Thấy gì từ chuyện chấm thầu siêu tốc?

Gói thầu số 7 thuộc Dự án Xén mở rộng đường Láng đoạn từ Cầu Giấy đến Ngã tư Sở, quận Đống Đa có giá gói thầu là 34,695 tỷ đồng. Ảnh: Lê Tiên

Thực trạng này khiến dư luận đặt ra nghi vấn về việc có hay không đấu thầu hình thức tại các gói thầu này.

Chấm thầu chỉ trong 1 ngày

Mới đây nhất, Sở Giao thông vận tải TP. Hà Nội đã phê duyệt kết quả LCNT một loạt gói thầu thuộc 3 trong 4 dự án xén vỉa hè, mở rộng đường Vành đai 2 và Vành đai 3.

Tại Dự án Xén mở rộng đường Láng đoạn từ Cầu Giấy đến Ngã tư Sở, quận Đống Đa, 2 gói thầu (Gói thầu số 08 Toàn bộ phần xây dựng và chi phí hạng mục chung đoạn từ đường Nguyễn Chí Thanh đến Ngã tư Sở; Gói thầu số 07 Toàn bộ phần xây dựng và chi phí hạng mục chung đoạn từ Cầu Giấy đến đường Nguyễn Chí Thanh) đều mở thầu vào ngày 26/12/2018, lần lượt vào lúc 9 giờ 20 phút và 10 giờ.

Kết quả LCNT của cả 2 gói thầu trên cũng được phê duyệt cùng một ngày - 27/12/2018. Trong đó, giá của Gói thầu số 7 là 34,695 tỷ đồng và của Gói thầu số 8 là 26,919 tỷ đồng. Tất cả đều LCNT theo hình thức đấu thầu rộng rãi.

Hay tại Dự án Xén dải phân cách mở rộng mặt đường Nghiêm Xuân Yêm - Nguyễn Xiển, huyện Thanh Trì, quận Thanh Xuân, Hà Nội, Gói thầu số 05 Toàn bộ phần xây dựng và chi phí hạng mục chung và Gói thầu số 06 Tư vấn giám sát Gói thầu số 05 mở thầu vào lúc 8 giờ 40 phút và 14 giờ 55 ngày 26/12/2018. Kết quả LCNT đều được phê duyệt vào ngày 27/12/2018.

Tương tự với 2 dự án trên, tại Dự án Xén dải phân cách mở rộng mặt đường Phạm Hùng, quận Nam Từ Liêm, quận Cầu Giấy, Hà Nội, Gói thầu số 05 Toàn bộ phần xây dựng và chi phí hạng mục chung mở thầu vào lúc 16 giờ 40 ngày 25/12/2018. Kết quả LCNT của Gói thầu số 5 được phê duyệt ngày 26/12/2018. Giá gói thầu này là 23,375 tỷ đồng, giá trúng thầu là 20,588 tỷ đồng.

Cũng với “kịch bản” như trên, 3 gói thầu thuộc Dự án Xây dựng Trụ sở Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật (KHKT) Việt Nam do Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam làm chủ đầu tư cũng được phê duyệt kết quả LCNT sau khi đóng thầu 1 ngày, gồm: Gói thầu Thí nghiệm cọc, quan trắc biến dạng công trình; Gói thầu Tư vấn giám sát thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị và Gói thầu Cung cấp thiết bị, lắp đặt và thi công xây lắp công trình. Trong đó, Gói thầu Cung cấp thiết bị, lắp đặt và thi công xây lắp công trình có giá trúng thầu lên tới 125,155 tỷ đồng.

Có bảo đảm cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả?

Nếu thời gian chọn thầu quá ngắn và bất hợp lý, không phù hợp với thực tế thì rõ ràng cần phải đặt ra vấn đề là liệu đây có phải là đấu thầu hình thức, chấm thầu hình thức hay không, có đảm bảo tính minh bạch trong lựa chọn nhà thầu hay không...?

Khi giải thích với phóng viên Báo Đấu thầu vì sao chấm thầu nhanh đến như vậy, các chủ đầu tư thường viện dẫn là do yêu cầu về tiến độ hoàn thành dự án, tiến độ giải ngân vốn, nên rút ngắn thời gian chấm thầu...

“Đó là vì yêu cầu về tiến độ giải ngân. Dự án này vốn được phê duyệt từ năm 2012, tức là Liên hiệp sẽ được cấp một khu đất mới để xây trụ sở, di dời ra khỏi trung tâm Hà Nội. Nhưng đến năm 2017, phương án này thay đổi, Dự án được phê duyệt lại và vẫn giữ nguyên vị trí khu đất của Trụ sở hiện nay để xây mới. Do Dự án bị kéo dài như vậy, nên Chủ đầu tư buộc phải “tăng tốc” trong LCNT”, ông Lê Công Lương – Phó Tổng thư ký kiêm Chánh Văn phòng Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam nêu lý do.

Hay tại 4 dự án xén vỉa hè, mở rộng đường tại Hà Nội, Lãnh đạo Sở Giao thông vận tải Hà Nội đặt mục tiêu hoàn thành các dự án trước Tết Nguyên đán 2019, nhưng đến nay, đã qua kỳ nghỉ Tết hơn chục ngày, nhưng vẫn còn nhiều hạng mục đang thi công dở dang.

Bình luận về việc chọn thầu chóng vánh ở những gói thầu nói trên, một vị chuyên gia đấu thầu cho rằng, pháp luật về đấu thầu hiện chỉ quy định thời gian tối đa để thực hiện các bước trong quá trình LCNT. Tùy từng trường hợp, các chủ đầu tư có thể rút ngắn thời gian chọn nhà thầu để sớm ký kết hợp đồng và đảm bảo thực hiện gói thầu đúng tiến độ.

Tuy nhiên, vị chuyên gia này cho rằng, những gói thầu có quy mô lớn (gói thầu xây lắp, hỗn hợp có giá trị từ 20 tỷ đồng trở lên, gói thầu mua sắm hàng hóa trên 10 tỷ đồng) bắt buộc phải đấu thầu LCNT theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ và phải được thẩm định bởi một bên thứ ba độc lập. Do đó, việc chấm thầu và chọn nhà thầu đối với những gói thầu này chỉ thực hiện trong 1 - 2 ngày là khó có thể làm xong, kể cả có làm cả ngày cả đêm. Khoảng thời gian này không đủ để thực hiện được các bước theo quy định, từ đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT) (kiểm tra, đánh giá tính hợp lệ của HSDT; đánh giá chi tiết HSDT về năng lực, kinh nghiệm, kỹ thuật; phê duyệt danh sách nhà thầu vượt qua bước kỹ thuật, rồi mới mở hồ sơ đề xuất về tài chính). Đó là chưa kể, trước khi mở hồ sơ đề xuất tài chính, bên mời thầu còn phải gửi thông báo tới tất cả các nhà thầu vượt qua bước đánh giá kỹ thuật để tham dự lễ mở hồ sơ đề xuất tài chính...

“Nếu thời gian chấm thầu và chọn nhà thầu quá ngắn và bất hợp lý, không phù hợp với thực tế thì rõ ràng cần phải đặt ra vấn đề là liệu đây có phải là đấu thầu hình thức, chấm thầu hình thức hay không, có đảm bảo tính cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả trong lựa chọn nhà thầu hay không...?”- vị chuyên gia nêu trên nhấn mạnh.

Trần Nam