Thủ tướng Anh trước cơn 'sóng dữ' mới

Thủ tướng Anh Theresa May.

Thủ tướng Anh Theresa May tuyên bố Nội các của bà đã đạt nhất trí về thỏa thuận tạo cơ sở cho tương lai quan hệ giữa Anh với EU sau Brexit. Nội dung sơ bộ của thỏa thuận này cho thấy Anh sẽ tiếp tục phụ thuộc vào các quy định và luật lệ của EU trong thời gian không xác định. Ngoài ra, thỏa thuận sẽ cho phép Anh thành lập một “khu vực thương mại hàng hóa tự do” với EU, theo đó cho phép tiến hành trao đổi thương mại không rào cản và tránh việc phải áp đặt một biên giới “cứng” tại Bắc Ireland.

Cả Anh và EU đều hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận về các điều khoản khi Anh rời khối, cũng như sẽ nhất trí một kế hoạch về mối quan hệ thương mại trong tương lai trong khuôn khổ cuộc họp thượng đỉnh EU vào tháng 10 tới, trước thời điểm Brexit vào ngày 29/3/2019.

Tuy nhiên, sau cuộc họp nội các trên, nữ Thủ tướng Anh phải đối mặt với cơn thịnh nộ của phe theo đường lối cứng rắn về Brexit ngay trong nội bộ đảng của bà. Ngoại trưởng Boris Johnson và Bộ trưởng phụ trách vấn đề Brexit của Anh David Davis từ chức do bất đồng với các kế hoạch Brexit của Thủ tướng. Trong vòng hai giờ sau đó, hai quan chức cấp cao khác của đảng Bảo thủ là Ben Bradley và Maria Caulfield cũng từ chức, đồng thời cảnh báo rằng mối quan hệ gần gũi với châu Âu sau Brexit có thể vấp phải sự phản đối của công chúng.

Dù đã đặt bút ký kế hoạch Brexit nói trên, nhưng trong đơn từ chức của mình, cựu Ngoại trưởng Anh Boris Johnson đã khẳng định "giấc mơ Brexit đang chết" và kế hoạch Brexit này sẽ “biến Anh thành thuộc địa của EU”.

Những người theo đường lối cứng rắn cho rằng kế hoạch của bà May đưa ra quá nhiều nhượng bộ cho EU. Tuy nhiên, cho tới thời điểm này, vẫn chưa có yêu cầu tiến hành bỏ phiếu bất tín nhiệm thách thức vai trò lãnh đạo của bà. Nữ Thủ tướng vẫn có sự ủng hộ của những người theo đường lối trung dung. Trên thực tế, các thành viên đảng Bảo thủ phản đối bà May có thể kích hoạt một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm nếu ít nhất 48 nghị sĩ ủng hộ điều này, song để thực sự và chính thức buộc bà May rời nhiệm sở thì cần 159 nghị sĩ bỏ phiếu chống lại bà - một con số mà những thành phần theo đường lối cứng rắn có thể không huy động đủ.

Như vậy, bà May dường như đã tạm qua sóng gió. Nhưng để vượt qua cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay, bà May phải nỗ lực thống nhất 3 nền tảng chính trị trong nội các của mình đối với Brexit: gồm những người ủng hộ Brexit “mềm”, những thành viên nội các mới trung thành với bà và những người có tâm lý hoài nghi dù đã quyết định ủng hộ kế hoạch Brexit.

Trong bối cảnh có những đồn đoán về vị trí của Thủ tướng sẽ lung lay sau những thay đổi nội các, giới chuyên gia cảnh báo các nhà đầu tư cần chuẩn bị cho một nguy cơ nước Anh không đạt thỏa thuận Brexit với EU.

“Thị trường đã tin vào khả năng không có Brexit và các nhà đầu tư cần nhìn nhận khả năng này một cách nghiêm túc hơn”, Richard Mylles, nhà phân tích chính trị tại cơ quan nghiên cứu Absolute Strategy (của châu Âu) chia sẻ với CNBC. Ông Mylles giải thích về sự xuất hiện tình huống, trong đó không có một đa số rõ rệt nào ở Quốc hội Anh nhất trí với bất kỳ hình thức Brexit nào. Đã có những vòng thảo luận không “ăn khớp” nhau giữa Anh và EU. Trong khi đó, EU lại rất “rắn” về những điều kiện của mình, còn Anh có thể đang ở thế sắp “cùng đường” khi đưa ra những nhượng bộ mà nước này có thể thực hiện được.

Tuy nhiên, một số chuyên gia tin tưởng Thủ tướng Anh sẽ thoát khỏi “ngõ cụt” này và đạt được thỏa thuận với EU. Karen Ward, trưởng nhóm nghiên cứu chiến lược thị trường tại ngân hàng đầu tư đa quốc gia J.P. Morgan giải thích rằng nếu không đạt được một thỏa thuận Brexit thì các dịch vụ tài chính sẽ tan vỡ. Khi ấy, chi phí vốn đối với các doanh nghiệp châu Âu sẽ tăng cao, kèm theo đó là nguy cơ phá hủy quá trình phục hồi rất quan trọng đối với khu vực đồng tiền chung châu Âu. Vì vậy, sẽ có một thỏa thuận giữa Anh với EU trước cuối năm 2018, trong đó, Anh và EU sẽ có mối quan hệ gần giống với mối quan hệ hiện nay.

Vĩnh Hà