Thầy trò cùng khởi nghiệp với 'siêu thực phẩm'

Năm 1960, nhà khoa học Clement người Pháp đã rất kinh ngạc khi phát hiện những thổ dân Kanembo ở vùng hồ Chad (Trung Phi) sức khỏe rất cường tráng và khỏe mạnh dù điều sinh sống thiếu thốn, đất cai cằn cọc, nghèo nàn. Sau khi tìm hiểu, ông phát hiện họ đã dùng một thứ tảo vớt trong hồ về trộn với bột làm bánh, đó chính là tảo Spirulina. Đây là câu chuyện mà nhóm AlgaeVi kiên trì theo đuổi nghiên cứu và truyền cảm hứng hiểu biết về tảo Spirulina.

Theo nhóm, Spirulina được tổ chức y tế thế giới WHO xếp vào nhóm “siêu thực phẩm” bởi hàm lượng dinh dưỡng cao, trong thành phần dưỡng chất từ tảo xoắn còn có một số chất đặc biệt có giá trị lớn đối với sức khỏe của con người, đặc biệt cần phải có với những người ăn chay trường.

TS Trịnh Đăng Mậu (giữa) cùng các sinh viên giới thiệu các nghiên cứu, ứng dụng về tảo xoắn.

“Chúng tôi chọn khởi nghiệp cùng tảo, đưa nguồn dinh dưỡng quý báu này vào bữa ăn của người Việt. Một buổi sáng mát trời, đột nhiên tôi ngồi suy nghĩ, đến bao giờ người Việt chúng ta có mới biến rong tảo trở thành thói quen tiêu dùng hằng ngày như những nước phát triển đó nhỉ”?

Tại Việt Nam, nhu cầu thực tế và thị trường tiêu thụ sản phẩm tảo xoắn rất rộng nhưng lại chưa có nguồn giống ổn định, công nghệ sản xuất và chế biến còn đơn giản. Nhiều cơ sở nuôi cấy tảo xoắn thường sử dụng bể nuôi cố định, chi phí đầu tư, vận hành khá cao, trong khi tốc độ sinh trưởng lại hạn chế.

Mô hình nuôi cấy tảo xoắn Spirulina của nhóm AlgaeVi trong phòng thí nghiệm.

TS Trịnh Đăng Mậu (khoa Sinh học – Môi trường, trường ĐH Sư phạm, ĐH Đà Nẵng) cùng cộng sự và sinh viên trong khoa đã bắt tay vào nghiên cứu với mục tiêu là tạo ra phương pháp nuôi cấy mới đạt hiệu quả cao và tạo ra các sản phẩm thực tế từ tảo xoắn Spirulina. Nhóm AlgaeVi ra đời.

Với thế mạnh về nghiên cứu khoa học, nhóm bắt tay vào giải quyết khâu đầu tiên cũng là khâu quan trọng nhất là ứng dụng sinh học phân tử để chọn lọc và thuần hóa giống, giúp giống tảo thích nghi tốt nhất, còn nhóm có thể kiểm soát và chủ động toàn bộ trong sản xuất giống tảo. Cùng với đó, nhóm nghiên cứu và xây dựng công nghệ nuôi trồng, mô hình sản xuất tảo.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh và Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng xem các sản phẩm từ tảo xoắn của nhóm AlgaeVi tại Quang Nam Techfest 2021.

Tại khu nuôi cấy ở Hòa Vang, nhóm AlgaeVi đã nghiên cứu, thay thế bể nuôi cố định bằng mô hình nuôi tảo trong túi có thể quan trắc bằng các thiết bị cảm biến tốn chi phí chỉ khoảng 20-25% so với công nghệ bể nuôi nhưng tốc độ sinh trưởng lại cao gấp đôi.

Để đảm bảo môi trường sản xuất sạch, khép kín, đạt năng suất, chất lượng theo quy trình, nhóm đã thiết kế bản vẽ, chế tạo, lắp đặt và thử nghiệm thành công các thiết bị máy đo tốc độ sinh trưởng của Tảo xoắn, máy thu/rửa Tảo mà trên thị trường hiện nay hầu như chưa có các loại máy này. Sau một thời gian đầy vất vả và nỗ lực, mô hình của AlgaeVi thành công.

Đến nay, quy trình sản xuất, thu hoạch và chế biến Tảo xoắn đã vận hành ổn định. Công nghệ sản xuất sạch, khép kín, giảm thiểu chất thải và khai thác tối đa nguồn nguyên liệu thiên nhiên, đây chính là ưu điểm của dự án này.

Từ những “mẻ” tảo xoắn nuôi trồng được, nhóm AlgaeVi đã cho ra nhiều dòng sản phẩm hữu ích, đáp ứng nhu cầu thị trường như: Bột tảo, cốm tảo, bánh quy tảo, trà tảo... Ngoài ra, còn nhiều sản phẩm khác dưới dạng viên nang, viên nén, viên nhộng tảo.

Các sản phẩm từ tảo xoắn của nhóm thu hút nhiều người xem tại một triển lãm.

Để sản phẩm đạt chất lượng cao nhất, nhóm sử dụng công nghệ sấy lạnh giữ được hàm lượng dinh dưỡng tối ưu. Quy trình nuôi thu khép kín cho sản phẩm chất lượng cao, hậu vị ngọt, giảm được mùi tanh của tảo so với các sản phẩm khác trên thị trường. Con giống chất lượng cao, đầy đủ các giấy tờ kiểm định, đảm bảo an toàn vệ sinh tuyệt đối, dễ dàng cho sử dụng cho người lớn và trẻ nhỏ.

Năm 2018, những sản phẩm thử nghiệm đầu tiên của nhóm đã ra mắt tại một triển lãm thành tựu khoa học kỹ thuật của Đà Nẵng và được đánh giá rất cao. Thấy được tiềm năng từ mô hình này, nhóm còn chuyển giao và hướng dẫn nuôi trồng cho HTX nông nghiệp Công nghệ cao Vạn Tường (Bình Sơn – Quảng Ngãi) với tổng vốn triển khai lên đến 2 tỷ đồng.

Nhóm nghiên cứu AlgaeVi tham gia Ngày hội khởi nghiệp sáng tạo Quảng Nam - TechFest 2021 với hàng loạt sản phẩm thực tế từ nghiên cứu gây thích thú với khách tham gia vì sự mới lạ. Nhóm cũng đã và đang hợp tác với một số doanh nghiệp mở rộng quy mô, tạo sản phẩm từ sinh khối.

TS Trịnh Đăng Mậu cho biết, tin vui cho nhóm AlgaeVi đã chính thức được chọn tham gia tại Khu Công nghệ cao Đà Nẵng với mục tiêu ươm tạo, trở thành doanh nghiệp khoa học công nghệ có dự án khởi nghiệp sáng tạo sản xuất tảo ứng dụng công nghệ cao. Trong vài năm nữa, nhóm đặt mục tiêu sẽ mở rộng mạng lưới kết nối với các đơn vị nghiên cứu, ứng dụng, doanh nghiệp sản xuất tiêu thụ trong và ngoài nước.

Khoa Tư