Thịt lợn và câu chuyện bình ổn giá

Khó khăn chính về bình ổn giá chính là nguồn cung thịt lợn trong nước bị thiếu hụt do dịch bệnh thì ai cũng đã rõ. Mặt khác, một số nơi hết dịch cũng rụt rè để tái đàn, thịt nhập khẩu cũng chỉ có hạn và thói quen tiêu dùng của người dân cũng chưa mặn mà lắm...

Tuy nhiên, điều đáng nói ở đây là vai trò của cơ quan chức năng là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) thì còn nhiều vấn đề phải phân tích thấu đáo, để rút ra những bài học cần thiết cho những thời kì phục vụ tiếp theo, trước hết cho Tết 2020 và những năm sau.

Cuối năm và câu chuyện bình ổn giá thịt lợn

Trước tình hình giá cả thịt lợn có những diễn biến bất lợi cho giá cả và thị trường tiêu dùng, Chính phủ đã có công văn phê bình Bộ NN&PTNT về việc đã để xảy ra tình hình như trên. Sau khi có công văn của Chính phủ thì Bộ NN&PTNT trong 3 ngày đã có 5 văn bản gửi các bộ ngành địa phương – doanh nghiệp đề nghị phối hợp để bình ổn giá thịt lợn trong giai đoạn hiện nay.

Tuy nhiên, dù đã có nhiều văn bản nhưng giá thịt lợn vẫn leo thang từng ngày. Một số địa phương trong nước, từ ngày 18/12 – 22/12, giá cả đã chạm ngưỡng 95.000 đồng – 100.000 đồng/kg hơi, giá thịt lợn bán lẻ ở thị trường loại ngon nhất đã lên đến 230.000 – 250.000 đồng/kg. Như vậy giá cả lợn hơi đến nay đã tăng hơn 50% so với trước khi có dịch bùng phát ở Việt Nam.

Tại hội nghị tuần trước, Bộ NN&PTNT có nêu, giá thịt lợn hiện nay, nước nào cũng tăng - điều đó là chính xác nhưng chưa thật đầy đủ. Bởi nếu chúng ta để tình trạng kéo dài giá cả thịt lợn vẫn tiếp tục tăng lên nữa cho đến Tết và sau Tết thì không ổn. Giá thịt lợn tăng nhanh, tác động đến túi tiền của người tiêu dùng. Khó khăn trong kinh doanh thịt lợn còn kéo theo việc tăng giá của hàng loạt các hàng hóa dịch vụ khác như thịt gà, thịt bò, cá tươi, trứng, bún bánh phở... đã tăng giá từ 5-10% so với trước.

Một sự tăng giá dây chuyền không có lợi cho công tác bình ổn giá của nhà nước và những biến động không có lợi của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2019 và cả năm 2020 nếu không được khắc phục một cách cơ bản. Chúng ta đều biết, dịch lợn châu Phi đã xuất hiện sớm từ tháng 2/2019 đến nay, số lượng lợn bị tiêu hủy lên đến hàng triệu con và số địa phương bị dịch lan sang hầu hết các tỉnh thành trong cả nước.

Nhưng trong những tháng qua, không có những đề xuất một cách cụ thể để bù đắp lượng thịt lợn bị tiêu hủy của Bộ NN&PTNT. Vấn đề nhập khẩu lợn cũng vậy, đến nay chúng ta vẫn đang loay hoay xem nhập khẩu bao nhiêu, đánh thuế thế nào, và doanh nghiệp nào đủ điều kiện nhập thịt lợn...

So sánh thì luôn luôn khập khiễng, nhưng những bài học về bình ổn giá thịt lợn ở Trung quốc cho ta thấy họ đã chủ động hơn và tổ chức thực hiện mạnh mẽ hơn. Trung Quốc đã chủ động dự trữ hàng trăm nghìn tấn thịt lợn lạnh, mua dự trữ ở trong cộng đồng một số lượng lợn sống nhất định, thực tế khi có biến động về giá, họ đã chủ động xuất kho thịt lợn lạnh ra để bán, góp phần bình ổn thị trường tiêu dùng.

Qua những tình hình nêu ở trên cho ta thấy, vấn đề bình ổn giá thịt lợn ở Việt Nam đã không đạt được những kết quả như mong muốn. Bình ổn giá là phải chủ động dự trữ, nắm lực lượng hàng hóa từ khi chưa có dịch xảy ra, chứ không phải bình ổn giá chủ yếu bằng những công văn giấy tờ mà không tổ chức thực hiện một cách kiên quyết, mạnh mẽ và hiệu quả.

Công tác bình ổn giá thịt lợn trong những tháng cuối năm 2019 cho thấy, Bộ NN&PTNT cần phải rút ra những bài học sâu sắc trong công tác này, nhằm giải quyết tốt những biến động về giá cả thịt lợn và giá cả những mặt hàng thiết yếu ở thị trường Việt Nam trong thời gian tới.

Chuyên gia Vũ Vinh Phú