Thủ đoạn biến tài sản Nhà nước thành tư nhân tại IPC

Thêm nhiều sai phạm nghiêm trọng trong việc cổ phần hóa tại IPC và các công ty có vốn góp của IPC mới được công bố.

Dấu hiệu nhóm lợi ích

Thanh tra TP.HCM mới công bố Kết luận Thanh tra số 14/KL-TTTP-P6, chỉ rõ thêm nhiều sai phạm nghiêm trọng trong việc cổ phần hóa tại IPC và các công ty có vốn góp của IPC.

Trong Phương án sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước của TP.HCM được Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt năm 2012, Công ty TNHH MTV Phát triển khu công nghiệp Sài Gòn (Công ty IPD, thuộc IPC) sẽ cổ phần hóa với tỷ lệ vốn Nhà nước nắm giữ dưới 50% vốn điều lệ.

Tuy nhiên, trên cơ sở đề xuất của IPC và IPD, ông Tất Thành Cang (khi đó là Phó chủ tịch UBND TP.HCM) lại kết luận và chấp thuận tỷ lệ vốn Nhà nước tại IPD trên 50% vốn điều lệ, nhằm đủ điều kiện khai thác quản lý Dự án Cảng Khu công nghiệp Cát Lái. IPD đã được cổ phần hóa và chuyển thành Công ty ESL, vốn điều lệ 652 tỷ đồng, trong đó vốn Nhà nước 489 tỷ đồng (chiếm 75% vốn điều lệ).

Nhưng, sau khi cổ phần hóa, ESL ký hợp đồng góp vốn thành lập pháp nhân mới là Công ty cổ phần Cát Lái Đông Sài Gòn, với mức vốn góp 20% vốn điều lệ. Với tỷ lệ đó, ESL không còn quyền chi phối và nghiễm nhiên, Cảng Cát Lái do đối tác toàn quyền định đoạt, kinh doanh, khai thác.

Việc làm này, theo Thanh tra TP.HCM là “có dấu hiệu cố ý làm trái pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước phục vụ cho lợi ích nhóm trong việc thu gom các dự án cảng biển quốc gia quan trọng về chiến lược, địa lý, kinh tế và an ninh quốc phòng…”. Trách nhiệm này thuộc về ông Tề Trí Dũng (Tổng giám đốc IPC) và ông Tất Thành Cang.

Núp bóng chuyển nhượng dự án để bán đất

Thanh tra TP.HCM phát hiện sai phạm trong việc IPC chuyển nhượng Dự án Khu công nghiệp Hiệp Phước 2 (huyện Nhà Bè) cho HIPC (Công ty cổ phần Khu công nghiệp Hiệp Phước, IPC nắm 40,54% vốn điều lệ).

Cụ thể, IPC chuyển giao dự án cho HIPC với giá hơn 468 tỷ đồng, bao gồm giá trị công tác bồi thường giải phóng mặt bằng và lãi vay là hơn 322 tỷ đồng, lợi thế thương mại là hơn 145 tỷ đồng.

Thực chất, theo Thanh tra TP.HCM, việc làm trên là chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã bồi thường. Việc núp bóng bán dự án, không tiến hành thẩm định giá, đấu giá để xác định giá thị trường là không đảm bảo quyền lợi chủ đầu tư. Ngoài ra, việc xác định giá trị lợi thế thương mại không có cơ sở.

Sau khi “ẵm” được đất, tháng 3/2019, HIPC đã cho 79 doanh nghiệp thuê 121 ha, tổng số tiền thu được là hơn 1.900 tỷ đồng. Diện tích còn lại chưa cho thuê là 213 ha.

Chiêu hợp tác đầu tư cũng để…bán đất

Tại Dự án Khu định cư An Phú Tây (huyện Bình Chánh) do Công ty cổ phần Phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco – công ty liên kết, IPC nắm 28,8% vốn điều lệ) làm chủ đầu tư, IPC đã dùng thủ đoạn góp vốn đầu tư với số tiền 492 tỷ đồng để bán nền đất từ việc góp vốn với này mà không tổ chức đấu giá.

Theo Kết luận thanh tra, bản chất sự việc là chuyển nhượng nền đất, không phải hoạt động hợp tác đầu tư. “Việc IPC không tổ chức đấu giá hay bán qua sàn giao dịch bất động sản, lựa chọn nhà đầu tư, bán giá thấp hơn thị trường... có dấu hiệu vi phạm pháp luật gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản Nhà nước”, Kết luận Thanh tra chỉ rõ và kiến nghị chuyển hồ sơ sang Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM làm rõ và xử lý theo pháp luật.

“Học tập” IPC, Công ty ESL trong vai là chủ đầu tư Dự án Khu dân cư Thạnh Mỹ Lợi cũng đã dùng 1 công ty thẩm định giá đất dự án sai thực tế để thỏa thuận đưa vào liên kết đầu tư với 1 công ty bất động sản không đảm bảo năng lực trong thực hiện dự án.

Thực chất việc thỏa thuận này là nhằm bán đất khi đầy đủ thủ tục pháp lý. Cách và giá trị thẩm định cùng thỏa thuận như trên sẽ gây thất thoát thiệt hại cho vốn doanh nghiệp Nhà nước. Rất may, Thanh tra vào cuộc, phi vụ đã kịp dừng lại.

Tự quyết định giá đất và bán sai đối tượng

Tại Dự án Khu dân cư Long Thới (huyện Nhà Bè), IPC được giao đất để thực hiện tái định cư cho Khu công nghiệp Hiệp Phước. Tuy nhiên, theo Thanh tra TP.HCM, Tổng giám đốc IPC đã tự quyết định giá từ 350.000 đồng đến 1,5 triệu đồng/m2 đất, trong đó chủ yếu là bán giá 350.000 đồng/m2 khoảng gần 3,5 ha trong tổng số hơn 6,1 ha. IPC còn bán 341 nền đất cho người không thuộc diện tái định cư.

Ngoài ra, IPC chuyển nhượng 2 khối nhà chung cư Dự án Khu dân cư Long Thới mà không xin ý kiến của cơ quan có thẩm quyền, giá chuyển nhượng do đơn vị tự tính là hơn 17 tỷ đồng.

Ngày 14-15/5/2019, Công an TP.HCM đã khởi tố bị can, bắt giam cựu Tổng giám đốc IPC và bà Hồ Thị Thanh Phúc, Tổng giám đốc Sadeco, về cùng tội tham ô tài sản và tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Thanh tra TP.HCM kiến nghị UBND TP.HCM giao Thanh tra phối hợp với Công an Thành phố chuyển hồ sơ tài liệu sang Cơ quan cảnh sát điều tra để điều tra, xử lý theo quy định đối với các vụ việc có dấu hiệu sai phạm gây bất lợi và thiệt hại cho vốn Nhà nước do IPC làm đại diện chủ sở hữu; có dấu hiệu tội Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại đến tài sản Nhà nước, cơ quan tổ chức, doanh nghiệp.

Thanh tra TP.HCM cũng kiến nghị Chủ tịch UBND TP.HCM giao Hội đồng Thành viên IPC tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm cá nhân, tổ chức, người đại diện có liên quan trong việc cổ phần hóa tại ESL và một số công ty liên kết; chấn chỉnh công tác quản lý tài sản, tài chính, quản lý mặt bằng đảm bảo quyền lợi của Nhà nước tại IPC.

Ngô Nguyên