Thủ tướng Nhật công du đến Mỹ

Thông tin trên được một quan chức Mỹ cấp cao thạo tin cho biết.

Biden và Suga cũng sẽ thảo luận về cách đối xử của Bắc Kinh đối với người Hồi giáo ở khu vực Tân Cương và ảnh hưởng của chính quyền Trung Quốc đối với đặc khu Hồng Kông, đồng thời công bố khoản đầu tư 2 tỷ USD của Nhật Bản vào hệ thống mạng viễn thông 5G để chống lại sự bành trướng của tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei Technologies.

Ngoài ra Đài Loan, hòn đảo Trung Quốc luôn xem là một phần lãnh thổ cũng nổi lên thành một chủ đề chính trong cuộc gặp lần này. "Bạn đã thấy một loạt các tuyên bố của cả Mỹ và Nhật Bản về tình hình xuyên eo biển ở Đài Loan, về mong muốn của chúng tôi đối với việc duy trì hòa bình và ổn định, về việc duy trì hiện trạng, và tôi mong rằng bạn sẽ thấy cả một tuyên bố chính thức và tham vấn về những vấn đề này” - quan chức chính quyền cấp cao của Mỹ nói với các phóng viên.

Lần cuối cùng các nhà lãnh đạo Mỹ và Nhật Bản đề cập đến Đài Loan trong một tuyên bố chung là vào năm 1969, khi Thủ tướng Nhật Bản nói rằng việc duy trì hòa bình và an ninh ở "khu vực Đài Loan" là quan trọng đối với an ninh của chính nước Nhật. Đó là trước khi Tokyo bình thường hóa quan hệ với Bắc Kinh.

Tổng thống Mỹ Joe Biden - Ảnh: Reuters

Động thái này hiện nhằm tăng áp lực lên Trung Quốc. Tuy nhiên, tuyên bố như vậy dường như không phù hợp với những gì Mỹ đã hy vọng thấy từ Suga, người kế thừa chính sách Trung Quốc tìm cách cân bằng mối quan hệ an ninh với quan hệ kinh tế khi ông nhậm chức thủ tướng vào tháng 9 năm ngoái.

Trong một tuyên bố sau cuộc họp giữa các bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao Mỹ-Nhật Bản vào tháng 3, hai bên "nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan" và chia sẻ "mối quan ngại nghiêm trọng" về nhân quyền ở Hồng Kông và Tân Cương.

Quan điểm khác nhau

Một quan chức Bộ Ngoại giao Nhật Bản trong tuần này cho biết họ vẫn chưa quyết định liệu sẽ có một tuyên bố chung hay không, và hai nhà lập pháp của đảng cầm quyền Nhật Bản thạo tin với các cuộc thảo luận cho biết các quan chức đã chia rẽ về việc liệu Suga có nên tán thành một tuyên bố mạnh mẽ về Đài Loan hay không.

Quan chức Mỹ cho biết họ ý thức được "mỗi quốc gia của chúng ta có những quan điểm hơi khác nhau" và sẽ không "khăng khăng đòi Nhật Bản bằng cách nào đó phải tuân theo mọi khía cạnh trong cách tiếp cận của chúng ta".

Ông nói thêm: “Chúng tôi cũng nhận ra mối quan hệ kinh tế và thương mại sâu sắc giữa Nhật Bản và Trung Quốc và Thủ tướng Suga muốn đi một con đường thận trọng và chúng tôi tôn trọng điều đó”.

Với hội nghị thượng đỉnh trực tiếp đầu tiên với Suga và một cuộc họp khác được lên kế hoạch với nhà lãnh đạo Hàn Quốc vào tháng 5, Biden đang nỗ lực tập trung các nguồn lực quân sự và ngoại giao của Mỹ vào khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhằm đối phó với sức mạnh toàn cầu đang gia tăng của Trung Quốc, điều mà Biden coi là vấn đề chính sách đối ngoại quan trọng của thời đại.

Thủ tướng Nhật Suga - Ảnh: Reuters

"Các vấn đề lớn đang diễn ra ở Tây Thái Bình Dương và Afghanistan đã thực sự nhận được một lượng thời gian và sự tập trung và chú ý không tương xứng với giới lãnh đạo cấp cao nhất" - quan chức Mỹ chỉ trích sau khi Biden thông báo kế hoạch rút quân của Mỹ khỏi Afghanistan vào ngày 11- 9.

Biden bên cạnh đó cũng hy vọng sẽ thúc đẩy các nỗ lực chung với nhóm Bộ tứ gồm Mỹ cùng với Úc, Ấn Độ và Nhật Bản cùng với đối tác bên ngoài nhóm này là Hàn Quốc để chống lại cả Trung Quốc lẫn Triều Tiên. Biden và Suga dự kiến sẽ công bố kế hoạch cho cuộc họp Bộ tứ tiếp theo vào ngày 16-4, quan chức này cho biết.

Việc tập hợp một mặt trận thống nhất để đối trọng với Trung Quốc sẽ đòi hỏi một hành động cân bằng tinh tế do mối quan hệ kinh tế của Nhật Bản và Hàn Quốc với Trung Quốc và mối quan hệ băng giá giữa Nhật – Hàn vì bất đồng về các vấn đề lịch sử và kinh tế.

Quan chức Mỹ cho biết: “Chúng tôi đau đớn khi chứng kiến mối quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc giảm xuống mức hiện tại. Căng thẳng chính trị đến mức chúng tôi tin rằng nó thực sự cản trở tất cả khả năng của chúng tôi để hoạt động hiệu quả ở Đông Bắc Á, và tôi nghĩ tổng thống sẽ muốn thảo luận chi tiết về vấn đề này với Thủ tướng Suga".

Anh Duy