Thu phí tự động như 'gà mắc tóc', Bộ GTVT thừa nhận chậm trễ

Hôm nay (31/12) là hạn cuối cùng các trạm thu phí BOT phải lắp đặt xong gian đoạn 1, nhưng theo khảo sát trước đó của VOV, nhiều trạm thu phí được bổ sung vào giai đoạn 1 dự án chưa áp dụng ETC. Một số trạm chỉ vừa mới lắp đặt xong thiết bị.

Có trạm đang triển khai, công việc vẫn còn ngổn ngang và ôtô vẫn phải xếp hàng dài chờ trả tiền mặt.

Còn nhiều trạm thu phí chưa triển khai thu phí tự động, Bộ GTVT phải xin Thủ tướng gia hạn thêm 1 năm.

Theo Quyết định 07/2017/QĐ-TTg ngày 27/3/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng (ETC), hạn chót tiến hành hình thức này trên toàn quốc là ngày 31/12/2019.

Bộ GTVT phải xin Thủ tướng gia hạn thêm 1 năm. Nhưng nếu vẫn không có những giải pháp mang tầm chiến lược, không lẽ cứ đến hạn lại...xin lùi?

Chậm do... “nhiều vướng mắc”

Tại Hội nghị tổng kết năm 2019, triển khai nhiệm vụ năm 2020 của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, Bộ GTVT thừa nhận, tiến độ triển khai thu phí tự động không dừng chậm so với yêu cầu của Thủ tướng. Với vấn đề thu phí BOT, dù đã bớt căng thẳng, nhưng vẫn còn một số trạm có phát sinh...

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam (Bộ GTVT) Nguyễn Xuân Cường cho biết, lần đầu tiên áp dụng tại Việt Nam, phức tạp về kỹ thuật, công nghệ, pháp lý... nên triển khai chậm so với yêu cầu của Thủ tướng.

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu tất cả các trạm thu phí trên cả nước phải thu phí tự động trước 31/12/2019, nhưng tới nay giai đoạn 1 còn một số trạm chưa hoàn thành, còn giai đoạn 2 xong đấu thầu nhưng liên danh chưa lập được doanh nghiệp dự án.

Thu phí tự động không dừng ETC quan trọng là người dân thấy thuận tiện trong sử dụng, việc này không thể dùng mệnh lệnh hành chính được.

Do đó, triển khai thu phí tự động tiếp tục là nhiệm vụ hàng đầu của Tổng cục ĐBVN triển khai trong năm 2020. Theo ông Cường, trong năm 2018 - 2019, đã thực hiện giảm phí tại 41/62 dự án BOT đường bộ.

Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, dù đâu đó vẫn còn trạm thu phí phát sinh các vấn đề, nhưng chủ yếu rơi vào các trạm thu phí mới, như trạm thu phí trên quốc lộ 26. Với các trạm thu phí khác, dù để giải quyết còn nhiều khó khăn, nhưng tình hình đã ổn định hơn năm 2018. Ông Thể cũng thừa nhận, việc triển khai còn chậm so với tiến độ Thủ tướng giao, do gặp nhiều vướng mắc.

Về công tác xây dựng thể chế, theo người đứng đầu ngành giao thông, trong ít ngày tới, Thủ tướng sẽ ký ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định 46 và 86. Đây sẽ là cơ sở để lập lại trật tự vận tải, xóa xe dù bến cóc, vận tải trá hình, quản lý các hoạt động vận tải mới phát sinh.

Đồng thời, hình thức xử lý vi phạm không chỉ trực tiếp, mà còn xử phạt nguội qua camera và công nghệ thông tin. Đây cũng là nền móng cho sửa đổi Luật Giao thông đường bộ sẽ thực hiện trong năm 2020.

“Quan trọng là liên kết với ngân hàng, không dùng mệnh lệnh hành chính”

Việc các nhà đầu tư BOT chậm triển khai chỉ là một trong những tồn tại của việc triển khai ETC. Bên cạnh đó là tỉ lệ các phương tiện dán thẻ thu phí tự động (Etag) còn rất thấp với khoảng 900.000 thẻ/3,5 triệu ôtô trong cả nước, số chủ phương tiện nạp tiền sử dụng dịch vụ chỉ khoảng 30%.

Theo ông Hồ Trọng Vinh, Phó Tổng Giám đốc Công ty VETC, sau khi Tổng cục Đường bộ ra quân phân làn phương tiện, nhiều chủ phương tiện đã đi đúng làn, số lượng chủ phương tiện dán thẻ Etag nhiều hơn.

"Ở Việt Nam, thu phí không dừng là lĩnh vực mới, vì vậy không thể áp đặt ngay mà phải có lộ trình. Khi người dân nhận thức được lợi ích của thu phí không dừng cùng với chế tài xử phạt, tỉ lệ người sử dụng sẽ tăng", ông Vinh nhận định.

Với triển khai thu phí tự động, để giải quyết vấn đề chậm tiến độ triển khai, điều quan trọng hiện nay là liên kết với ngân hàng để người dân thuận tiện trong sử dụng, tăng người dùng, việc này không thể dùng mệnh lệnh hành chính.

Về nguyên nhân tiến độ dự án thu phí không dừng triển khai chậm so với chỉ đạo của Thủ tướng, ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ, cho biết đây là lĩnh vực mới, người dân còn thói quen dùng tiền mặt nên số lượng dán thẻ Etag và sử dụng dịch vụ thấp khiến cho nhà đầu tư cung cấp dịch vụ bị lỗ.

"Các dự án của VEC không triển khai được vì không có nguồn vốn. Nguyên nhân là do VEC được chuyển về Ủy ban Quản lý vốn nhà nước nên gặp khó về nguồn vốn. Đối với dự án giai đoạn 2, nhà đầu tư chưa thành lập được doanh nghiệp dự án nên chưa triển khai được các bước tiếp theo, phấn đấu năm 2020 sẽ hoàn thiện", ông Huyện lý giải.

Cũng theo ông Nguyễn Văn Huyện, trong 1 tháng qua, tiến độ dự án giai đoạn 1 đã có chuyển biến tốt, 26 trạm thuộc giai đoạn này đã có ETC. Đến thời điểm này, các nhà đầu tư BOT đã nhận thức tốt hơn trong thực hiện dự án. Việc ký phụ lục hợp đồng giữa các bên cơ bản đã đạt được thỏa thuận.

Tuy nhiên, đây là dự án mới nên tồn tại mâu thuẫn về hiệu quả kinh tế giữa ngân hàng cung cấp tín dụng cho dự án và nhà đầu tư BOT, nhà cung cấp dịch vụ. Tổng cục Đường bộ đang tham mưu sửa Quyết định 07 của Thủ tướng, trong đó có sự tham gia của Ngân hàng Nhà nước nhằm chỉ đạo các ngân hàng chấp thuận kéo dài thời gian thu phí dự án để có nguồn kinh phí triển khai.

Ông Ngô Thịnh Đức, Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật cầu đường Việt Nam (nguyên Thứ trưởng GTVT) cho rằng, với triển khai thu phí tự động, để giải quyết vấn đề chậm tiến độ triển khai, điều quan trọng hiện nay là liên kết với ngân hàng để người dân thuận tiện trong sử dụng, tăng người dùng, việc này không thể dùng mệnh lệnh hành chính.

“Chúng ta không thể áp dụng mệnh lệnh hành chính cho người dân được khi người ta chưa thấy việc đó thiết thực, hiệu quả. Bộ GTVT và các đơn vị cần làm là sao cho áp dụng công nghệ tiên tiến, tiện lợi cho người dân sử dụng. Hiện trên thị trường có rất nhiều công nghệ mới, nhưng khi triển khai cần lựa chọn đơn vị có công nghệ gốc, được chứng nhận sáng chế, không phải công nghệ copy (sao chép). Bài học đắt giá khi sử dụng công nghệ copy là sửa chữa mặt cầu Thăng Long năm 2009, để khi xảy ra sự cố không quy được trách nhiệm và yêu cầu khắc phục được...”, ông Ngô Thịnh Đức nói.

Xử nghiêm xe không dán Etag đi vào làn ETC

Cục CSGT - Bộ Công an vừa có văn bản yêu cầu trưởng phòng CSGT các tỉnh Bắc Ninh, Quảng Trị, Bình Định, Bình Thuận bố trí lực lượng, tổ chức tuần tra kiểm soát, kịp thời phát hiện xử lý nghiêm các hành vi: không chấp hành hiệu lệnh, chỉ dẫn của biển báo hiệu; hiệu lệnh, hướng dẫn của người điều khiển giao thông; đi không đúng phần đường, làn đường quy định tại các trạm thu phí có triển khai hệ thống ETC.

Đề cập vấn đề xử phạt xe không dán thẻ Etag đi vào làn ETC, ông Nguyễn Văn Huyện cho biết sau 1 tháng Tổng cục Đường bộ và Cục CSGT phân làn phương tiện vào làn thu phí ETC, số lượng phương tiện dán thẻ đã tăng rõ rệt. Tổng cục sẽ tuyên truyền trong khoảng 2 tháng, sau đó sẽ xử phạt./.

Phi Long/VOV.VN