Thủ tướng May tức giận ra tối hậu thư cho các nghị sỹ Anh

Ngày 12/3, Nghị viện Anh bỏ phiếu bác bỏ thỏa thuận về các điều kiện nước Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU). Cản trở duy nhất vẫn là xung quanh điều khoản được gọi là backstop, vừa được thủ tướng Theresa May cố gắng thuyết phục Bruxelles điều chỉnh lại trước khi đưa qua Quốc hội bỏ phiếu lần thứ 2 không thành. Được soạn thảo nhằm giúp Anh chia tay nhẹ nhàng với EU và được đích thân bà May vất vả đàm phán với Bruxelles nhiều tháng trời, thỏa thuận Brexit đã bị Nghị viện Anh bác bỏ lần đầu hôm 15/1.

Backstop là điều khoản liên quan đến đường biên giới hữu hình kiểm soát lưu thông và chuẩn mực hàng hóa giữa Cộng hòa Ailen, thành viên EU và Bắc Ailen, vùng lãnh thổ của Anh. Theo thỏa thuận, trong thời gian chuyển tiếp trước khi rời hẳn khỏi EU sau năm 2020, đường biên giới hữu hình trên không được thiết lập và như vậy nước Anh vẫn được hưởng một phần quyền lợi trong liên minh thuế quan châu Âu, có thời gian chuẩn bị cho chia tay êm đẹp, không gây sốc cho kinh tế xã hội cũng như chính trị của Vương quốc Anh.

Tuy nhiên các dân biểu Anh, gồm những người đòi “Brexit cứng”, muốn nước Anh dứt khoát ra khỏi EU không có thỏa thuận backstop, kết hợp với phe chống Brexit đã tạo thành đa số ở Nghị viện bác bỏ thỏa thuận của chính phủ Theresa May mà không cần biết đến hệ quả thế nào. Những người này lập luận rằng, dù việc rời đi không có thỏa thuận có thể đưa tới một số bất ổn trong ngắn hạn, về lâu dài, nó sẽ cho phép Vương quốc Anh phát triển và thúc đẩy các thỏa thuận thương mại có lợi trên toàn thế giới.

Thủ tướng Theresa Anh May phát biểu tại Nghị viện ngày 13/3

Qua ngày 13/3, Nghị viện Anh lại bỏ phiếu chống lại việc Anh rút khỏi EU mà không có thỏa thuận. Với 321 phiếu thuận và 278 chống, các nhà lập pháp Anh đã phản đối việc rời EU trong bất cứ trường hợp nào nếu không có thỏa thuận.

Bà May tức giận và đã đưa ra tối hậu thư cho các nghị sĩ bảo thủ ủng hộ Brexit: “Hoặc các vị ủng hộ thỏa thuận của tôi, hoặc các vị có nguy cơ nói vĩnh biệt Brexit”.

Trong ngày hôm nay (14/3), các dân biểu Anh sẽ bỏ phiếu về việc có nên yêu cầu EU trì hoãn Brexit hay không.

Trong bản kiến nghị gửi tới Nghị viện Anh tối 13/3, Thủ tướng May kêu gọi Nghị viện một lần nữa xem xét để thông qua thỏa thuận Brexit mà chính phủ Anh và EU thống nhất hồi tháng 11/2018 và đã sửa đổi một vài điểm liên quan điều khoản backstop. Bà May cho rằng chỉ có như vậy thời điểm nước Anh rời EU vào ngày 29/3 mới có thể được gia hạn.

Nếu các nghị sỹ Anh ủng hộ thỏa thuận Brexit sửa đổi trong cuộc bỏ phiếu thứ ba, được lên kế hoạch từ nay đến ngày 20/3, Thủ tướng May sẽ đề xuất với các nhà lãnh đạo EU một khoảng thời gian gia hạn Brexit ngắn từ ngày 29/3 sang ngày 30/6 tới, nhằm tạo điều kiện để văn kiện trên được phê chuẩn.

Tuy nhiên, trong trường hợp thứ hai, nếu Nghị viện Anh từ chối hậu thuẫn thỏa thuận Brexit sửa đổi và phản đối việc Anh rời EU không thỏa thuận vào ngày 29/3, nước Anh sẽ phải đề xuất kéo dài thời gian hơn so với phương án đầu tiên.

Việc lùi thời hạn Brexit quá ngày 30/6 đồng nghĩa với việc nước Anh vẫn phải tham gia các cuộc bầu cử tại Nghị viện châu Âu vào ngày 24-26/5 tới, đồng thời lộ trình rời khỏi EU sẽ bị kéo dài không hạn định.

Theo Thủ tướng Anh, nếu lần ba tiếp tục bị bác bỏ, một cuộc bỏ phiếu thứ tư sẽ diễn ra trước thời hạn cuối cùng Anh phải rời EU (29/3). Giới quan sát cho rằng, dưới áp lực của thời gian và với sự kiên trì, bà May có thể đạt được mục đích của mình: có được sự phê chuẩn của Nghị viện về kế hoạch Brexit của bà.

Trong trường hợp châu Âu đồng ý cho rời thời điểm Brexit, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker và các nhà lãnh đạo châu Âu khẳng định: Thời hạn chỉ có thể là rất ngắn, cho đến trước cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào cuối tháng 5 mà thôi, để khỏi phải lâm vào một tình thế vô lý là Anh chuẩn bị ra khỏi châu Âu nhưng lại bầu ra đại biểu của mình trong Nghị viện của EU.

Ngay từ tối 11/3, Ủy ban châu Âu đã cho biết rõ ràng: “Trong chính trị, đôi khi chúng ta có cơ may thứ hai, nhưng lần này sẽ không có cơ hội thứ ba”.

H.Phan

AFP