Thổ Nhĩ Kỳ đắc ý sau thỏa thuận ngừng chiến ở Syria?
Sau cuộc đàm phán tại Ankara, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence cho biết thỏa thuận này sẽ cứu được mạng người, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ nói đã đạt được những gì họ muốn.
Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng ý tạm thời dừng chiến dịch quân sự tấn công lực lượng tay súng người Kurd ở Syria trong 120 giờ để lực lượng người Kurd rút lui khỏi khu vực rộng 32 km dọc biên giới Syria, nơi Ankara muốn thiết lập một vùng an toàn. Theo thỏa thuận đạt được giữa phái đoàn Mỹ với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ngày 17-10, vùng an toàn này sẽ nằm dưới sự kiểm soát của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ.
Đổi lại, Mỹ sẽ không áp lệnh trừng phạt vào Ankara trong suốt 120 giờ này và sẽ hủy bỏ hoàn toàn các lệnh cấm khi lệnh ngừng bắn “vĩnh viễn” được thực hiện.
Thỏa thuận của “tình yêu mạnh mẽ”
Phiến quân Syria do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn (SNA) cho biết họ xem thỏa thuận giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ ngày 17-10 theo cách tích cực, hãng tin CNN cho biết. SNA còn nói họ tin tưởng Mỹ trong việc thực hiện thỏa thuận này, cũng như trong việc đảm bảo Đảng Liên minh dân chủ (PYD) sẽ thực hiện phần thỏa thuận của họ.
PYD đã thành lập cánh vũ trang mang tên Đơn vị bảo vệ nhân dân (YPG). YPG là bộ phận nòng cốt của Lực lượng dân chủ Syria (SDF) do người Kurd lãnh đạo đã giúp Mỹ đánh bại tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) ở Syria.
Về phía lực lượng người Kurd, theo kênh Al-Jazeera, ông Mazloum Abdi - chỉ huy SDF nói rằng các lực lượng do người Kurd lãnh đạo sẽ tôn trọng thỏa thuận ngừng bắn đạt được giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ. Ca ngợi cuộc đàm phán hôm 17-10 là “tuyệt vời”, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng nói rằng điều đó đòi hỏi một “tình yêu mạnh mẽ” mới đạt được thỏa thuận.
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres còn hoan nghênh những nỗ lực giảm căng thẳng ở đông bắc Syria và bảo vệ dân thường. Trong một tuyên bố, Liên Hiệp Quốc cho hay “Tổng thư ký thừa nhận rằng vẫn còn con đường dài phải đi vì một giải pháp hiệu quả cho cuộc khủng hoảng ở Syria”.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (trung tâm, trái) và Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence (trung tâm, phải) trong cuộc gặp ở Ankara. Ảnh: AP
Chiến thắng dành cho Ankara?
Theo tờ The New York Times, trong nhiều khía cạnh, thỏa thuận này dường như là một chiến thắng dành cho Ankara vì nó đáp ứng hầu hết những gì họ muốn. Một mặt thỏa thuận yêu cầu người Kurd rút khỏi một vùng lãnh thổ do họ kiểm soát mà không cần Ankara chiến đấu thêm. Mặt khác, Mỹ còn công nhận “vùng an toàn” mà Thổ Nhĩ Kỳ mong muốn trên lãnh thổ Syria và loại bỏ mối đe dọa trừng phạt kinh tế từ Washington nhằm vào Ankara.
“Tạm dừng chiến đấu không có nghĩa là chúng tôi rút quân về. Chúng tôi sẽ tiếp tục đóng ở đó. Thỏa thuận đã cho phép quân đội Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát “vùng an toàn”” - Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu phát biểu.
Truyền thông phương Tây còn cho rằng thỏa thuận ngừng bắn “tạm thời” này gián tiếp thừa nhận Mỹ đã không còn “cầm cương” ở Syria kể từ khi Ankara phát động chiến dịch quân sự chống người Kurd hồi tuần trước. Washington còn rất ít công cụ hữu hiệu ngoài các lệnh trừng phạt kinh tế để thương thuyết thỏa thuận, sau khi Nhà Trắng đã quyết định rút quân khỏi khu vực miền Bắc Syria, mở đường để Ankara tiến vào Syria.
Đôi khi bạn phải để họ đánh nhau một chút. Giống như những đứa trẻ, phải để họ đánh nhau và sau đó can họ ra. Họ đã đánh nhau chỉ vài ngày nhưng rất dữ dội.
Tổng thống Mỹ DONALD TRUMP nói về cuộc xung đột ở Syria
Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi và lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer cũng đưa ra tuyên bố chỉ trích quyết định của ông Trump trong việc dùng lệnh trừng phạt để đổi lấy lệnh ngừng bắn ở Syria, đài CNN đưa tin. “Quyết định của ông Trump đã làm giảm nghiêm trọng uy tín của chính sách đối ngoại Mỹ và gửi một thông điệp đến các đồng minh rằng lời nói của chúng ta không thể được xem trọng. Quyết định đó cũng không ngăn được việc hàng ngàn tù binh IS trốn thoát khỏi các nhà tù” - CNN dẫn tuyên bố của bà Pelosi và ông Schumer cho biết.
Theo Sinan Ulgen, Chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và chính sách đối ngoại (EDAM) có trụ sở ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), các quyết định về miền Bắc Syria từ lâu đã không còn là vấn đề giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ. “Nó còn liên quan đến Nga, chính quyền Syria và YPG” - ông Ulgen nhận định.
Một trong những nhà đàm phán Mỹ cũng thừa nhận rằng ngay cả khi lực lượng người Kurd rời khỏi khu vực hiện đang bị Ankara tấn công, không điều gì có thể ngăn cản họ trong tương lai tái thành lập tại các khu vực khác dọc biên giới Syria mà Thổ Nhĩ Kỳ mong muốn, tờ The Guardian kết luận.
Syria sẽ đáp trả Thổ Nhĩ Kỳ bằng biện pháp hợp pháp
Tổng thống Syria Bashar al-Assad tuyên bố chính phủ Damascus sẽ đáp trả chiến dịch quân sự của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ nhằm vào các lực lượng người Kurd ở miền Bắc Syria bằng tất cả biện pháp hợp pháp. Theo kênh Press TV, trong cuộc nói chuyện với Cố vấn an ninh quốc gia Iraq Falih al-Fayyadh ở Damascus ngày 17-10, ông al-Assad nói những mưu đồ của nước ngoài ở khu vực Trung Đông đã bị phá sản và sự gây hấn của Thổ Nhĩ Kỳ do chính quyền Tổng thống Recep Tayyip Erdogan phát động trên lãnh thổ Syria nằm trong những âm mưu như vậy.
