Thành phố anh hùng - thành phố sáng tạo

Anh hùng trong đấu tranh

Những ngày cuối tháng 4, khi dạo bước vào thăm Dinh Thống Nhất, chúng tôi gặp cựu chiến binh Lê Ngọc Tuấn, quê ở huyện Hoằng Hóa (Thanh Hóa) đang đứng gần cổng chăm chú nhìn dòng người qua lại trên Đại lộ Lê Duẩn. Dù đã bước qua tuổi 80, ông vẫn còn giữ nguyên ký ức ngày cùng đồng đội ở Sư đoàn 325 (Quân đoàn 2) tiến vào giải phóng Sài Gòn cách đây 44 năm. Ông xúc động cho biết: “Hơn 20 năm tôi mới có dịp trở lại TP Hồ Chí Minh. Thành phố bây giờ phát triển nhanh quá, nhiều nơi phải nghe giới thiệu mới hình dung ra”. Không chỉ riêng ông Lê Ngọc Tuấn mà ở những con phố khác, ở Bảo tàng Chiến dịch Hồ Chí Minh hay các di tích lịch sử, chúng tôi cũng thấy các cựu chiến binh ngực đeo đầy huân, huy chương cùng nhiều du khách trong và ngoài nước đang ngất ngây ngắm nhìn các tòa nhà cao vút, những con đường thênh thang, hay những dòng kênh xanh thơ mộng. Họ đang nhớ lại và cảm nhận tất cả những gì hào hùng, tinh hoa nhất của Sài Gòn-TP Hồ Chí Minh trong những năm tháng chiến tranh cũng như từ ngày được giải phóng cho đến nay.

Các cựu chiến binh từ nhiều miền quê gặp gỡ tại Dinh Độc Lập. Ảnh: MINH HUỆ

Trong những năm kháng chiến giành độc lập, tự do, Sài Gòn-Gia Định-Chợ Lớn luôn thể hiện ý chí quật cường với tinh thần: Thành đồng Tổ quốc. Bằng sức mạnh của "Nam Kỳ khởi nghĩa", của Cách mạng Tháng Tám toàn thành đô, bằng những cuộc biểu tình rầm rộ chống Mỹ-ngụy, bằng những trận đánh "xuất quỷ nhập thần" của lực lượng biệt động Sài Gòn... quân và dân Sài Gòn-Gia Định-Chợ Lớn đã lập nên những chiến công hiển hách, cùng với các cánh quân của ta tiến vào giải phóng thành phố trưa 30-4-1975, góp phần làm nên Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. TP Hồ Chí Minh rất xứng đáng với danh hiệu: "Thành phố anh hùng", "Thành phố vì hòa bình". Ngày hôm nay, chúng ta vẫn còn được nghe kể về anh hùng Nguyễn Văn Trỗi trước khi bị xử bắn vẫn hô vang "Hồ Chí Minh muôn năm", rồi những người mẹ Bàn Cờ nhường cơm, sẻ áo, đem tính mạng của mình ra để bảo vệ cán bộ cách mạng, các chiến sĩ biệt động Sài Gòn với những trận đánh "để đời" khiến quân thù bạt vía, kinh hồn... Tinh thần đấu tranh của quân và dân Sài Gòn-Gia Định-Chợ Lớn đã hòa vào lịch sử đấu tranh của nhân dân ta, góp phần tạo nên sức mạnh Việt Nam "tạc vào thế kỷ".

44 năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố luôn phát huy truyền thống anh hùng, tiên phong, gương mẫu thực hiện thắng lợi các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, xây dựng và phát triển thành phố ngày càng giàu mạnh. Càng trong khó khăn thử thách, thành phố càng nỗ lực phấn đấu để vượt qua và vươn lên. Những thành tựu của TP Hồ Chí Minh hôm nay là kết quả của sự kế thừa, phát huy những bài học kinh nghiệm trong chiến tranh cách mạng, vận dụng sáng tạo vào thực tiễn để thành phố hội nhập và phát triển.

Tiên phong phát triển kinh tế-xã hội

Kể từ năm 1976, khi Sài Gòn-Gia Định-Chợ Lớn được đổi tên là TP Hồ Chí Minh đến nay, thành phố đã chuyển mình nhanh chóng khi nhiều công trình xây dựng, kiến thiết mới được mọc lên, như: Xa lộ Hà Nội, các đại lộ: Nguyễn Văn Linh, Võ Văn Kiệt, Phạm Văn Đồng, Mai Chí Thọ...; hồi sinh lại những dòng kênh "chết" là Nhiêu Lộc-Thị Nghè, Lò Gốm và nhiều dòng kênh khác ở quận 8, huyện Bình Chánh, huyện Hóc Môn hay Nhà Bè cũng đang và sẽ được hồi sinh. Không những vậy, hàng loạt khu công nghiệp, khu chế xuất và những công trình tầm cỡ cũng lần lượt được ra đời là: Khu chế xuất Tân Thuận, Linh Trung, khu công nghiệp Tân Tạo, Tân Bình, Bắc Củ Chi, khu công nghệ cao hay cảng Tân Cảng Cát Lái, cảng Hiệp Phước... tạo ra bộ mặt vừa truyền thống, vừa hiện đại và mang tính hội nhập cao.

Hát múa mừng ngày vui giải phóng. Ảnh: MINH TRƯỜNG

Thời gian qua, TP Hồ Chí Minh đã xác định mô hình phát triển kinh tế bền vững theo hướng kinh tế tri thức và tăng trưởng xanh, dựa trên nền tảng khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. Những phong trào như: Giải thưởng “Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp”, Hội thi sáng tạo kỹ thuật, Giải thưởng “Sáng chế TP Hồ Chí Minh”, Giải thưởng Tôn Đức Thắng… đã khơi nguồn tài nguyên sáng tạo, tạo động lực để thành phố phát triển mạnh mẽ. Đặc biệt, thành phố đang nỗ lực thực hiện Nghị quyết 54 của Quốc hội về "Thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh".

Nhằm phát huy tinh thần sáng tạo của toàn dân, TP Hồ Chí Minh tổ chức "Giải thưởng sáng tạo" mỗi năm một lần (bắt đầu từ năm 2017) để tôn vinh các tập thể, cá nhân có công trình nghiên cứu, giải pháp, sản phẩm, dịch vụ sáng tạo theo 7 nhóm lĩnh vực: Kinh tế-xã hội, an ninh, quốc phòng; tác phẩm, sáng tác của văn nghệ sĩ; cải cách hành chính; các sản phẩm truyền thông sáng tạo; các giải pháp, mô hình triển khai thực hiện có hiệu quả việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; các mô hình khởi nghiệp sáng tạo có hiệu quả cao; các công trình nghiên cứu khoa học cơ bản mới... Giải thưởng sáng tạo đã chú trọng đến tính ứng dụng vào thực tế cuộc sống, mang lại hiệu quả và giá trị thực tiễn, góp phần giải quyết các vấn đề cấp bách trong xây dựng và phát triển thành phố.

Một góc quận I (TP Hồ Chí Minh) nhìn từ sông Sài Gòn.

Trên thực tế, TP Hồ Chí Minh đóng góp trung bình mỗi năm khoảng 23% tổng sản phẩm quốc nội, 30% tổng thu ngân sách, 16% sản lượng công nghiệp, khoảng 18% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước và luôn giữ vị trí đầu tàu đối với nền kinh tế nước nhà. Năng suất lao động của người dân TP Hồ Chí Minh cũng gần gấp 3 lần mức bình quân cả nước. Đó là thế mạnh, là động lực để thành phố tiếp tục khơi nguồn sáng tạo, đạt được nhiều thành tựu to lớn hơn nữa trên con đường hội nhập và phát triển của mình. Hiện nay, tiềm năng nghiên cứu đổi mới, sáng tạo của thành phố là rất lớn, nhiều bài toán nan giải trong phát triển kinh tế-xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh vẫn đang chờ đợi một cách giải hay và hợp lý, để thành phố trở thành đô thị thông minh trong một tương lai gần.

Thành phố sáng tạo và hội nhập

Với chủ trương: “Khơi dậy và phát huy truyền thống sáng tạo để phát triển thành phố giai đoạn 2018-2020 và những năm tiếp theo”, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh, cho rằng: "Nếu không có sáng tạo thì TP Hồ Chí Minh sẽ tụt hậu. Tất cả các khó khăn của thành phố đều có thể được giải quyết, nếu thực sự phát huy được sự sáng tạo của chính người dân thành phố". Qua đó, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh đặt ra nhiệm vụ là phải tạo được sự lôi cuốn, lan tỏa phong trào đổi mới, sáng tạo đến tất cả các cấp ủy Đảng, các cấp chính quyền và mọi người dân.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày càng phát triển xứng tầm đô thị văn minh, hiện đại. Ảnh: TRỌNG HẢI

Dưới sự tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, TP Hồ Chí Minh đang tập trung tăng cường tiềm lực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thể hiện qua nhiều chiến lược và hành động. Trong bối cảnh đó, sở hữu trí tuệ đã và đang được xác định là yếu tố đóng vai trò trụ cột, cốt lõi, là công cụ thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội của thành phố. Việc phát triển nguồn tri thức để sáng tạo nên những ý tưởng hay, những mô hình có ích đem lại những kết quả, giải pháp tối ưu, có tính khả thi cao là những việc cần làm lúc này. Năm 2019, thành phố chủ trương tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài vào sản xuất, hoàn thành 11/13 chỉ tiêu kinh tế-xã hội, tăng dần tỷ trọng các ngành dịch vụ chất lượng cao; đẩy mạnh hoạt động thông tin, xúc tiến thương mại, du lịch; hỗ trợ, giúp đỡ doanh nghiệp phát triển sản xuất-kinh doanh, phát triển thị trường xuất khẩu... Bên cạnh đó, thành phố tiến hành nhiều biện pháp để giữ vững sự ổn định về chính trị, tư tưởng, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã hội và đẩy mạnh các hoạt động ngoại giao, hội nhập.

Kỷ niệm ngày toàn thắng, chúng ta càng tự hào về những thành tựu mà TP Hồ Chí Minh đã đạt được trong 44 năm qua. Cùng với kế hoạch phát triển đã đề ra, những đột phá trong cải cách hành chính trong năm nay hy vọng sẽ tạo ra sức bật và cơ hội mới cho thành phố trong thu hút đầu tư nước ngoài, giải quyết những vấn đề tồn tại để đi lên. TP Hồ Chí Minh-thành phố anh hùng-thành phố sáng tạo và hội nhập sẽ luôn xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân cả nước, xứng đáng là "TP Hồ Chí Minh rực rỡ tên vàng".

Bài và ảnh: PHÚ HƯNG - LÊ CÚC