Tháo 'nút thắt' trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng

Nhiều nút thắt trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng được tháo gỡ.

Hoàn thành hệ thống định mức xây dựng đặc thù trước 31/12/2020

Tại Nghị quyết này, Chính phủ yêu cầu các bộ quản lý xây dựng chuyên ngành, UBND cấp tỉnh phải tập trung chỉ đạo, thực hiện nghiêm túc những quy định của Nghị định 68, hệ thống công cụ về định mức và giá xây dựng và các Thông tư hướng dẫn Nghị định đã được ban hành; tổ chức thực hiện đồng bộ, đầy đủ và kịp thời có hiệu quả các nhiệm vụ đã được phân công, phân cấp tại Nghị định 68, đáp ứng nhu cầu thực tiễn.

Cụ thể, việc rà soát ban hành hệ thống định mức xây dựng cho các công việc chuyên ngành, đặc thù của bộ, địa phương (ngoài các công việc thuộc hệ thống định mức Bộ Xây dựng đã ban hành) cần hoàn thành trước ngày 31/12/2020. Thực hiện công bố đơn giá nhân công, giá ca máy và thiết bị thi công theo quy định tại Nghị định 68 trước ngày 30/9/2020 làm cơ sở quản lý chi phí đầu tư xây dựng.

Trong thời gian chưa kịp thực hiện khảo sát, lấy số liệu, UBND cấp tỉnh ban hành hướng dẫn việc áp dụng đơn giá nhân công, giá ca máy và thiết bị thi công trên cơ sở dữ liệu hiện có theo các Thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định.

Chi phí đầu tư xây dựng được tính đúng, tính đủ

Nghị định 68 được cả cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành và các doanh nghiệp chờ đợi, bởi có nhiều điểm đổi mới. Cụ thể, Nghị định số 68 bổ sung dự án PPP (đối tác công tư) thuộc đối tượng áp dụng quản lý chi phí đầu tư xây dựng.

Theo đó, dự án PPP đảm bảo cũng được quản lý và kiểm soát như dự án vốn ngân sách Nhà nước và vốn Nhà nước ngoài ngân sách.

Điều này khắc phục được những tồn tại trong các báo cáo kiểm toán các dự án thực hiện theo hình thức đối tác công tư, đặc biệt là BOT (xây dựng, vận hành, chuyển giao) giao thông gần đây có tổng mức đầu tư cao hơn rất nhiều so với yêu cầu thực tế.

Nghị định 68 cũng điều chỉnh một số nội dung về nguyên tắc, phương pháp xác định và cơ cấu khoản mục chi phí tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng. Các quy định này sẽ đảm bảo chi phí đầu tư xây dựng được tính đúng, tính đủ, nhất là các dự án có quy mô lớn, các dự án xác định giá gói thầu trên cơ sở tổng mức đầu tư được duyệt để thực hiện theo hình thức hợp đồng EPC (hợp đồng tổng thầu), EC (hợp đồng thiết kế, thi công)…

Nghị định 68 quy định nguyên tắc, phương pháp xác định, cập nhật và sử dụng chi phí dự phòng trong giá gói thầu xây dựng cho phép xác định được giá gói thầu trên cơ sở dự toán được phê duyệt mà không cần thêm bước lập, thẩm định, phê duyệt lại dự toán gói thầu như quy định trước đây. Việc này giúp cắt giảm được thời gian, chi phí và thủ tục cho việc phải lập lại dự toán gói thầu xây dựng.

Nghị định 68 đồng thời quy định về lập, thẩm định tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng phù hợp với dự án thực hiện theo phương thức hợp đồng EPC, EC, EP (hợp đồng thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ).

Các quy định này sẽ chấm dứt thực trạng nhiều dự án thực hiện theo hình thức hợp đồng EPC, EC... đã hình thành giá hợp đồng trên cơ sở tổng mức đầu tư được duyệt nhưng đến giai đoạn dự toán vẫn phải thực hiện thẩm định gây mất thời gian và công sức nhưng không phục vụ mục tiêu quan lý chi phí.

Bên cạnh đó, Nghị định 68 cũng quy định thời điểm điều chỉnh và phê duyệt lại tổng mức đầu tư phải thực hiện ngay tại thời điểm phát sinh chi phí. Quy định này nhằm mục tiêu tăng cường hiệu quả quản lý chi phí, tránh thực trạng hiện nay hầu hết các dự án đều điều chỉnh và phê duyệt tổng mức đầu tư điều chỉnh tại thời điểm kết thúc dự án. Khi đó, thủ tục điều chỉnh và phê duyệt không còn phục vụ quản lý chi phí mà mang ý nghĩa hợp thức hóa.

Cùng đó, Nghị định 68 quy định về việc sử dụng dự phòng phí và thẩm quyền điều chỉnh tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng, giá gói thầu xây dựng thuộc người quyết định đầu tư, giúp khắc phục tình trạng chủ đầu tư lạm quyền trong việc sử dụng dự phòng phí sai mục đích, chấm dứt tình trạng hầu hết các dự án được chủ đầu tư phân bổ và điều chỉnh sử dụng hết dự phòng phí không đúng với bản chất của chi phí này.

Ngoài ra, quy định quản lý cơ sở dữ liệu định mức và giá xây dựng tại Nghị định 68 cũng tạo ra một hệ thống cơ sở dữ liệu định mức, giá xây dựng thống nhất trên toàn quốc để phục vụ mục tiêu quản lý chi phí đảm bảo minh bạch, hiệu quả và khách quan, khắc phục được tồn tại về giá chênh lệch giữa địa giới hành chính hai tỉnh.

Để phát huy tác dụng của các quy định này cần đầu tư bổ sung phần mềm cho hệ thống mạng, máy tính để vận hành khai thác hệ thống cơ sở dữ liệu.

Một điểm mới quan trọng được quan tâm tại Nghị định 68 là quy định trách nhiệm của các chủ thể tham gia quản lý chi phí đầu tư xây dựng. Quy định này nhằm mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý thông qua việc quy định cụ thể về trách nhiệm và chế tài xử lý đối với các chủ thể này khi gây nên phát sinh chi phí bất hợp lý, chậm tiến độ, thất thoát lãng phí cho công trình, dự án do không thực hiện đúng, đủ nghĩa vụ quản lý chi phí.

Bộ Xây dựng cho biết trong quá trình triển khai thực hiện Nghị định 68 vẫn còn một số bất cập, vướng mắc, do vậy kỳ vọng Nghị quyết số 108 sẽ giải quyết các “nút thắt” này.

Quý Anh