Thủ tướng Israel không thể thành lập chính phủ liên minh

Trong cuộc tổng tuyển cử Israel diễn ra ngày 23-3 vừa qua, không đảng nào giành đủ đa số ghế quá bán trong Quốc hội để tự thành lập chính phủ. Đảng Likud của ông Netanyahu giành được số ghế nhiều nhất (52 ghế). Qua đó, ông được Tổng thống Reuven Rivlin giao nhiệm vụ thành lập chính phủ liên minh trong 4 tuần. Tuy nhiên, thời hạn 4 tuần mà Tổng thống R.Rivlin đặt ra đã khép lại, nhưng không liên minh chính phủ nào đạt được.

Thủ tướng Benjamin Netanyahu (bên phải) và lãnh đạo Đảng Yamina, Naftali Bennett trong một cuộc họp Quốc hội hồi năm ngoái. Ảnh: AP

Cuộc bầu cử ngày 23-3 vừa qua là cuộc bầu cử thứ 4 trong 2 năm ở Israel. Nó diễn ra trong bối cảnh bất đồng chính trị nội bộ khiến Quốc hội Israel không thể thông qua ngân sách quốc gia, trong khi phải đối mặt cuộc khủng hoảng kép, cả về kinh tế lẫn y tế, sâu sắc nhất trong lịch sử nước này. Bất đồng trên chính trường cũng trì hoãn việc bổ nhiệm một loạt vị trí chủ chốt trong bộ máy nhà nước. Trong khi đó, Thủ tướng B.Netanyahu vướng rắc rối pháp lý, với cáo buộc tham nhũng, lạm dụng tín nhiệm. Mặc dù Thủ tướng B.Netanyahu đã bác bỏ các cáo buộc này nhưng rắc rối pháp lý vẫn khiến ông gặp khó khăn khi thuyết phục các đảng khác tham gia vào chính phủ liên minh.

Theo giới quan sát, để thành lập được chính phủ liên minh, Đảng Likud của ông Netanyahu sẽ cần liên linh với Đảng Ra'am theo đường lối bảo thủ và liên minh cực hữu Zionism. Lãnh đạo Đảng Ra'am, Mansour Abbas khẳng định sẵn sàng tham gia thỏa thuận với điều kiện phải giúp cải thiện đời sống cho cộng đồng người Hồi giáo tại Israel (chiếm khoảng 20% dân số). Trong khi đó, lãnh đạo Zionism, Bezalel Smotrich lại từ chối hợp tác với Ra'am vì cho rằng đảng này ủng hộ khủng bố. Một lựa chọn khác cho ông Netanyahu là tìm cách hợp tác với "người bảo hộ" cũ là chính trị gia theo trường phái dân túy Naftali Bennett, lãnh đạo Đảng Yamina và kêu gọi những cựu đảng viên Likud ly khai hiện đang ở Đảng New Hope quay lại ủng hộ đảng này. Tuy nhiên, trong phát biểu hồi đầu tuần, ông Bennett cho biết không tin tưởng khả năng ông Netanyahu tìm được phương án thành lập chính phủ liên minh, còn lãnh đạo Đảng New Hope khẳng định không ủng hộ ông Netanyahu.

Ngày 5-5, Tổng thống R. Rivlin cho biết sẽ liên hệ với các lãnh đạo các đảng còn lại để tiếp tục tiến trình thành lập chính phủ. Ông Rivlin có thể chỉ định một nghị sĩ khác đứng ra thành lập chính phủ liên minh trong 28 ngày tiếp theo, hoặc đề nghị quốc hội quyết định người tiếp tục chủ trì đàm phán lập chính phủ. Được biết, Tổng thống R. Rivlin đã gặp lãnh đạo Đảng Yamina-ông Naftali Bennett và Đảng Yesh Atid-ông Yair Lapid để tham vấn. Giới phân tích cho rằng ông Yair Lapid, người đứng đầu đảng đối lập được coi là có khả năng nhất để nhận được sự ủy nhiệm từ Tổng thống.

Nếu nghị sĩ khác được trao quyền có thể thành lập chính phủ liên minh trước thời hạn 28 ngày, Đảng Likud của Thủ tướng Netanyahu có thể lần đầu tiên bị đẩy về phía đối lập sau 12 năm nắm quyền. Tương lai chính trị của ông Netanyahu vì thế cũng đứng trước thách thức chưa từng có.

Tuy nhiên, trong trường hợp không lãnh đạo đảng nào có thể đàm phán thành công, hội đủ thế đa số ghế tại Quốc hội để thành lập chính phủ mới, Israel buộc phải tổ chức một cuộc bầu cử khác vào mùa thu này, lần thứ 5 trong hơn 2 năm. Đồng nghĩa, Israel lại rơi vào “vòng luẩn quẩn” của bế tắc chính trị kéo dài.

HÀ LAN