Thân thương những bài thơ 'dạy' tiếng Nghệ

TIẾNG NGHỆ

Cái gầu thì bảo cái đài
Ra sân thì bảo ra ngoài cái cươi
Chộ tức là thấy mình ơi
Trụng là nhúng đấy đừng cười nghe em

Thích chi thì bảo là sèm
Nghe ai bảo đọi thì đem bát vào
Cá quả lại gọi cá tràu
Vo troốc là bảo gội đầu đấy em…

Nghe em giọng Bắc êm êm
Bà con hàng xóm đến xem chật nhà
Răng chưa sang nhởi nhà choa
Bà o đã nhốt con ga trong truồng

Em cười bối rối mà thương
Thương em một lại trăm đường thương quê
Gió Lào thổi rạc bờ tre
Chỉ nghe giọng nói đã nghe nhọc nhằn

Chắt từ đã sỏi đất cằn
Nên yêu thương mới sâu đằm đó em...

(Nguyễn Bùi Vợi)

RÀNH SÈM TIẾNG NGHỆ

Năm mươi năm sống trửa lòng Hà Nội
Nỏ khi mô tui quên được quê nhà
Nhớ mần răng mà hắn nhớ diết da
Sèm được nghe "ri, tê" cho sướng rọt!

Đang tự nhiên, ai kêu: "Cho đọi nác..."
Rứa là rọt gan tui hấn rành cuộn cả lên
Tui nhớ nhà, nhớ mệ, nhớ các em
Nhớ cả cấy cươi tui nhởi trò đánh sớ

Tui nhớ ông tui suốt một đời rành khổ
Có trấy xoài rớt xuống nỏ đành ăn
Để triều về cho cháu nhỏ quây quần
Ông dạy, dộ rồi chia đều từng đứa

Chưa có khi mô tui chộ ông đi dép nợ!
Rành chưn không, phủi bộp bộp - lên giường
Ông buồn chi mà rành thở dài luôn
Giừ tui tra rồi, hiểu rọt gan ông nội

Ông đã góa vô vô cùng sớm túi
Tui cụng sắp về với ông tui đây
Trong rọt, trong gan cứ nhớ tháng, nhớ ngày
Nhớ quê Nghệ! Rành sèm nghe tiếng Nghệ!

Tiếng Nghệ choa ơi! Răng mi hay rứa thế!
Nhờ có mi hình - mà choa góa thi nhân
Choa buồn, choa vui, choa nhởi, choa mần...
Nhưng nỏ có khi mô choa quên tình - Tiếng Nghệ!

(Hoàng Cát)

Ảnh minh họa. Nguồn: internet

CHÈ CHÁT HƯƠNG QUÊ

Ả ơi, cu ơi, hoe gì ơi

Chè xanh trên rú, bứt rành tươi,
Đem ỏm vô bình, nóng bỏng lại.
Bàn ghế rinh ra để trửa cươi!

Mời ả mời anh qua uống nác
Điếu đóm bên ni đạ sặn sàng
Bật lả của tui ga hấn hết
Thuốc lào bác cụng nhớ đưa sang!

Rọng bừa chưa nạ, khi mô cấy?
Vưng, lạc, độ xanh…được mấy lô?
Mùa ni nhà mự mần năng nấy?
Nắng ri, phơi ló chắc mau khô!

Tru của thằng tê ăn dưới hói,
Trụt chạc chạy vô, chận troạng nương !
Hấn mà nỏ sửa, cho ăn mói
Cà cưởng với tui, cức muốn dơng

Gấy con nhà bác ra răng hậy?
Nhà nớ du ngoa chưởi mụ gia
Thằng nhôông chộ rứa, cho hai vả
Cha tổ cha cha, hấn ả nà!

Ôông mụ tê tề, vưa đập chắc
Chắt nớ vô Nam, để gấy rồi
Con dượng chi chi, rành lớp tớp
A rứa bỏ truông, khái hấn lôi!

Nắng nôi ra rứa ngài rành nhọc!
Cơm cênh mà hại, nót cò vô
Bổ cấy toạc chưn khi gánh ló
Trốc cúi, ắc lè…sót lộ mô!

Con nớ vơ trời, ngong rành sọi
Nỏ biết nhà ai đạ bỏ trù
Thằng cháu ả hoe rành hợp chắc
Nậy rồi, cứ hỏi hấn mần du!

Con o chắt ở khu công nghiệp
Côông lắm tóm ngài, lưa nạm xương
Lại thêm cấy bệnh hay đau trôốc
Nhủ nghỉ …và còn tiếc trự lương!

Về quê một chắc, khi mô đó?
Túi xuông mà nhởi ở nhà choa
Ga, vịt trong truồng lưa bảy ổ
Sặn nhút, lộc thơm, rượu của nhà !

Chú ở ngoài, gưn có chộ
Các bác trung ương họp nói chi?
Bàn răng vận cứ bầy tui khổ
Nhật, Hàn, Mỵ, Úc sướng ra…ri!

Ngong cảnh ti vi, thương đứt rọt
Đánh bom, khủng bố nỏ trừa ai,
Ác chi ác lạ quân…IS
Tắn độc, quỷ ma khác giống ngài!

Ngay mốt mự đi cho bác gưởi
Có lượng hành tăm, chục trớng ga
Kèm thêm mấy cổ gầng, chanh lá
Trong nớ mần chi sặn như ta!

Bên đọi nác chè xanh sóng sánh
Nửa đúa khoai lang, địa mói vừng
Lạc loọc một tô , dăm mánh bánh
Ta, Tây, làng, xóm…chuyện vòng quanh!
(Văn Công Hùng)

Đường vô xứ Nghệ quanh quanh (ảnh chụp tại Cầu Cấm). Ảnh tư liệu

CHA DẶN
Cha nói con rằng lấy vợ đi bây
Có tuổi rồi, tra trốc còn chi nựa
Bây cứ chạy khắp nơi rồi chọn lựa
Con gấy Nghệ mình có kém chộ mô.
Ham hố chi SH với Nô Vô
Mui đỏ, má hồng, chưn dài váy ngắn
Về Nghệ An được ba ngày gió nắng
Da lại đen sì như nố lò than.
Con gấy quê ta, chăm chỉ, hiền ngoan
Bằng hột độ xanh đã rọng vườn lam lụ
Tháo vát mần ăn củi rừng, sim rú
Mà cụng xinh chơ nỏ kém chi ai.
Bây tham chi học rộng với hiểu dài
Cưới hấn về lại nưng như nưng trứng
Con trai sinh ra mần chi quen chịu đựng
Bể đọi, méo nồi ân hận cụng đạ xong.
Nhìn Mẹ bây lấy tau mấy chục năm
Có khi mô tau phàn nàn một tiếng
Nỏ cần khéo người, cần chi khéo miệng
Khéo sống, biết điều, tháo vát, chăm ngoan.
Kiếm gấy ở mô bằng gấy Nghệ An
Bây cứ nghe tau là cả đời hạnh phúc
Đừng để các nơi về hần lùng sục
Nỏ còn đứa mô lại tiếc cả đời.
Cưới vợ đi chơ cụng đến tuổi rồi
Kiếm cùng quê mà yêu cho dệ sống
Bây đừng tham nhà cao cựa rộng
Bảo ban nhau chịu khó mần ăn.
Hai bên thông gia gần gụi lúc khó khăn
Tau nỏ quen nói tiếng Nam, tiếng Bắc
Đến nhà nhởi cò mời chắc đọi nác
Lại dòm lên ngó xuống hại nhớp nhà.
Tau nỏ quen cứ lịch kịch đi xa
Ăn diện áo quần như dân thành thị
Miện đến nhà hai bên cùng trân quý
Trấy ổi đào, chén rượu nhạt ngâm thơ.
Cha dặn rồi, đừng kiếm gấy chổ mô
Cứ gấy quê choa về đây tau ưng hết
Váy ngắn chưn dài là tau cho chết
Đừng nhì nhằng...cứ phải gấy Nghệ An
.....
Cha nghe đâu con gấy bên Hà Tịnh
Cũng chăm ngoan và hết mực yêu chồng
Cứ chung nhau Sông Lam với Rú Hồng
Đem về nhà là Cau,Trù cha sắm!
P/s: Mấy đứa nói anh quên rồi tiếng Nghệ
Nên mần thơ toàn tiếng phổ thông
Cụng hai chục năm lam lũ trửa rọng đồng
Quên răng được, tiếng quê mình "Mệ đẻ"!
(Phan Quang Phóng)

Lê Khánh

Tổng hợp