Thu hồi hơn 75% cổ phần cảng Quy Nhơn về cho nhà nước

Cảng Quy Nhơn - Ảnh: Nguyễn Dũng

Theo Thanh tra Chính phủ, Bộ GTVT cho phép Vinalines chuyển nhượng 75,01% cổ phần thuộc sở hữu nhà nước theo phương thức thỏa thuận trực tiếp khi không báo cáo, chưa được Thủ tướng Chính phủ cho phép là trái thẩm quyền, vi phạm quy định pháp luật, nên phải thu hồi về sở hữu nhà nước.

Chiều 17.9, Thanh tra Chính phủ (TTCP) chính thức công bố kết luận thanh tra toàn diện việc chấp hành các quy định của pháp luật trong quá trình thực hiện cổ phần hóa (CPH) Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên (TNHH MTV) Cảng Quy Nhơn, việc thực hiện thoái vốn nhà nước tại Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn.

Nhiều cơ quan sai phạm

Theo TTCP, năm 2009, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định 2190 phê duyệt Quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển VN đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Theo đó, Quy Nhơn là cảng đầu mối khu vực (loại I), cảng tổng hợp quốc gia, là cảng chính trong hệ thống cảng biển VN. Ngày 4.2.2013, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 276/QĐ-TTg phê duyệt Đề án tái cơ cấu Tổng công ty hàng hải VN (Vinalines) giai đoạn 2012 -2015; trong đó Vinalines thực hiện CPH tại các doanh nghiệp cảng biển và nắm giữ 75% vốn điều lệ tại 9 doanh nghiệp, trong đó có Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn. Tuy nhiên, sau đó Bộ GTVT đã chỉ đạo Vinalines bán và thoái vốn khỏi Cảng Quy Nhơn với tổng số tiền thu được là 536,9 tỉ đồng.

TTCP chỉ rõ việc CPH, thoái vốn nhà nước tại Cảng Quy Nhơn có nhiều sai phạm liên quan đến trách nhiệm của nhiều tổ chức, cá nhân. Cụ thể, UBND tỉnh Bình Định đề nghị Bộ GTVT, Thủ tướng Chính phủ cho phép CPH Cảng Quy Nhơn theo hướng nhà nước nắm giữ 49% vốn điều lệ (Văn bản 1115/UBND-KTN ngày 4.4.2013), sau đó tiếp tục đề nghị Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho bán hết 49% vốn nhà nước tại Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn (Văn bản 628/UBND-TH ngày 25.2.2014), và việc Bí thư Tỉnh ủy Bình Định có Văn bản 1062-CV/TU ngày 13.7.2015 đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ bán toàn bộ 49% cổ phần của nhà nước tại Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn là “không đúng chức năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật, không đúng với Đề án tái cơ cấu Vinalines giai đoạn 2012 - 2015 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt”.

Bên cạnh đó, Bộ GTVT đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép CPH Cảng Quy Nhơn, nhà nước nắm giữ 49% vốn điều lệ (Văn bản 2900/BGTVT-QLNN ngày 4.4.2013); sau đó, lại tiếp tục đề nghị Thủ tướng cho phép Vinalines chuyển nhượng hết 49% vốn điều lệ tại Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn (Văn bản 2342/BGTVT-QLDN ngày 7.3.2014, số 9210/BGTVT-QLDN ngày 5.9.2014) là không đúng với Đề án tái cơ cấu Vinalines giai đoạn 2012 - 2015.

Kết luận thanh tra nêu khi đề xuất chuyển nhượng hết 49% vốn nhà nước tại Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn, mặc dù Văn phòng Chính phủ có Văn bản 2388/2014 đề nghị Bộ GTVT bổ sung, giải trình những nội dung quan trọng mà Bộ Tài chính, Bộ KH-ĐT đã đặt ra về kinh tế - an ninh - quốc phòng hiện tại và lâu dài và đề nghị được duy trì tỷ lệ sở hữu 49% vốn điều lệ, nhưng Bộ GTVT đã không xem xét.

TTCP chỉ rõ, Bộ GTVT đã chỉ đạo Vinalines về phương thức chuyển nhượng vốn nhà nước tại Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn không rõ ràng, thiếu nhất quán. Ban đầu chỉ đạo bán đấu giá qua Sở giao dịch chứng khoán, nhưng sau đó lại cho phép Vinalines bán cổ phần theo phương thức thỏa thuận trực tiếp. Đáng chú ý là việc Bộ GTVT đã ban hành 2 văn bản: Văn bản 16937/BGTVT-QLDN ngày 27.12.2014 về chuyển nhượng 26,01% cổ phần và Văn bản 6327/BGTVT-QLDN ngày 20.5.2015 về chuyển nhượng 49% cổ phần tại Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn cho Công ty Hợp Thành theo phương thức thỏa thuận trực tiếp khi không báo cáo, chưa được Thủ tướng Chính phủ cho phép là trái thẩm quyền, vi phạm quy định pháp luật. “Vì vậy, 2 văn bản này phải được xem xét, hủy bỏ; 75,01% cổ phần Vinalines đã chuyển nhượng cho Công ty Hợp Thành phải được xử lý thu hồi về sở hữu nhà nước”, kết luận TTCP nêu rõ.

Liên quan đến việc bán cổ phần, thoái vốn tại Cảng Quy Nhơn, TTCP cũng cho rằng Văn phòng Chính phủ đã tham mưu, trình Phó thủ tướng Chính phủ ban hành Văn bản 1652/TTg-ĐMDN ngày 8.9.2014 cho bán hết 49% vốn nhà nước là không đúng với Đề án tái cơ cấu Vinalines. Việc thẩm định giá cổ phần để thoái vốn, lựa chọn nhà đầu tư chiến lược và việc bán cổ phần cũng có nhiều sai phạm, như: Công ty Hợp Thành được lựa chọn là nhà đầu tư chiến lược nhưng thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực cảng biển, chậm thanh toán tiền mua cổ phần với số tiền 46,8 tỉ đồng nhưng không được xem xét, xử lý.

Đề nghị xem xét trách nhiệm hàng loạt tổ chức, cá nhân

Từ các sai phạm trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT chủ trì, chỉ đạo thực hiện việc thu hồi 75,01% cổ phần tại Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn về sở hữu nhà nước.

Về trách nhiệm, TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ GTVT chủ trì kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân thuộc thẩm quyền quản lý. Bộ GTVT chỉ đạo Vinalines theo thẩm quyền kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các tập thể, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm, trong đó có Ban Chỉ đạo CPH và tổ giúp việc đối với những khuyết điểm, vi phạm nêu tại kết luận thanh tra; nguyên Tổng giám đốc và nguyên Kế toán trưởng Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn đối với khuyết điểm, vi phạm trong trích khấu hao tài sản cố định không đúng quy định. TTCP cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Văn phòng Chính phủ tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân liên quan; UBND tỉnh Bình Định tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm nêu tại kết luận thanh tra.

Thái Sơn