Thổ Nhĩ Kỳ muốn cải thiện mối quan hệ với Mỹ
Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đang đối mặt với nhiều thách thức để hàn gắn mối quan hệ giữa hai nước có chiều hướng gia tăng căng thẳng trong thời gian qua.
Theo Al Jazeera, phát biểu trong một chương trình truyền hình ngày 20-2 (giờ địa phương), Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan bày tỏ nguyện vọng tăng cường hợp tác lâu dài với Mỹ trên cơ sở đôi bên cùng có lợi. “Lợi ích chung giữa Ankara và Washington vượt xa sự khác biệt trong quan điểm giữa hai bên”, ông Erdogan nhấn mạnh.
Khi đề cập đến mối quan hệ song phương bị “thử thách nghiêm trọng” trong những năm gần đây, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục khẳng định rằng Ankara sẽ vẫn thực hiện vai trò của mình phù hợp với mối quan hệ đồng minh và đối tác chiến lược với Mỹ.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Ảnh: AP.
Thời gian qua, mối quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Mỹ đã rơi vào tình trạng “cơm không lành, canh chẳng ngọt” do nhiều bất đồng liên quan đến song phương và đa phương. “Nút thắt” lớn nhất chính là chương trình mua hệ thống tên lửa phòng không hiện đại S-400 do Nga sản xuất của Thổ Nhĩ Kỳ, qua đó khơi dậy cuộc đối đầu giữa hai đồng minh của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Trước việc Ankara kiên quyết bảo vệ thỏa thuận mua S-400 với Nga, Mỹ đã ngừng bán máy bay tiêm kích tàng hình F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời loại nước này khỏi chương trình hợp tác sản xuất F-35 của NATO từ năm 2019. Mới đây nhất, vào tháng 12-2020, chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định áp đặt các biện pháp trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ theo Đạo luật chống các đối thủ của Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA), vốn cho phép Washington đưa ra lệnh trừng phạt nhằm vào những quốc gia thực hiện hợp đồng mua bán vũ khí quy mô lớn với Nga. Đây là những động thái chưa từng có tiền lệ của cường quốc số một thế giới đối với một đồng minh chủ chốt khi Thổ Nhĩ Kỳ đã và đang là thành viên quan trọng của NATO. Về phần mình, Tổng thống Erdogan từng tuyên bố Ankara sẽ không nhượng bộ trước các đe dọa của Mỹ.
Trong cuộc điện đàm vào đầu tháng này, người phát ngôn của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Ibrahim Kalin và Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan đã trao đổi nhiều vấn đề, trong đó có tranh cãi giữa hai bên về dự án mua S-400 của quốc gia cửa ngõ Á-Âu. Mặc dù hai bên đều không tiết lộ cụ thể nội dung thảo luận, sự kiện này là cuộc tiếp xúc chính thức đầu tiên giữa hai nước kể từ khi ông Joe Biden nhậm chức Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ. Hiện ông Biden và ông Erdogen vẫn chưa có kế hoạch tiến hành điện đàm hay gặp mặt.
Bên cạnh đó, hai bên cũng tranh cãi về hoạt động quân sự tại Syria, trong đó có việc Mỹ hỗ trợ các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) vốn bị Thổ Nhĩ Kỳ xem như khủng bố và mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của nước này. YPG được cho là trợ thủ đắc lực của Washington trong cuộc chiến chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại Syria. Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn đang tấn công lực lượng người Kurd ở cả Syria và Iraq để ngăn chặn nguy cơ tấn công khủng bố nhằm vào mình. Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ còn bất đồng quan điểm liên quan tới căng thẳng giữa Ankara với các nước trong khu vực như Cyprus và Hy Lạp về ranh giới hàng hải ở đông Địa Trung Hải. Trong tháng này, chính quyền của Tổng thống Biden đã hai lần công khai chỉ trích Thổ Nhĩ Kỳ về các vấn đề nhân quyền.
Sau khi ông Biden lên nắm quyền, mối quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Mỹ chưa ghi nhận những dấu hiệu cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, phát biểu của Tổng thống Erdogan có thể được kỳ vọng là “lời mở đầu” để Ankara và Washington sẽ sớm ngồi lại với nhau.
