Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Kiểm tra và dừng các ngành đào tạo có chất lượng kém

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, năm học 2018-2019 đánh dấu 5 năm thực hiện Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Đây cũng là năm cả nước bứt phá thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng.

Năm học này, toàn ngành Giáo dục tiếp tục triển khai đồng bộ 09 nhóm nhiệm vụ chủ yếu và 05 nhóm giải pháp cơ bản để thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ về giáo dục và đào tạo. Bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, ngành Giáo dục cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, trong đó nhiều vấn đề đã tồn tại từ lâu, dư luận bức xúc nhưng chưa được giải quyết triệt để.

Tại Hội nghị, các ý kiến thảo luận cũng làm rõ những kết quả nổi bật trong năm học vừa qua; những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân, trong đó làm rõ trách nhiệm của Bộ GDĐT, các bộ ngành và địa phương; cùng đó là các ý kiến tư vấn, góp ý, hiến kế cho ngành Giáo dục thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ đặt ra trong năm học mới 2019 - 2020.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo Hội nghị (ảnh: Minh Khánh)

Giáo dục phổ thông phải đảm bảo 5 nguyên lý

Tham dự Hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam vui mừng khi lần đầu tiên có một hội nghị giáo dục do Thủ tướng Chính phủ chủ trì có nhiều đồng chí lãnh đạo chủ chốt, lãnh đạo địa phương cùng tham dự.

Phó Thủ tướng cho biết, đây là một sự kiện quan trọng, đánh dấu 5 năm thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục. Tới đây chúng ta sẽ có những bước đi hiệu quả hơn để thực hiện thành công Nghị quyết Trung ương.

Nói về tầm quan trọng của giáo dục, Phó Thủ tướng nói, tương lai của mọi người, mọi gia đình, dân tộc, của đất nước đều phụ thuộc vào giáo dục. Trong bối cảnh KHCN phát triển, cả dân tộc đứng trước vận mệnh, thời cơ, thách thức để phát triển, khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế.

Phó Thủ tướng cũng chỉ rõ, giáo dục phổ thông phải đảm bảo 5 nguyên lý: Đảm bảo đủ trường, lớp, thầy cô giáo để học sinh học đủ 2 buổi/ngày và không phân biệt đầu vào. Nhà nước phải lo chung, trường công lo từ mức phổ cập trung bình trở xuống, lo cho người yếu thế, lo đào tạo nhân tài, phân khúc chất lượng cao dành cho xã hội. Trường học phổ thông không chỉ đơn thuần là một thiết chế của chính quyền mà phải là thiết chế của cả cộng đồng. Đại học: phải tự chủ (về chuyên môn, về tổ chức, nhân sự, tài chính- tự chủ không phải là nhà nước không đầu tư mà chuyển đầu tư sang những nơi có hiệu quả); đã là đại học phải có nghiên cứu khoa học, phải là nơi sáng tạo ra tri thức, vì thế không thể lấy học phí để nghiên cứu khoa học được.

Ngay trong năm học này phải chú ý hơn nữa tới việc "dạy người", tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống, nhân cách con người, làm bằng những việc làm rất cụ thể, vì học sinh. Tiếp tục rà soát lại giảm áp lực hành chính cho giáo viên, xem lại các tiêu chuẩn và chuẩn quốc gia, tránh bệnh thành tích. Sinh hoạt đoàn đội, dạy đạo đức, không nên coi chuyện dạy đạo đức, giáo dục công dân là nhiệm vụ của riêng ai mà phải là của các giáo viên, của nhà trường. Phải làm sao giáo dục đạo đức, sinh hoạt đoàn đội bằng những thứ thực tiễn gần gũi, thân thiết hàng ngày. Dạy đạo đức phải tăng cường chặt chẽ từ nhà trường (làm trước) - gia đình - xã hội; ứng dụng CNTT kết nối phụ huynh với nhà trường, tránh khoán gọn cho nhà trường.

Về hệ thống sư phạm, đội ngũ giáo viên, Phó Thủ tướng đề xuất, về giáo viên, khi đã nắm được số lượng giáo viên từng địa phương, tinh thần là địa phương phải đặt hàng đào tạo giáo viên cho địa bàn. Với đại học tiếp tục chuyển sang đại học tự chủ, tiếp tục hoàn thiện theo Luật Giáo dục đại học mới, đẩy mạnh quyền tự chủ xuống dưới tới từng bộ môn, từng giáo sư. Các trường cũng cần quan tâm nghiên cứu khoa học…

Toàn cảnh Hội nghị (ảnh: Minh Khánh)

Định hướng giáo dục, đào tạo trong thời gian tới

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chỉ ra nhiều thách thức nhưng ngành GDĐT đã vượt qua và đạt được nhiều kết quả, nhất là kỳ thi THPT quốc gia gần đây: nền nếp hơn, chất lượng hơn, tạo được niềm tin cho toàn xã hội, là điều đáng mừng đối với đội ngũ các học sinh, sinh viên và các thầy cô.

Hội nghị có sự tham dự của đông đủ lãnh đạo các địa phương, chứng tỏ sự quan tâm tới giáo dục đào tạo, lịch sử và kinh nghiệm nhiều nước cho thấy không có kỳ tích, hay bước nhảy vọt nào của xã hội mà không gắn với những đột phá từ giáo dục đào tạo.

Theo Thủ tướng, giáo dục đào tạo mang yếu tố quốc sách hàng đầu. Trong năm học vừa qua đã tạo được hành lang pháp lý khá tốt: Luật Giáo dục Đại học, Luật Giáo dục sửa đổi, có chuẩn mực pháp lý để triển khai.

Cùng đó là các kết quả đáng ghi nhận, giáo dục phổ cập 5 tuổi đạt 99,98% trẻ em đến trường, chất lượng đại trà và mũi nhọn của ngành giáo dục đều tăng, hệ thống CNTT kết nối, đóng góp hệ tri thức Việt số hóa, ban hành chương trình giáo dục phổ thông mới, một số vùng trũng về giáo dục đã chuyển mình vươn lên…

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng chỉ ra một số hạn chế như, công tác rà soát sắp xếp hệ thống trường còn kém, thừa, thiếu, học sinh còn phải đi học xa nhà, gây khó khăn cho phụ huynh. Thừa thiếu giáo viên cục bộ, giáo dục đạo đức lối sống chưa đúng mức, giáo dục các kỹ năng mềm còn hạn chế, chất lượng nguồn nhân lực còn thấp nhưng thiếu những ngành mũi nhọn của đất nước…

Đề cập đến một số giải pháp khắc phục, Thủ tướng đề nghị các địa phương rà soát lại quy hoạch mạng lưới trường lớp, đẩy mạnh sắp xếp lại các trường sư phạm.

Thủ tướng lưu ý, Bộ GDĐT chỉ đạo toàn diện các hệ đại học trên cả nước, tập trung các trường đại học vùng, đại học quốc gia, tiếp tục phát huy các "hải đăng", nghiên cứu mô hình mới, chưa phải đại trà trong toàn xã hội…

Thủ tướng yêu cầu Bộ GD&ĐT phải tiến hành thanh tra, kiểm tra để xử lý nghiêm các trường ĐH hữu danh vô thực; trình Thủ tướng Chính phủ đóng cửa một số cơ sở kém chất lượng kéo dài.

Cùng đó, các địa phương phải rà soát, sắp xếp lại đội ngũ giáo viên theo hướng khắc phục tình trạng thừa thiếu cục bộ hiện nay, có kế hoạch bồi dưỡng giáo viên theo tiêu chuẩn chương trình giáo dục phổ thông mới, các địa phương chủ động đặt hàng đào tạo giáo viên theo nhu cầu.

Trong năm học này phải tạo ra sự căn bản trong đạo đức lối sống cho các em học sinh sinh viên, là trách nhiệm toàn xã hội, trong đó nhà trường đóng vai trò trung tâm, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch rà soát văn hóa gia đình, trách nhiệm của con em… Bộ GDĐT rà soát lại chương trình giáo dục đạo đức lối sống trong các cơ sở giáo dục đào tạo, đảm bảo thiết thực, khả thi, hiệu quả…

Cũng tại Hội nghị, Bộ GDĐT đã công bố khen thưởng các đơn vị trong phong trào thi đua đổi mới sáng tạo trong dạy và học năm 2019, gồm: 7 đơn vị được tặng cờ thi đua là các Sở GDĐT: Điện Biên, Yên Bái, Nam Định, Khánh Hòa, Tây Ninh, Đồng Tháp, Cần Thơ và 23 đơn vị được tặng bằng khen của Bộ trưởng Bộ GDĐT.

Khánh Vân