Thân nhiệt trung bình của con người đã không còn là 37 độ C và đang tiếp tục giảm, vì sao?

Nhiệt độ trung bình cơ thể người có xu hướng giảm theo thời gian (ảnh: Shutterstock)

Vào giữa thế kỷ 19, bác sĩ người Đức Carl Reinhold August Wunderlich đã nghĩ ra việc xác định nhiệt độ trung bình của cơ thể con người. Ông tin rằng sốt là một triệu chứng của bệnh chứ không phải là một căn bệnh. Ông đã đưa ra biểu đồ nhiệt độ tại bệnh viện đa khoa ở Tübingen, nơi ông làm giám đốc.

Dựa trên công trình nghiên cứu của các bác sĩ người Pháp cho thấy những phần cơ thể bị viêm có nhiệt độ cao hơn những phần còn lại, và nhiệt độ cơ thể trung bình của con người là 36,9 độ C, ông Wunderlich bắt đầu chứng minh và tinh chỉnh nó. Sử dụng một nhiệt kế dài đến bàn chân (bạn sẽ cảm thấy nhẹ nhõm khi biết nó được đặt dưới nách), ông đã đo nhiệt độ của hơn 25.000 bệnh nhân, thu được hơn một triệu kết quả. Năm 1868, ông công bố những phát hiện của mình, xác định rằng nhiệt độ cơ thể người bình thường trung bình là 37 độ C.

Điều này sau đó đã được đưa vào sách giáo khoa giảng dạy và lưu truyền cho tới ngày nay. Tuy nhiên bạn nên biết rằng nhiệt độ cơ thể không cố định, chúng thường thấp hơn vào buổi sáng và cao nhất vào khoảng 6 giờ chiều, và có sự khác biệt về nhiệt độ giữa nam và nữ.

Nhưng kể từ đó các nhà khoa học đã phát hiện một điều kỳ lạ: nhiệt độ trung bình cơ thể dường như đang giảm xuống. Một nghiên cứu năm 2017 đã xem xét hơn 250.000 nhiệt độ của 35.000 bệnh nhân Anh cho thấy nhiệt độ trung bình là 36,6 độ C. Một nghiên cứu khác được công bố vào đầu năm nay cho thấy nhiệt độ cơ thể trung bình ở Mỹ đã giảm đều đặn khoảng 0,02 độ C trong một thập kỷ kể từ những năm 1860.

Gần đây, một nghiên cứu công bố trên tạp chí Science Advances về Tsimane - một nhóm người bản địa ở vùng Amazon (Bolivia) vốn được biết đến với sức khỏe tuyệt vời, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng nhiệt độ trung bình của họ đã giảm nhanh chóng, khoảng 0,05 độ C mỗi năm kể từ khi họ bắt đầu đo nhiệt độ vào năm 2001. Cụ thể, khi quan sát hồ sơ y tế của 5.500 người từ năm 2002 đến 2018, các nhà nghiên cứu thực hiện phân tích trên 18.000 quan sát, có tính đến các yếu tố gây ảnh hưởng như nhiễm trùng, cân nặng và nhiệt độ môi trường. Kết quả chỉ trong vòng chưa đầy hai thập kỷ, thân nhiệt của người Tsimane đã giảm với tốc độ ngang với những gì đang xảy ra ở Mỹ trong hơn 200 năm qua.

"Dù có làm gì, phân tích thế nào, xu hướng giảm vẫn cứ ở đó" – ông Thomas Kraft từ ĐH California, Santa Barbara nhận định. "Dù chỉ giới hạn lượng phân tích ở mức dưới 10% đối với những người được đánh giá có sức khỏe hoàn hảo, xu hướng này vẫn xảy ra".

Tóm lại thì thân nhiệt trung bình của người Tsimane lúc này đang rơi vào khoảng 36,5°C.

Nguyên nhân vì sao?

"Nguyên nhân có thể đến từ sự phát triển của y học hiện đại, và tỷ lệ nhiễm trùng nhẹ cũng thấp hơn trước", - Michael Gurven, giáo sư nhân chủng học tại ĐH California, Santa Barbara cho biết. "Nhưng dù y học phát triển mạnh trong 2 thập kỷ qua, ở Bolivia vẫn có nhiều trường hợp nhiễm trùng. Nghĩa là việc giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng không phải lý do".

Nhóm nghiên cứu nhận định, có thể con người ngày nay đang được sống trong điều kiện tốt hơn, nghĩa là cơ thể họ phải làm việc ít hơn để chống lại sự nhiễm trùng. Hoặc khả năng tiếp cận với thuốc kháng sinh và kháng viêm hiện tại đang dễ dàng hơn, tức là các đợt nhiễm trùng sẽ không còn nghiêm trọng như quá khứ nữa.

Tuy nhiên, tất cả chỉ nằm ở mức giả thuyết vì chưa thấy có bất kỳ mối liên hệ nào thực sự chặt chẽ cả.

"Một lý do khác là vì cơ thể người dần thoát khỏi nghĩa vụ điều hòa thân nhiệt do có sự xuất hiện của điều hòa và máy sưởi", - ông Thomas Kraft cho biết. "Tuy rằng người Tsimane không sử dụng nhiều công nghệ, nhưng ngày nay họ có nhiều quần áo ấm hơn xưa rồi".

Dẫu vậy, lý do cụ thể tại sao thân nhiệt con người ngày càng giảm xuống vẫn chưa được làm rõ. Nhóm nghiên cứu tin rằng chỉ cần làm rõ được việc này, chúng ta có thể sử dụng nó như một chỉ số dự báo sức khỏe chung của cộng đồng, thậm chí là dự báo tuổi thọ.

Đăng Khoa