Thế giới ngầm mafia, khủng bố và thị trường đen thuốc giảm đau gây nghiện

Người Mỹ, trong đó có hai ngôi sao nhạc pop là Prince và Tom Petty có lẽ chuộng fentanyl – một loại thuốc giảm đau gây nghiện như ma túy có nguồn gốc từ thuốc phiện, gọi là opioid.

Thế nhưng, bọn khủng bố lại thích dùng tramadol hơn do rẻ hơn và dễ dàng mua được với số lượng lớn trên thị trường đen nhờ vào tổ chức mafia nổi tiếng Ndrangheta – theo báo cáo từ lực lượng cảnh sát tài chính Italia.

Chỉ riêng năm 2017, cảnh sát Italia tịch thu hàng trăm triệu viên tramadol cung cấp cho chiến binh tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) hoạt động tại Libya hay nhóm khủng bố Boko Haram ở Nigeria.

Mafia cung cấp thuốc giảm đau gây nghiện cho các tổ chức khủng bố

Theo báo cáo năm 2016 của tờ Wall Street Journal, tramadol là “cuộc khủng hoảng opioid” trên thế giới. Sự kết hợp giữa án phạt thấp của chính quyền Mỹ, mạng lưới bán lẻ phủ rộng của các trùm ma túy cùng với nhu cầu tài chính của IS đã tạo điều kiện cực kỳ thuận lợi cho tội phạm có tổ chức tung ra thị trường đen tramadol phục vụ cho những con nghiện chất opioid.

Ở châu Âu và Bắc Phi, tramadol bán rong trên đường phố với giá khoảng 5 USD/viên cho nên loại thuốc này nhanh chóng trở thành một trong những mặt hàng kinh doanh sinh lợi nhất của tập đoàn mafia Ndrangheta của Italia.

Fentanyl bán trái phép trên đường phố bị cảnh sát Mỹ thu giữ, tháng 3-2015.

Gaetano Paci, công tố viên chống mafia ở vùng Calabria miền Nam Italia, khẳng định thời gian gần đây xuất hiện mối liên kết chặt chẽ giữa mạng lưới buôn lậu ma túy của mafia Calabria và các nhóm khủng bố bao gồm IS. Bằng chứng là năm 2017, cảnh sát Italia phát hiện và bắt giữ được chuyến tàu hàng vận chuyển hàng triệu viên tramadol tại cảng Gioia Tauro miền Nam nước này.

Theo đánh giá từ cơ quan chống buôn lậu ma túy Italia, 80% lượng cocaine trên toàn châu Âu có xuất xứ từ Colombia và được vận chuyển qua cảng Gioia Tauro vùng Calabria. Cảng cũng được coi là trung tâm vũ khí buôn lậu. Phần lớn hàng hóa bất hợp pháp được giấu kỹ trong những chuyến tàu hàng vận chuyển trái cây, cá đông lạnh và nước dừa.

Hiện nay, cảng Gioia Tauro là cửa ngõ chính buôn lậu tramadol từ Ấn Độ và Sri Lanka để sau đó cung cấp cho IS ở Libya. Theo Gaetano Paci, 24 triệu viên tramadol trị giá đến hơn 50 triệu USD được phát hiện giấu trong chiếc tàu hàng chở vải vóc hồi tháng 11-2017.

Mới đây, Gaetano Paci phát biểu với nhật báo La Republica hàng đầu của Italia: “Mọi thứ đều được vận chuyển thông qua cảng Gioia Tauro nên không có gì ngạc nhiên khi cảnh sát phát hiện thuốc tramadol ở đây. Chúng tôi biết rõ Ndrangheta có mối quan hệ mật thiết với các tổ chức khủng bố ở Trung Đông”.

Năm 2016, những chuyến tàu chở hàng hóa bất hợp pháp bị tịch thu tại các khu vực cảng Hy Lạp. Vào đầu năm 2017, 37 triệu viên tramadol giấu trong những chai xà phòng tắm của một container tiếp tục được phát hiện tại cảng Genoa miền Bắc Italia và được cho là cung cấp cho bọn khủng bố IS ở Libya. Gaetano Paci cũng tiết lộ tramadol cung cấp cho bọn khủng bố tấn công phòng hòa nhạc Bataclan trung tâm thành phố Paris nước Pháp năm 2013 và vùng bãi biển ở Tunisia năm 2015.

Tramadol khi được pha trộn với các thành phần như là caffeine sẽ có hiệu quả gây ảo giác như amphetamine, triệt tiêu mọi cảm giác sợ hãi và mệt mỏi đồng thời kích động bạo lực rất mạnh. Đó là lý do bọn khủng bố thường sử dụng tramadol trước khi gây ra những cuộc thảm sát. Đội điều tra của Geatano Paci lo ngại lượng lớn viên tramadol vận chuyển thông qua vùng cảng ở Calabria trong thời gian gần đây có nghĩa là bọn khủng bố IS hay phiến quân như Boko Haram đang chuẩn bị kế hoạch tấn công.

Hồi đầu tháng 2-2018, tờ báo Anh Guardian đưa tin 50 chiến binh nước ngoài từ Libya xâm nhập Italia bằng cách trà trộn vào dòng người tỵ nạn chiến tranh. Và, các nhà điều tra Italia nghi ngờ số chiến binh này đang chuẩn bị tiến hành những cuộc tấn công khủng bố mới khủng khiếp hơn ở châu Âu.

Do đó, Frontex – cơ quan kiểm soát biên giới của châu Âu – quyết định triển khai chiến dịch mang tên mã “Themis” (theo tên vị nữ thần giữ gìn an ninh trật tự của Hy Lạp).

Fabrice Leggeri, Giám đốc điều hành Frontex, cho biết: “Chúng tôi cần được trang bị tốt hơn để ngăn chặn bọn tội phạm khủng bố đang tìm mọi cách xâm nhập châu Âu. Đó là yếu tố then chốt cho an ninh nội địa châu Âu”. Rita Santacroce cũng bày tỏ mối lo ngại tương tự. Santacroce là nữ lãnh đạo Trung tâm Nghiên cứu an ninh và tội phạm ở thành phố Vicenza của Italia và đứng đầu chương trình nghiên cứu gọi là NarcoMap về buôn lậu ma túy liên quan đến bọn khủng bố.

Rối rắm thị trường đen chất opioid

Fentanyl xuất hiện lan tràn trên đường phố nước Mỹ thông qua các cartel ma túy Mexico. Fentanyl thật sự là “món hàng mới” trên thị trường buôn lậu ma túy - theo báo cáo mới đây từ DEA. Một loạt cuộc điều tra tiết lộ bọn tội phạm buôn lậu ma túy Mexico mua Fentanyl sản xuất ở Trung Quốc và sau đó sử dụng những con đường buôn lậu ma túy truyền thống để tuồn loại thuốc nguy hiểm này vào Mỹ.

Fentanyl.

Năm 2014, giới chức Cục Bài trừ ma túy Mỹ (DEA) bắt giữ được gần 12kg Fentanyl trong một căn nhà an toàn của bọn tội phạm ở Los Angeles. Bác sĩ Caleb Alexander cho rằng nhu cầu về Fentanyl vẫn tiếp tục mạnh cho đến khi sự chỉ định dùng thuốc được kiểm soát.

Các loại thuốc giảm đau thuộc dạng thuốc phiện (oipoid) được bán tràn lan trên Internet dẫn đến nhiều cái chết do sử dụng quá liều. Bất chấp đã có nhiều vụ bắt giữ, con số những người bán thuốc trái phép – chủ yếu hoạt động ở châu Á – vẫn tăng lên không ngừng và từ đó đặt ra mối đe dọa thậm chí còn nghiêm trọng hơn loại tội phạm ma túy.

Caleb Alexander, đồng Giám đốc Trung tâm Hiệu quả và An toàn Thuốc Johns Hopkins.

Nhờ vào tính hiệu nghiệm mà thuốc nhóm opioid được sử dụng nhiều hơn cả heroin trong một số khu vực ở Mỹ. Cũng do hiệu quả giảm đau cao mà thuốc opioid dễ dàng bán được trên Internet.

Giới chức chính quyền các nước thường gặp thất bại trong nỗ lực phá vỡ mạng lưới bán trái phép thuốc giảm đau nhóm opioid như fentanyl – có tác dụng giảm đau mạnh hơn morphin gấp 100 lần - trên Internet bởi vì nói chung hoạt động diễn ra trên thị trường gọi là “dark web” – tức nơi hàng chục ngàn khách hàng có thể truy cập ẩn danh và sử dụng tiền ảo Bitcoin.

Dark Web cung cấp thuốc opioid tổng hợp cho người dùng một cách dễ dàng.

Dark web đòi hỏi người dùng cài đặt phần mềm đặc biệt và sử dụng trình duyệt cải biến. Dark web được mã hóa nhiều lớp cho nên cảnh sát rất khó tấn công. Hồi tháng 5-2017, chính quyền liên bang Mỹ thông báo bắt giữ được nhóm 6 người tại bang Utah mua trên dark web một lượng lớn fentanyl dạng bột từ Trung Quốc và sau đó nén thành viên để bán trực tuyến cho người dùng Mỹ.

Theo điều tra, nhóm này đã bán được hàng trăm ngàn viên nén loại này song thường quảng cáo là ít nguy hiểm. Cảnh sát Kỵ binh Hoàng gia Canada (RCMP) và Bộ Công an Trung Quốc (MPS) cũng hợp tác mở nhiều cuộc điều tra nhằm triệt phá mạng lưới buôn lậu thuốc nhóm opioid vào Canada thông qua dark web.

Theo Giám đốc RCMP Scott Doran, phần lớn thuốc opioid như là fentanyl cũng như các tiền chất của nó được vận chuyển từ Trung Quốc vào Canada – chủ yếu vào thành phố cảng Vancouver – bằng các kiện hàng nhỏ khó phát hiện.

Scott Doran giải thích về hiệu quả của việc buôn lậu trên dark web: “Thực tế cho thấy người mua và người bán đều không biết nhau trừ phi hai bên có mối quan hệ thân thiết từ trước”.

Theo số liệu thống kê mới nhất, khoảng 2.500 người dân Canada chết vì sử dụng thuốc opioid quá liều trong năm 2016 - so với khoảng 2.000 người vào năm trước đó. Con số tử vong này do tự ý mua thuốc uống hay có chỉ định từ bác sĩ. Vấn đề tệ hại đến mức cảnh sát, bác sĩ, giới chức y tế và cả chính khách đều tham gia vào cuộc chiến chống buôn lậu trực tuyến thuốc opioid ở Canada.

Sự hợp tác trao đổi thông tin tình báo và điều tra giữa RCMP và MPS chỉ chính thức bắt đầu vào năm 2016 sau khi Thủ tướng Canada Justin Trudeau ký thỏa thuận với đối tác Trung Quốc Lý Khắc Cường tại Ottawa vào tháng 9 cùng năm. Năm 2016, RCMP và đặc vụ An ninh Biên giới Canada (CBSA) bắt giữ được khoảng 18kg thuốc opipoid. Scott Doran nhận định với 18kg này, nếu là cocaine hay cần sa thì chẳng có nghĩa lý gì song nếu đó fentanyl thì hậu quả vô cùng khủng khiếp.

Trung Quốc là nguồn cung cấp fentanyl cho toàn cầu do cơ chế kiểm soát yếu kém trong khi mạng lưới sản xuất hóa chất cũng như dược phẩm bất hợp pháp khá nhiều ở nước này. Tuy nhiên, Scott Doran đặt nhiều hy vọng vào sự hợp tác từ Trung Quốc sau khi chính quyền Bắc Kinh chính thức cấm sản xuất và bán 4 dạng fentanyl từ ngày 1đến ngày 3-2017 – động thái mà giới chức DEA đánh giá là tích cực trong cuộc chiến chống buôn lậu thuốc opioid.

Giám đốc Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Mỹ (CDC) Tom Frieden cảnh báo những loại thuốc giảm đau không gây chết người đối với những bệnh không mấy nặng song có thể gây nghiện và dẫn đến sự lạm dụng. Casey Jo, sống ở bang Minnesota, được chẩn đoán mắc bệnh viêm ruột Crohn (IBD) - một dạng rối loạn đường ruột không trị dứt được và thường phải phẫu thuật nhiều lần.

Nhiều đầu mối cung cấp ở Trung Quốc giấu fentanyl trong các bưu kiện trước khi gửi sang Canada. Đôi khi họ còn giấu thuốc trong các miếng thử nước tiểu.

Cô được bác sĩ chỉ định dùng thuốc giảm đau, bao gồm Fentanyl. Nhưng, sau đó Casey Jo nhanh chóng bị nghiện thuốc và cuối cùng lén mua thuốc bán trái phép trên đường phố để sử dụng bởi vì bác sĩ đã ngưng không chỉ định Fentanyl nữa.

Khi tình trạng nghiện thuốc trở nên nặng hơn, Casey Jo bắt đầu hút Fentanyl dạng bột và mua cả heroin. Một ngày tháng 8 -2015, Casey Jo tử vong tại nhà khi mới 26 tuổi. Theo giới chức y tế và cơ quan hành pháp, có lẽ Caleb Alexander, đồng Giám đốc Trung tâm Hiệu quả và An toàn thuốc Johns Hopkins, nhận xét: “Đây là bộ mặt khác của nạn dịch opioid”.

Diên San (tổng hợp)