Thẩm phán Philippines: Ông Duterte phát biểu sai về vấn đề Biển Đông

Quyền đánh băt cá của ngư dân Philippines tại bãi cạn Scarborough là một nội dung quan trọng trong tranh chấp giữa Philippines và Trung Quốc

Theo The Philippine Star ngày 24.10, Thẩm phán tòa án tối cao Philippines, ông Antonio Carpio đã phải lên tiếng về những phát ngôn của Tổng thống Rodrigo Duterte liên quan đến vấn đề Biển Đông khi ở thăm Trung Quốc.

Ông Carpio cho biết, bài báo có nhan đề "Philippines’ Duterte Praises China on Beijing Visit" (tạm dịch: Tổng thống Philippines Duterte tán dương Trung Quốc trong chuyến thăm Bắc Kinh) đăng trên Channel News Asia ngày 19.10 đã dẫn một phát biểu của ông Duterte rằng: "Trung Quốc chưa bao giờ xâm chiếm một tấc đất nào của Philippines suốt hàng thế kỷ qua". Theo thẩm phán Carpio, câu nói này của ông Duterte là không đúng và cần phải sửa ngay để tránh những tổn hại nghiêm trọng đối với Philippines.

Thẩm phán Carpio lý giải: "Vào năm 2012, Trung Quốc đã chiếm đóng và thực sự xâm chiếm bãi cạn Scarborough, vốn là phần lãnh thổ của Philippines được quy định tại Đạo luật Cộng hòa số 9522 (Định nghĩa sửa đổi về ranh giới quần đảo của Philippines). Đạo luật này khẳng định Philippines có chủ quyền và quyền tài phán đối với bãi cạn Scarborough".

Là một chuyên gia về luật quốc tế, ông Carpio nhấn mạnh tất cả các bản đồ cổ của Trung Quốc đều khẳng định đảo Hải Nam là lãnh thổ cực nam của Trung Quốc, và chắc chắn lãnh thổ Trung Quốc không bao gồm bãi cạn Scarborough hay quần đảo Trường Sa trên Biển Đông.

Một phát biểu khác của Tổng thống Duterte được trích dẫn trong bài báo trên liên quan đến phán quyết của Tòa trọng tài hồi tháng 7.2016 về vụ kiện Biển Đông, cũng khiến thẩm phán Carpio phải đính chính. Theo ông Carpio, phát biểu của Tổng thống Duterte rằng "Trung Quốc có quyền lịch sử" ở Biển Đông là sai. Là người tham gia trực tiếp trong quá trình theo đuổi vụ kiện Biển Đông, ông Carpio khẳng định Tòa trọng tài đã kết luận Trung Quốc không có quyền lịch sử tại các vùng nước ở Biển Đông.

Tổng thống Philippines nói Trung Quốc chưa từng xâm chiếm một tấc đất nào của Philippines

Thông cáo của Tòa trọng tài ngày 12.7.2016 về phán quyết vụ kiện Biển Đông nêu rõ: "Trong phạm vi quyền lịch sử của Trung Quốc đối với các nguồn tài nguyên trong các vùng biển ở Biển Đông, quyền này bị bác bỏ do chúng không phù hợp với định chế vùng đặc quyền kinh tế trong Công ước UNCLOS. Tòa cũng nhận thấy dù trong lịch sử, những người đi biển cũng như ngư dân từ Trung Quốc hay từ các nước khác đã sử dụng các đảo tại Biển Đông, nhưng không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy về mặt lịch sử Trung Quốc đã chỉ một mình thực hiện việc kiểm soát vùng nước này cũng như tài nguyên tại đây".

Với những phân tích đó, thẩm phán Carpio đề nghị chính phủ Philippines ngay lập tức phải sửa sai cho các phát biểu của Tổng thống Duterte về Biển Đông và bãi cạn Scarborough. Ông Carpio cho biết, theo luật quốc tế, tuyên bố đơn phương của nguyên thủ quốc gia mang tính ràng buộc với quốc gia đó và có thể được đưa ra để chống lại nước đó khi có vụ kiện giữa hai nước với nhau.

Thẩm phán Carpio là người tiếp theo trong chính quyền Philippines phải ra sức đính chính phát ngôn của Tổng thống Duterte trong chuyến thăm Bắc Kinh vừa qua. Trước đó, nhiều quan chức cấp cao nước này cũng vất vả đỡ lời cho ông Duterte về tuyên bố "chia tay" đồng minh Mỹ.

Ngọc Mai