Thích ứng với kinh doanh quốc tế trong trạng thái bình thường mới thế nào?

Do Covid-19, Diễn đàn Kinh doanh quốc tế 2020 được tổ chức theo hình thức trực tuyến. Ảnh: LV

Chiều 26/8, tại Hà Nội, Đại học RMIT tổ chức Diễn đàn Kinh doanh quốc tế 2020 với chủ đề "Việt Nam và kinh doanh quốc tế trong trạng thái bình thường mới: Hiệp định thương mại tự do và Covid-19". Diễn đàn đem đến góc nhìn đa chiều từ các chuyên gia uy tín về triển vọng kinh doanh quốc tế của Việt Nam trong bối cảnh thay đổi.

Thương mại toàn cầu và chuỗi cung ứng bị gián đoạn

Giữa cuộc suy thoái toàn cầu do tác động của Covid-19, Việt Nam tiếp tục có những dấu hiệu tăng trưởng tích cực. Theo báo cáo mới nhất của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam được dự báo có thể tăng trưởng GDP 2,8% trong năm nay nếu tình hình toàn cầu dần cải thiện.

Kết quả hoạt động kinh tế như vậy có thể được coi là hết sức nổi trội trong bối cảnh toàn cầu hiện nay. Tuy nhiên, môi trường kinh doanh thay đổi, do đại dịch và hiệp định thương mại tự do mới với Liên minh châu Âu, cũng trở nên phức tạp hơn bao giờ hết đối với các doanh nghiệp Việt.

TS. Nguyễn Quang Trung, Chủ nhiệm nhóm bộ môn Quản trị thuộc Đại học RMIT nhấn mạnh vào vấn đề cú sốc cung và cầu. Tại bất cứ nơi nào trên thế giới bị dịch bệnh chạm ngõ, hàng triệu người bị mất việc làm, dẫn đến giảm năng lực chi tiêu, khiến nhu cầu tiêu dùng trên toàn cầu cũng thấp hơn. Điều này ảnh hưởng đến doanh nghiệp ở mọi lĩnh vực, đặc biệt tạo ra thách thức vô cùng lớn đối với nền kinh tế mở và phụ thuộc nhiều vào giao thương quốc tế như Việt Nam.

Đồng quan điểm này, PGS.TS Trần Đình Thiên (thành viên Tổ tư vấn Kinh tế của Chính phủ) cho biết, khó khăn vẫn ở phía trước, thậm chí khó khăn nhất của kinh tế Việt Nam có thể còn chưa đến vì các DN Việt Nam vốn yếu, chưa quen với những đứt đoạn toàn cầu. Hơn nữa, thế giới hiện vẫn đang chưa nối lại được chuỗi cung ứng, vắc-xin vẫn chưa tìm được và nền kinh tế có ảnh hưởng lớn tới Việt Nam là Trung Quốc đang phải chịu tai họa kép từ cả Covid và chiến tranh thương mại. Những điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới Việt Nam.

Tuy nhiên, ông cũng cho rằng, tuy phần lớn DN Việt Nam là DN vừa và nhưng điều này cũng có lợi thế chứ không phải chỉ có yếu thế. Lợi thế là càng nhỏ thì tính linh hoạt càng cao, tính xoay trở càng dễ dàng hơn. Đây là điểm mà Việt Nam nên tận dụng.

“Dù số lượng DN phải đóng cửa trong 7 tháng qua nhiều nhưng đóng cửa với phá sản khác nhau, đóng cửa là tạm thời “ngủ đông”, chuyển sang lĩnh vực khác chứ ko phải phá sản. Tôi tin rằng, DN Việt Nam khó mà có chuyện “nằm im” lâu được mà sẽ tìm cách xoay trở” – PGS.TS. Trần Đình Thiên nhận định.

Cơ hội mới với EVFTA và đổi mới sáng tạo

Theo dòng thảo luận về đa dạng hóa chuỗi cung ứng, các chuyên gia từ RMIT đều đánh giá cao Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và xem đây như nguồn cơ hội mới cho doanh nghiệp Việt tại thị trường châu Âu và ngược lại.

Theo TS. John Walsh, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Kinh doanh quốc tế tại Đại học RMIT, doanh nghiệp Việt có khả năng tăng xuất khẩu sang EU và đặc biệt là hợp tác với các nhà đầu tư châu Âu, từ đó nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

TS. Walsh nhấn mạnh, doanh nghiệp trong nước nên lường trước rằng con đường phía trước sẽ rất dài và quanh co. Họ phải sẵn sàng trước cơ hội chuyển đổi hàng hóa thô thành sản phẩm có giá trị gia tăng và có thương hiệu. Họ có thể bắt đầu tiếp cận các thị trường nhỏ hơn tại EU trước khi thâm nhập những thị trường lớn như Đức và Pháp

Cho ý kiến về điều này, PGS.TS. Trần Đình Thiên nhấn mạnh, Việt Nam hậu Covid-19 sẽ cần một thế hệ doanh nghiệp, doanh nhân mới có những năng lực và lối tư duy nhất định. Liên quan đến kinh doanh quốc tế, ông khuyên doanh nghiệp nên tích cực tìm kiếm cơ hội trong các hiệp định thương mại tự do và dịch chuyển chuỗi giá trị toàn cầu, đồng thời chấp nhận cạnh tranh và nắm bắt tiêu chuẩn cao ở các thị trường nước ngoài.

Lời khuyên được ông đưa ra là, doanh nghiệp hãy đổi mới sáng tạo và chuyển động cùng cách mạng công nghiệp 4.0, đưa ra các giải pháp và sản phẩm mới, song song với việc xây dựng thương hiệu mạnh và thực hành trách nhiệm xã hội. Ông cũng nhấn mạnh, khủng hoảng là sự phá hoại nhưng mang tính sáng tạo. Khủng hoảng mang lại cơ hội cho sự thay đổi chưa từng thấy. Vì vậy, các doanh nghiệp để đứng vững được sau Covid cần tận dụng cơ hội này để chuyển đổi mô hình kinh doanh, chuyển đổi sản phẩm theo nhu cầu thị trường và đổi mới sáng tạo để khai thác hiệu quả kinh tế số.

Vì vậy, gói cứu trợ cần có những sự lựa chọn tốt hơn nữa, hướng 1 phần quan trọng cho các DN khởi nghiệp sáng tạo để nền kinh tế sau covid đứng dậy với một tư thế khác chứ không phải nền kinh tế cũ.

Cuối cùng, "doanh nghiệp nên đồng hành cùng Chính phủ trên hành trình này, đồng nghĩa với việc họ cần nắm bắt các chính sách hiện hành và tham gia đối thoại với Chính phủ”, PGS.TS Trần Đình Thiên kết luận.

Mai Lâm