Thủ tướng Iraq lần đầu thăm Mỹ

Diễn ra 2 tháng sau cuộc đối thoại chiến lược đầu tiên giữa hai nước sau hơn 10 năm, chuyến thăm Mỹ của Nhà lãnh đạo Iraq sẽ định hình rõ hơn chính sách đối ngoại của quốc gia Trung Đông này, đặc biệt là trong quan hệ với Mỹ và Iran.

Thủ tướng Iraq Moustafa al-Kazimi. Ảnh: Hawarnews.

Một ngày trước chuyến thăm, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã cảnh báo Iraq “phải dè chừng” các nhóm vũ trang phi chính phủ mà Mỹ cho là đang làm suy yếu chủ quyền quốc gia của Iraq, đồng thời hứa hẹn về một loạt hỗ trợ về chính trị, an ninh và kinh tế dành cho quốc gia Trung Đông này trong thời gian tới.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhấn mạnh:“Chúng tôi muốn ở Iraq sẽ không còn tham nhũng nữa, thay vào đó sẽ là sự thịnh vượng và hội nhập với nền kinh tế toàn cầu. Tôi kêu gọi Chính phủ Iraq nhanh chóng đạt được thỏa thuận ngân sách với chính quyền khu vực tự trị người Kurd. Chúng tôi cũng đã có những cuộc thảo luận tích cực về lĩnh vực năng lượng, một động lực chính của nền kinh tế Iraq. Chúng tôi sẽ sớm công bố những thỏa thuận năng lượng tiềm năng giữa các công ty Mỹ và Chính phủ Iraq”.

Dù người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ không chỉ đích danh các lực lượng thân Iran, song chuyến thăm của Thủ tướng Moustafa al-Kazimi tới Mỹ diễn ra trong bối cảnh các vụ tấn công nhằm vào những mục tiêu và lợi ích của Mỹ tại Iraq ngày càng gia tăng.

Hơn 2 năm rưỡi sau tuyên bố đánh bại tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS, sự hiện diện của quân đội Mỹ đã trở thành yếu tố làm gia tăng căng thẳng chính trị, xã hội tại Iraq, nhất là khi nước này lâu nay vẫn luôn bị mắc kẹt trong cuộc chiến giành ảnh hưởng giữa Mỹ và Iran.

Tuy nhiên, tâm lý chống Mỹ đã ngày một gia tăng sau vụ không kích của quân đội Mỹ nhằm vào một sân bay ở thủ đô Baghdad, khiến tướng quân đội hàng đầu Iran Qassem Soleimani và một sĩ quan cấp cao Iraq thiệt mạng. Quốc hội Iraq cách đây vài tháng đã thông qua một nghị quyết yêu cầu toàn bộ các lực lượng nước ngoài rút khỏi lãnh thổ.

Tuy nhiên, Iraq dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Mustafa al-Kazimi, người vừa nhậm chức cách đây chưa đầy 3 tháng lại khác. Ông al-Kazimi, một cựu lãnh đạo tình báo là một người có quan điểm khá gần gũi với Mỹ và các đồng minh Arab.

Nếu như trong suốt nhiệm kỳ của mình, người tiền nhiệm Abdel Mahdi, vốn được đánh giá là thân Iran, chưa bao giờ nhận được lời mời đến Washington, thì đối với nhà lãnh đạo mới của Iraq, chuyến thăm Mỹ lần này đã nói lên tất cả. Theo Ngoại trưởng Pompeo, Mỹ và Iraq sẽ thảo luận về cách thức để hai nước có thể làm việc cùng nhau và để làm cho Iraq trở nên an toàn hơn và ổn định hơn.

Tại cuộc đối thoại chiến lược đầu tiên giữa Mỹ- Iraq kể từ năm 2008 hồi tháng 6 vừa qua, cả Mỹ và Iraq đều để ngỏ khả năng Mỹ tiếp tục hiện diện quân sự tại Iraq, với cam kết của Baghdad bảo vệ những căn cứ có binh sĩ Mỹ đồn trú sau hàng loạt vụ nã rocket được cho là do các nhóm bán quân sự ủng hộ Iran thực hiện. Đổi lại, Washington cam kết tạo điều kiện hỗ trợ kinh tế cho Baghdad.

Theo Trợ lý Ngoại giao Mỹ về Trung Đông David Schenker, Mỹ sẽ hỗ trợ chính phủ mới của Iraq thông qua các thể chế tài chính quốc tế nhằm giúp nước này đối phó với dịch Covid-19 và tình trạng giảm nguồn thu từ dầu mỏ. Trong khi đó cựu quan chức ngoại giao Mỹ Robert Ford nhận định, quan hệ Mỹ Iraq dù không thể tái định hình chỉ trong một ngày, song điều quan trọng nhất vẫn là “đúng người và đúng thời điểm”./.

Thu Hoài/VOV1 (Tổng hợp)