Thế chông chênh của thức ăn chăn nuôi Việt Thắng

Hùng Vương đang nắm tỷ lệ sở hữu là 90,28% tại Công ty cổ phần Thức ăn chăn nuôi Việt Thắng với mục tiêu hoàn thiện chuỗi giá trị khép kín trong ngành thủy sản. Nhưng những tính toán không sát diễn biến thị trường khiến Hùng Vương lao dốc đồng thời đẩy Việt Thắng vào thế khó.

Tham vọng

Năm 2015, sau khi nắm được vai trò chi phối tại Việt Thắng, ông Dương Ngọc Minh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Hùng Vương, đồng thời nắm luôn vị trí này tại Việt Thắng đã khẳng định, Việt Thắng không chỉ giúp hoàn thiện chuỗi giá trị khép kín trong ngành thủy sản của Hùng Vương mà bản thân Việt Thắng sẽ nằm trong nhóm những công ty hàng đầu về thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam.

Nhận định này là có cơ sở. Trước khi về tay Hùng Vương, Việt Thắng đã là tên tuổi lớn trên thị trường về sản xuất thức ăn cho cá. Ông Minh cam kết, Việt Thắng chỉ có lợi khi song hành với Hùng Vương, vì sẽ được đầu tư mạnh về công nghệ nhằm có chất lượng sản phẩm tốt. Nền tảng này sẽ giúp hệ số chuyển hóa thức ăn FCR của Việt Thắng thấp hơn từ 5-10% so với thương hiệu khác, qua đó, giúp người nuôi trồng thủy sản có giá thành sản xuất thấp và lợi nhuận tốt hơn.

Theo ông Minh, dựa trên những lợi thế sẵn có của doanh nghiệp đồng hành như: công nghệ tốt, có tiền chốt giá nguyên liệu ổn định, kho trữ hàng lớn… nên trong lĩnh vực thức ăn chăn nuôi Việt Thắng sẽ không phải e ngại bất kỳ đối thủ nào, kể cả các doanh nghiệp FDI.

Thực tế, từ khi có sự góp mặt của Hùng Vương, kết quả kinh doanh của Việt Thắng có sự tăng trưởng khá tốt, một phần nhờ vào việc bán hàng cho hệ thống công ty con của Hùng Vương. Và không giấu tham vọng gia tăng sản lượng và doanh thu, ông Minh đầu tư nâng công suất các nhà máy Việt Thắng từ 500.000 tấn lên 800.000 tấn/năm.

Tuy nhiên, tình thế kinh doanh đảo chiều khi kết quả kinh doanh quý III/2017 (Việt Thắng bắt đầu năm tài chính vào đầu tháng 10) mang màu sắc ảm đạm khi Việt Thắng chỉ kiếm được khoản lãi ròng 760 triệu đồng, một mức sụt giảm khủng khiếp so với cùng kỳ năm 2016 là 106 tỷ đồng. Nguyên nhân, doanh thu bán hàng đối với thức ăn thủy sản giảm gần 1.000 tỷ đồng, vì thời gian qua, nông dân thua lỗ nên chủ động giảm nuôi. Tính đến hết quý III/2017, hàng tồn kho của Việt Thắng vẫn còn gần 290 tỷ đồng.

Nhưng đòn giáng nặng nhất lên Việt Thắng chính là việc Hùng Vương tính toán sai thị trường trong việc đầu cơ nguyên vật liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi, cụ thể ở đây là bánh dầu đậu nành. Nhiều năm qua, tận dụng kho trữ lớn, Hùng Vương thường giao dịch dựa trên sự chênh lệch giá giữa thị trường nước ngoài và Việt Nam để kiếm lời. Suốt giai đoạn từ 2012 – 2015, giá bánh dầu đậu nành trên thế giới rẻ một cách bất ngờ, trong khi giá tại Việt Nam duy trì ở mức cao. Và Hùng Vương thắng lớn nhờ vào điều này. Đồng thời, Việt Thắng cũng hưởng lợi vì có nguyên liệu rẻ để sản xuất, tạo ra lợi thế giá thành cạnh tranh và thậm chí bán bánh dầu đậu nành cho các doanh nghiệp khác cũng có được lợi nhuận tốt.

Tuy nhiên năm 2016, tình hình diễn biến theo chiều ngược lại, do chốt giá quá sớm và giá bánh dầu đầu nành bất ngờ suy giảm, dẫn đến Hùng Vương lỗ 500 tỷ đồng. Đến lúc này, dù muốn hay không Việt Thắng cũng phải gánh khoản lỗ này, vì giá nguyên vật liệu sẽ tính vào giá thành sản phẩm. Dưới áp lực cạnh tranh, Việt Thắng không thể bán nguyên vật liệu hay sản phẩm dưới giá thành.

Một phần tiêu thụ đến từ hệ thống vùng nuôi của Hùng Vương, do đó, Việt Thắng có thể chuyển giá theo con đường này. Nhưng bán trong nội bộ, Việt Thắng phải chấp nhận trả chậm mà tính đến hết quý III/2017 khoản phải thu của Việt Thắng đã leo lên mức 534 tỷ đồng, đều đến từ các công ty con của Hùng Vương.

Sức ép

Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực thức ăn chăn nuôi cho cá, Việt Thắng đã mở rộng đầu tư chăn nuôi heo, sản xuất thức ăn chăn nuôi cho gia súc, gia cầm. Tính đến quý III/2017, chi phí đầu tư dở dang cho xây dựng và mở rộng công suất nhà máy thức ăn chăn nuôi và các trại heo giống lên đến 620 tỷ đồng. Hầu hết các khoản đầu tư này đều được tài trợ bằng nợ vay dài hạn.

Điều này là bình thường với các doanh nghiệp, nhưng hiện nay việc kinh doanh của Việt Thắng đang gặp khá nhiều khó khăn, gây rất nhiều áp lực trong việc tạo ra dòng tiền trả nợ. Chưa kể hiện nay, các khoản vay ngắn hạn của Việt Thắng lên tới gần 1.540 tỷ đồng, chủ yếu để tài trợ vốn lưu động cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Điều này đã dẫn đến chi phí lãi vay tăng rất cao là 119 tỷ đồng lũy kế hết quý III/2017, trong khi cùng kỳ năm trước con số này chỉ là 79 tỷ đồng.

Việt Thắng cũng thực hiện chiến lược xây dựng chuỗi giá trị khép kín trong ngành chăn nuôi heo từ con giống, trang trại chăn nuôi và cung cấp thức ăn. Nhưng ở lĩnh vực này công ty đã chậm chân hơn so với các đối thu khác là CP, Cargill, Proconco, Anco… Mặt khác, thị trường chăn nuôi heo không mấy khả quan, khả năng tái đàn của người chăn nuôi đang thấp do thua lỗ trong suốt thời gian qua. Trong khi đó, Việt Thắng đang đầu tư rất lớn cho heo giống với hơn 4.000 con nái cụ kỵ và ông bà. Doanh thu thức ăn gia súc và bán heo của Việt Thắng cho thấy rõ điều này khi đến hết quý III/2016 chỉ đạt lần lượt là 309 tỷ và 3,9 tỷ đồng.

Không rõ Việt Thắng sẽ tiếp tục xoay sở tiếp theo ra sao, khi dòng tiền chỉ còn 16 tỷ đồng (tính hết quý III/2017). Bản thân Hùng Vương đang nắm giữ quyền chi phối hiện cũng khó mà có những hỗ trợ cho Việt Thắng, khi đang đối mặt với những khoản nợ lớn, hàng tồn kho cao, doanh thu sụt giảm, đến mức gần đây phải rao bán các dự án bất động sản để có tiền trả nợ. Và Việt Thắng cũng từng bị Hùng Vương rao bán để giải quyết khó khăn, nhưng do không được giá nên thương vụ bị đình lại. Xem ra tương lai của Việt Thắng vẫn còn quá chông chênh.

Minh Phương

Doanh Nhân