Thổ biến Libya thành thiên đường khủng bố, Mỹ có trừng phạt?

Thổ Nhĩ Kỳ đang biến Libya thành thiên đường khủng bố

Ngày 25/5, trên trang Amaq, đơn vị truyền thông chính thức của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng, IS đã nhận trách nhiệm về cuộc tấn công vào lực lượng Quân đội Quốc gia Libya (LNA) ở quận phía nam Trajan.

Tổ chức khủng bố khét tiếng này cho biết vụ tấn công ngày 23/5 đã được thực hiện bởi một thiết bị nổ đặt ở lối vào của căn cứ Tiểu đoàn bộ binh 628, dẫn đến phá hủy một chiếc xe quân sự.

Một chỉ huy địa phương của Quân đội Quốc gia Libya cũng đã xác nhận xảy ra vụ tấn công, khi cho biết chất nổ được giấu trong một chiếc xe, nhưng vụ nổ không gây thương vong.

Đây là cuộc tấn công thứ ba của IS nhắm vào lực lượng LNA chỉ trong vòng một tuần. Trước đó là vụ tấn công một trạm kiểm soát của LNA ở miền trung Libya vào ngày 17/5 và vụ tấn công 3 địa điểm ở phía nam Libya vào ngày 19/5.

IS vẫn đang được người ta dung dưỡng và che chở

Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng đã nhận trách nhiệm về cuộc tấn công vào lực lượng Quân đội Quốc gia Libya ở Trajan, chỉ vài giờ sau khi LNA tuyên bố vào tối Chủ nhật ngày 24/5 rằng họ đã bắt giữ một thủ lĩnh của tổ chức này.

Thủ lĩnh IS bị LNA bắt giữ có tên Muhammad al-Ruwaidani, hay còn được gọi bằng biệt danh Abu Bakr al-Ruwaidani - người được cho là đến từ Syria, chiến đấu trong hàng ngũ Chính phủ Đoàn kết Quốc gia Libya (GNA) do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn.

Tổ chức khủng bố IS tuyên bố chịu trách nhiệm về các cuộc tấn công vào lực lượng LNA trong bối cảnh nhiều tháng qua không có bất kỳ báo cáo nào về hoạt động của IS tại Libya.

Theo nguồn tin mà Reuters có được, thì sau khi Abu Bakr al-Ruwaidani bị LNA bắt giữ, IS đã gia tăng hoạt động ở miền nam Libya, khiến cho LNA phải căng mình đối mặt với kẻ thù "mới mà cũ" này.

Đáng chú ý là Abu Bakr al-Ruwaidani đến từ Syria, chiến đấu trong hàng ngũ GNA do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn, trong khi từ tháng 1 vừa qua, Ankara bắt đầu đưa hàng ngàn tay súng nổi dậy Syria sang hỗ trợ lực lượng GNA.

Như vậy, không loại trừ Abu Bakr al-Ruwaidani và nhiều tay súng IS đã nằm trong số hàng ngàn súng nổi dậy Syria được Thổ Nhĩ Kỳ đưa sang Libya, giúp GNA phản công lại LNA.

Điều này hoàn toàn có cơ sở, bởi Ankara - và cả Washington - đã không thực hiện việc tách biệt đối lập-khủng bố núp danh đối lập ôn hòa trong thành phần lực lượng nổi dậy ở Syria mà Moscow yêu cầu, nhất là tại cứ điểm Idlib.

Đưa sang Libya hàng ngày tay súng nổi dậy Syria khi chưa thực hiện việc tách biệt đối lập-khủng bố, rõ ràng Ankara đang biến Libya thành thiên đường khủng bố, vì khủng bố đã được dung dưỡng và còn được che chở bởi sức mạnh nhà nước.

GNA được IS hỗ trợ trong đáp trả LNA

Mỹ có trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ khi Ankara dung dưỡng khủng bố?

Giới phân tích cho rằng Washington sẽ không có hành động cứng rắn với Ankara, vì Thổ Nhĩ Kỳ bước vào Libya đã giúp Mỹ và các đồng tác giả công cuộc "xóa độc tài-gieo dân chủ" được nhiều hơn mất.

1. Đảm bảo sự tồn tại, thậm chí còn gia tăng sức mạnh cho GNA - thực thể chính trị mà Mỹ và các đồng minh nặn ra sau khi xâm phạm chủ quyền quốc gia của Libya lần thứ 2.

Thực tế GNA đang tồn tại bất hợp pháp, vì không được Tòa án Tối cao Libya địa vị pháp lý và theo Thỏa thuận Skhirat thì GNA chỉ tồn tại đến tháng 12/2017 sẽ phải được thay thế bằng một chính phủ khác thông qua tổng tuyển cử.

Là các tác giả của công cuộc "xóa độc tài-gieo dân chủ", Mỹ và các đồng minh đang rơi vào thế bí khi GNA tồn tại bất hợp pháp và chính điều đó giúp cho LNA có cơ hội tấn công GNA, mà Washington và các đồng minh phải bó tay.

Khi bước vào Libya, với tính khí nóng nảy của Tổng thống Erdogan, Ankara dường như không còn xem trọng giá trị của Thỏa thuận Skhirat, khi đã sẵn sàng hỗ trợ cho GNA, qua đó đảm bảo sự tồn tại cho "đứa con tinh thần" của Mỹ-phương Tây.

2. Giúp cho Washington thoát khỏi tình thế tiến thoái lưỡng nan khi buộc phải chứng kiến "người của Mỹ đánh người thân Mỹ" mà không thể làm gì được, qua đó có thể giúp Washington nhổ bỏ cái "gai" Khalifa Haftar.

Có thể thấy, khi Nguyên soái Khalifa Haftar lệnh cho lực lượng Quân đội Quốc gia Libya tiến về Tripoli thì đã đưa Washington vào thế "tiến thoái lưỡng nan", vì Khalifa Haftar là "tâm phúc" của Mỹ, còn GNA do Mỹ đạo diễn nặn ra và bảo trợ.

Để thoát khỏi thế "tiến thoái lưỡng nan", Washington đã chọn kế thứ 36 của Tôn Tử là "tẩu vi thượng sách", khi Bộ Chỉ huy quân đội Mỹ tại châu Phi - AFRICOM - đã chỉ đạo rút quân khỏi Libya.

“Vì tình hình ở Libya gia tăng bất ổn, một số lực lượng quân Mỹ hỗ trợ AFRICOM tạm thời được di chuyển ra khỏi đất nước này chiếu theo các điều kiện an ninh ở hiện trường”, thông báo của AFRICOM ngày 7/4/2019.

Mỹ đã bỏ chạy khỏi Libya khi người của Mỹ đánh người thân Mỹ

Người phát ngôn AFRICOM Nate Herring cho hay: “Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi tình hình chiến trường và tính toán việc tái hiện diện quân đội Mỹ. Mỹ sẽ tiếp tục ủng hộ chính quyền và người dân Libya”.

Tuy nhiên, sau khi Mỹ rút quân, Khalifa Haftar còn gia tăng "vuốt mặt không nể mũi" Washington, khi cuộc chiến giữa "người của Mỹ với người thân Mỹ" diễn ra còn ác liệt hơn, khiến cho mọi nước cờ của Washington đều như bị phá sản.

Rõ ràng, yêu cầu đặt ra với Mỹ là phải giữ được GNA và có thể phải nhổ gai Khalifa Haftar, song thế tiến thoái lưỡng nan khiến Washington bất lực. Khi Ankra can thiệp vào Libya giúp GNA thì vấn đề coi như đã được giải quyết với Washington.

3. Ngăn chặn Nga trở thành đạo diễn ván cờ Libya, điều không những làm muối mặt Mỹ-NATO, mà còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chiến lược của Washignton ở Trung Đông-Bắc Phi.

Khi công cuộc "xóa độc tài-gieo dân chủ" thảm bại, đất nước Libya không thể thoát khỏi vòng xoáy hỗn loạn vô định, Mỹ và đồng minh đã cầu cạnh Nga, vì Moscow đã được các lực lượng đang kiểm soát Libya gửi niềm tin và gieo hy vọng.

Thực tế này khiến Nga có thể trở thành đạo diễn ván cờ Libya, biến Mỹ-NATO chỉ còn đóng vai trò phụ diễn trong chính ván cờ do mình sắp đặt. Đây là điều khó có thể chấp với Washington vì sẽ gây ra nhiều hệ lụy.

Khi Ankara tham gia vào ván cờ Libya, mà Thổ Nhĩ Kỳ lại là thành viên NATO, sẽ có thể làm giảm tác hiệu các nước cờ của Tổng thống Putin, từ đó sẽ ngăn Moscow đạo diễn cả hai ván cờ Libya và Syria.

Tình hình Libya dường như đang diễn ra theo như kỳ vọng của Washington, khi các lực lượng đánh thuê người nước ngoài - trong đó được cho là có lính đánh thuê của Nga - đang rời khỏi Libya.

Mỹ-NATO đã biến Libya thành con thuyền không biết bao giờ có thể cập bến

Với những lý do như vậy, chắc chắn Mỹ không thể trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ, cho dù Ankara có biến Libya thành thiên đường khủng bố, sau khi Mỹ và các đồng minh đã biến quốc gia Bắc Phi này thành thị trường buôn bán nô lệ của thế kỷ 21, theo CNN.

Tuy nhiên, đó là với Mỹ-Thổ, song với Nga thì dường như Tổng thống Putin không dễ dàng để "phe Mỹ" biến Libya thành đất sống và đất diễn của khủng bố để phục vụ mưu đồ chính trị của mình.

Bởi theo thông báo mới nhất của Bộ Chỉ huy quân đội Mỹ tại châu Phi, thì trong tuần qua Nga đã tăng viện máy bay ném bom tiền tuyến tối tân Su-34 Fullback tới căn cứ không quân Al Jufra của Libya để hỗ trợ lực lượng LNA của Nguyên soái Haftar.

Chưa biết thực hư ra sao, nhưng qua việc này đã cho thấy Washington và đồng minh vẫn chưa từ bỏ việc sử dụng khủng bố cho các mưu đồ chính trị, bất chấp người dân Mỹ và người dân các nước đồng minh luôn là đích ngắm của các tay súng khủng bố.

Ngọc Việt