Thiếu một quả thận, cơ thể người sẽ sống như thế nào?

1 quả thận vẫn sống khỏe

Thận là một cơ quan quan trọng trong cơ thể sống, có chức năng hằng định nội môi, duy trì cân bằng axit ba zơ và điều chỉnh huyết áp. Thận có đóng vai trò là bộ lọc máu của cơ thể, bài tiết nước tiểu và các chất thải như Ure, Creatinin, axit uric và amoniac… Chức năng khác là tái hấp thu nước, các axit amin và glucose và tham gia vào chức năng nội tiêt như sản xuất hoóc-môn như renin, và erythropoietin…

Nhiều người cho rằng việc mất một quả thận sẽ làm suy yếu khả năng của cơ thể và khiến chúng ta khó có được thể trạng khỏe mạnh. Tuy nhiên, suy nghĩ này không chính xác, vì thận của chúng ta là một cơ quan vô cùng linh hoạt và thích ứng cực tốt.

Con người có thể sống bình thường với một quả thận

Trong y khoa, các nghiên cứu đã chứng minh rằng người ta có thể sống bình thường với một quả thận hoặc thận sai lạc vị trí. Dù có một quả thận và quả thận đó mang dị tật bẩm sinh nhưng chức năng thận hoạt động bình thường, không bị bế tắc mạch máu thì coi như người đó hoạt động bình thường, không bị hạn chế về khả năng lao động.

Trên thực tế, nhiều người có hai quả thận đã cho người khác một quả và vẫn sống bình thường. Trong y học, có người đã cho một quả thận, quả còn lại bị dập chỉ còn một nửa, tức chức năng thận chỉ còn trên 30% thì người ta vẫn sống được. Có người hai quả thận hư hết, sau khi ghép thận mới và người này vẫn đủ sức lao động bình thường.

Theo kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí Y khoa Anh và tạp chí của Hiệp hội Y khoa Mỹ vào năm 2009 và 2010 trên những người hiến thận cho thấy: Không có sự khác biệt về tỷ lệ sống lâu dài giữa những người không hiến thận và những người hiến thận. Điều này phù hợp cả về độ tuổi, giới tính, chủng tộc, hay dân tộc. Tỷ lệ sống lâu những người có bệnh thận ở giai đoạn cuối thấp hơn đáng kể ở những người hiến tặng thận so với dân số trong quần thể.

Nghiên cứu cho thấy, ở những người hiến tặng thận, quả thận còn lại có sự tăng cường hoạt động ở mức 70% sau thời điểm hiến tặng 2 tuần và thận còn lại tăng cường hoạt động thêm 75-85% (tăng cường mức lọc cầu thận) khi theo dõi lâu dài. Điều đó cho thấy rằng với một quả thận còn lại sau hiến tặng, người cho thận vẫn có thể sống mạnh khỏe do thận còn lại tăng cường hoạt động bù cho chức năng của quả thận mất đi.

Tuy nhiên, hiến thận là một phẫu thuật, do đó người cho sẽ có vết sẹo sau cuộc mổ. Vết cắt do phẫu thuật có thể làm tổn thương thần kinh, gây nên những cảm giác đau đớn lâu dài về sau. Ngoài ra, người cho còn có thể có những nguy cơ về thoát vị, bán tắc ruột hoặc tắc ruột sau phẫu thuật.

Những người có một thận cần lưu ý kiểm tra sức khỏe định kỳ, cần chú ý xét nghiệm protein niệu, mức lọc cầu thận, các xét nghiệm khác đánh giá chức năng thận. Cần chú ý theo dõi tình trạng huyết áp: Huyết áp cao có thể làm hư hỏng các vi mạch của thận, làm tổn thương cầu thận do đó làm suy giảm chức năng lọc của thận. Suy thận gây nên cao huyết áp, cao huyết áp lại làm nặng thêm tình trạng bệnh lý của thận, tạo nên một vòng xoắn bệnh lý. Bởi vậy, những người còn một thận cần hết sức lưu ý để kiểm soát huyết áp.

Người được ghép thận phải dùng thuốc suốt đời

Khi ghép thận từ người này cho người khác, cơ thể người nhận sẽ phát hiện thận ghép đó là vật lạ và nó sẽ tạo ra các kháng thể chống lại, gây thải loại thận vừa ghép. Do đó, người được ghép thận sẽ phải dùng thuốc ức chế miễn dịch liên tục và suốt đời để chống thải ghép. Sau ghép, bệnh nhân cần theo dõi và tái khám thường xuyên để phát hiện thải ghép và điều trị sớm, nếu có. Việc phục hồi nhanh hay chậm còn phụ thuộc tinh thần, thuốc dùng và thực hiện đúng những hướng dẫn của thầy thuốc.

Cần lưu ý, thuốc ức chế miễn dịch có thể ức chế hệ thống miễn dịch chống nhiễm khuẩn nên bệnh nhân ghép thận dễ bị nhiễm khuẩn hơn người bình thường. Vì vậy phải phòng ngừa nhiễm khuẩn theo hướng dẫn của thầy thuốc. Thuốc cũng sẽ có một số tác dụng phụ và không giống nhau ở mỗi bệnh nhân nên cần theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Sau ghép thận, người bệnh sẽ có chức năng thận và một cuộc sống như người bình thường. Hầu hết các trường hợp đều có đời sống tình dục bình thường và phụ nữ có thể sinh con. Quá trình sống tiếp theo dài hay ngắn còn tùy vào cách chăm sóc sức khỏe và những yếu tố khác tác động, chứ không phải chỉ ở quả thận mới.

Lê Cao (T/h)