Thỏa thuận thương mại Anh - EU đối mặt rủi ro mới về quyền phủ quyết
Nếu Tây Ban Nha muốn ngăn chặn một thỏa thuận thương mại trong tương lai với Vương quốc Anh về vấn đề Gibraltar hoặc nếu Pháp muốn phủ quyết các quy định tài chính, các nước này có cách thức hợp pháp để làm điều đó.
Theo nhà đàm phán Brexit của EU Michel Barnier đã trình bày trong tài liệu đưa ra ngày 10/2, sự nhượng bộ đối với các nước EU được khỏa lấp trong phần pháp lý của dự thảo chỉ thị đàm phán. Tài liệu này đề cập đến Điều 217 của Hiệp ước về chức năng của Liên minh châu Âu là cơ sở pháp lý cho một thỏa thuận thương mại Anh-EU vì "phạm vi của quan hệ đối tác dự kiến và mối quan hệ đầy tham vọng và lâu dài mà hai bên tìm cách thiết lập”.
Nhà đàm phán Brexit của EU Michel Barnier
Theo luật của EU, việc tổ chức các cuộc đàm phán Brexit trên cơ sở Điều 217 có nghĩa là các nước thành viên sẽ cần phải đưa ra quyết định nhất trí trong Hội đồng châu Âu, tạo cơ hội cho mỗi quốc gia EU27 cân nhắc về các cuộc đàm phán và buộc nhà đàm phán Brexit phải giữ được lợi ích của mọi quốc gia trong các cuộc đàm phán sắp tới.
Theo các nhà ngoại giao EU, sự lựa chọn cho cơ sở pháp lý này đã được các nước EU đề xuất trong cuộc họp giao ban Brexit vào tháng 1, nơi họ bày tỏ lo ngại về kiến trúc pháp lý của thỏa thuận trong tương lai. Thực tế là Điều 217 đã trao quyền phủ quyết cho mỗi quốc gia. Các quan chức EU ban đầu đã cân nhắc sử dụng Điều 207, thường được sử dụng để đàm phán các chỉ thị cho các hiệp định thương mại tự do. Theo kịch bản đó, các quốc gia thành viên EU sẽ chỉ cần đa số đủ điều kiện trong Hội đồng châu Âu để bật đèn xanh cho thỏa thuận với Anh.
Ủy ban châu Âu đã đưa ra lựa chọn chính trị để chọn Điều 217. Thực tế hơn là không sử dụng đa số đủ điều kiện cho việc này, thỏa thuận thương mại Anh-EU cần có sự đồng thuận, như trường hợp của Thỏa thuận Brexit. Nhưng vì các quốc gia thành viên muốn chắc chắn, giờ đây chính thức được ủy quyền. Nhiều cam đoan hơn về vai trò của các nước EU sẽ tuân theo trước khi ủy quyền được phê duyệt vào ngày 25/2.
Trong những tuần tới, Hội đồng châu Âu sẽ xem xét kỹ lưỡng nhiệm vụ mà nhà đàm phán Brexit của EU đã đưa ra. Nhưng theo một số nhà ngoại giao EU, cuộc thảo luận sẽ được giới hạn ở các điều chỉnh vì Ủy ban châu Âu đã tính đến sự nhạy cảm quốc gia. Các chỉ thị đàm phán vẫn còn bỏ ngỏ liệu thỏa thuận cuối cùng nào sẽ được phê duyệt cuối cùng như một thỏa thuận duy nhất của EU hay là một "thỏa thuận hỗn hợp". Nếu đó là một thỏa thuận hỗn hợp, các quốc gia thành viên có quyền phủ quyết hiệu quả bởi vì nó sẽ cần phải được phê chuẩn trong các nghị viện quốc gia và khu vực. Nếu đó là một thỏa thuận duy nhất của EU, thì sẽ chỉ cần sự chấp thuận của đại diện của 27 quốc gia thành viên như được đại diện bởi Hội đồng châu Âu tại Brussels. Tuy nhiên, Điều 217 cơ bản có nghĩa là quyết định sẽ đòi hỏi sự nhất trí thay vì đa số.
