiền gần 34.987.241 triệu đồng, trong đó nguồn huyđộng từ sự đóng góp của nhân dân trên 8.681.513 triệu đồng; vận động nhân dânhiến trên 1.000 ha đất, huy động trên 10 vạn ngày công để dồn điền đổi thửa vàxây dựng đường giao thông nông thôn. Hết năm 2018, các tiêu chí nông thôn mới ởcác xã đều đạt ở mức cao, bình quân toàn tỉnh đạt 17,6 tiêu chí/xã (tăng 12,6tiêu chí/xã so với năm 2010), không còn xã đạt dưới 10 tiêu chí.

Đến nay đã có90/119 xã đạt chuẩn nông thôn mới (chiếm tỷ lệ 75,6 %), 2 huyện đạt chuẩn nôngthôn mới và 1 thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; phấn đâúđến hết năm 2019 toàn tỉnh có thêm 11 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 24 khu dân cưkiểu mẫu và 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu và huyện Gia Viễn được côngnhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới trước tháng 6/2020.

Đặcbiệt, do làm tốt việc công khai, minh bạch, dân chủ bàn bạc, tôn trọng, câùthị, nên quá trình xây dựng nông thôn mới của tỉnh không phát sinh những khiêúkiện, những bức xúc của người dân trong đóng góp xây dựng nông thôn mới. Tỉnhta được Trung ương đánh giá là điểm sáng trong phong trào xây dựng nông thônmới.

Từ thựctiễn có thể khẳng định, việc thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở là một trongnhững yêu cầu không thể thiếu trong quá trình triển khai thực hiện xây dựngnông thôn mới. ở bình diện rộng hơn, trong thời gian tới, các cấp, các ngànhcủa tỉnh cần tiếp tục quán triệt và triển khai đồng bộ, hiệu quả hơn nữa, đưaviệc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở các loại hình cơ sở đi vào nềnnếp, khơi dậy tiềm năng, sức mạnh của nhân dân, tạo động lực thúc đẩy các phongtrào thi đua lao động sản xuất, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộtỉnh lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2015-2020.

Xuân Trường-Lê Chung