Thanh Chương – Nghệ An: Xây chùa không phép lấn chiếm di tích quốc gia

Trước khi bị đình chỉ xây dựng, chùa Linh Sâm được thi công nhanh chóng với 6 tòa nhà xong phần thô.

Xây chùa xâm lấn đất đền

Từ tháng 8/2019, chùa Linh Sâm được khởi công xây dựng cạnh bên trái đền Hữu – thờ Tấn quốc công Nguyễn Cảnh Hoan, tại làng Xuân Bảng, xã Thanh Yên, huyện Thanh Chương, Nghệ An. Tuy nhiên, việc xây dựng công trình văn hóa này vấp phải sự phản đối của người dân, đặc biệt là những người trong dòng họ Nguyễn Cảnh.

Ông Nguyễn Cảnh Nhu nói: “Chùa Linh Sâm cũ nằm trên đồi Ó, cách đền Hữu khoảng 1km chứ không nằm bên cạnh. Chủ đầu tư xây dựng chùa chồng lấn lên phần lớn diện tích khu vực bảo vệ di tích quốc gia Đền Hữu. Không chỉ xâm phạm đất di tích, chủ đầu tư còn dùng cả một ngôi nhà cổ thuộc đền Hữu để làm chỗ sinh hoạt cho công nhân xây dựng. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảnh quan và sự linh thiêng của đền”.

Trước phản ánh của người dân, ông Nguyễn Cảnh Điền - Phó Chủ tịch UBND xã Thanh Yên thừa nhận chủ đầu tư đã xây dựng chùa Linh Sâm khi chưa hoàn tất các thủ tục pháp lý. Nguyên nhân do địa chính xã không có Bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích Đền Hữu nên đã chỉ sai cho chủ đầu tư.

Sau đó xã đã ra thông báo đình chỉ việc xây chùa. Nhưng sau 10 ngày, chùa Linh Sâm lại tiếp tục được thi công. Đến nay, khu vực này đã mọc lên 6 tòa nhà và cổng tam quan với kiến trúc đồ sộ cơ bản hoàn thành phần thô. Sự việc kéo dài cho đến ngày 28/10/2019, UBND huyện Thanh Chương chỉ đạo các phòng chuyên môn và UBND xã Thanh Yên lập biên bản đình chỉ thi công chùa Linh Sâm cho đến khi hoàn tất các thủ tục pháp lý.

Liên quan đến sự việc, tỉnh Nghệ An cũng đã có công văn hỏa tốc yêu cầu huyện Thanh Chương chủ trì phối hợp với các sở, ngành liên quan khẩn trương kiểm tra, xác định. Song báo cáo ban đầu của UBND huyện Thanh Chương lại cho rằng việc xây dựng chùa Linh Sâm cách các hạng mục kiến trúc chính của đền Hữu trên 50m, không ảnh hưởng, xâm phạm đến di tích gốc.

Cụ thể, theo báo cáo 14/11/2019 do ông Nguyễn Văn Chiến - Phó Chủ tịch huyện - ký gửi tỉnh Nghệ An, việc phục dựng chùa Linh Sâm xuất phát từ nhu cầu sinh hoạt tôn giáo của các phật tử và con em quê hương phát tâm công đức xây dựng chùa.

Sau khi có quyết định thành lập chùa từ Ban trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Nghệ An, UBND xã Thanh Yên đã đề xuất vị trí xây dựng chùa tại khu đất nằm cạnh khu đất khoanh vùng bảo vệ di tích đền Hữu. Theo báo cáo của UBND xã Thanh Yên thì đây là khu đất do UBND xã quản lý, với diện tích hơn 3.900m².

Trong quá trình triển khai các thủ tục xây dựng, nhà đầu tư phát tâm ủng hộ xây chùa đã nóng vội khởi công xây dựng chùa tại khu đất trên khi chưa hoàn tất thủ tục đất đai cũng như cấp giấy phép xây dựng theo quy định pháp luật. Khi xây dựng được một số công trình hạng mục có sự chồng lấn lên khu vực khoanh vùng bảo vệ đền Hữu. Khu đất di tích đền Hữu chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Làm rõ trách nhiệm, trả lại tôn nghiêm cho đền Hữu

Trái với báo cáo ban đầu của UBND huyện Thanh Chương, bà Trần Thị Mỹ Hạnh, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Nghệ An cho biết: Công trình xây dựng chùa tại Di tích Lịch sử - Kiến trúc nghệ thuật quốc gia Đền Hữu do Ban Tôn giáo Tỉnh Nghệ An tham mưu cho UBND tỉnh.

Ban Tôn giáo đã không xin ý kiến tham mưu qua cơ quan thẩm quyền về Di tích văn hóa là Sở VH&TT. Công trình chùa xây dựng trái phép như thế không những vi phạm Luật Xây dựng mà còn xem thường Luật Di sản văn hóa.

Tháng 11/2019, đoàn công tác của Sở VH&TT Nghệ An do bà Trần Thị Mỹ Hạnh dẫn đầu đã đến Di tích quốc gia đền Hữu kiểm tra. Kết quả kiểm tra cho thấy, hiện trên khuôn viên được khoanh vùng bảo vệ I của đền Hữu đang bị chủ đầu tư chùa Linh Sâm xây dựng trái phép, lấn chiếm với diện tích 5.700m²; 6 hạng mục như tam quan, tam bảo, nhà tổ, tả - hữu vu, điện mẫu và nghi môn.

Sở VH&TT Nghệ An đề nghị UBND tỉnh Nghệ An chỉ đạo xử lý nghiêm theo quy định. Làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức trong việc để xảy ra xâm lấn đất di tích quốc gia đền Hữu.

Theo ông Lưu Công Vinh - Phó Giám đốc Sở Nội vụ Nghệ An cho hay: “UBND huyện Thanh Chương đã yêu cầu UBND Thanh Yên tổ chức họp kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND xã và cán bộ công chức văn hóa xã. Kết quả hình thức kỷ luật sẽ được báo cáo về huyện trước ngày 20/1”.

Trong khi đó, ông Bùi Đình Long - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An khẳng định: UBND tỉnh đã chỉ đạo UBND huyện Thanh Chương xử lý quyết liệt, đúng kỷ cương theo các quy định pháp luật, trả lại sự tôn nghiêm, vị thế của đền Hữu. Tính cũng xem xét hạ thi đua của UBND huyện khi để xảy ra các sai phạm trên.

Theo tư liệu từ Ban quản lý di tích Nghệ An, đền Hữu được xây dựng vào thời Lê Trung Hưng, thờ Thái phó Tấn quốc công Nguyễn Cảnh Hoan (1521 - 1576) và hợp tự các vị sơn thần của làng. Toàn bộ khu vực đền Hữu rộng khoảng 3,2ha.

Để bảo vệ di tích, ngày 20/5/2008 lãnh đạo các ngành tỉnh Nghệ An đã ký bản đồ khoanh vùng khu vực bảo vệ di tích (vùng I và vùng II). Năm 2009, đền Hữu được Bộ VH-TT&DL xếp hạng là Di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Hiện đền còn giữ được 3 tòa thượng điện, trung điện và hạ điện cổ hơn 400 năm tuổi cùng nhiều cổ vật, di vật có giá trị.