Tham gia thị trường chứng khoán phái sinh: Làm gì để tránh rủi ro?

Công cụ phòng ngừa rủi ro

Cuối tháng 8 vừa qua, TTCK phái sinh chính thức đưa vào hoạt động và được kỳ vọng sẽ giúp nhà đầu tư có thêm công cụ phòng ngừa rủi ro, yên tâm đầu tư vào TTCK. Cùng với sự ra đời của các công cụ phái sinh, TTCK phái sinh còn được kỳ vọng sẽ góp phần thu hút dòng vốn nước ngoài đang thiếu hụt hiện nay.

Được biết, thị trường chính thức giao dịch lần đầu với 3 sản phẩm chứng khoán phái sinh là: Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ; hợp đồng tương lai chỉ số VN30 và hợp đồng tương lai chỉ số HNX30. Trong đó, hợp đồng tương lai chỉ số VN30 được đưa vào giao dịch trên TTCK phái sinh ngay khi mở cửa. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông báo, trong 3 tháng đầu khi thị trường này đi vào hoạt động sẽ miễn phí giao dịch để khuyến khích các nhà đầu tư tham gia thị trường mới, trong khi thuế vẫn thu như với thị trường cơ sở.

Tại lễ khai trương TTCK phái sinh ở Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng: TTCK phái sinh ra đời là sự kiện đặc biệt, đánh dấu mốc quan trọng trong quá trình phát triển TTCK Việt Nam. Điều này đáp ứng sự kỳ vọng của Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp, thành viên thị trường và công chúng đầu tư, cũng như tính tất yếu và cần thiết để hướng tới một thị trường tài chính hoàn thiện về cấu trúc. Đây là thị trường có các sản phẩm phức tạp, chủ yếu giúp các nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro, đa dạng hóa sản phẩm đầu tư, từ đó làm tăng sự hấp dẫn và cơ hội của TTCK.

Vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro

Bên cạnh những kỳ vọng, giới chuyên gia đánh giá, khi tham gia thị trường này, các nhà đầu tư và công ty chứng khoán phải đối mặt với không ít rủi ro tiềm ẩn. Chính vì thế, các nhà đầu tư trước khi tham gia thị trường này cần liên hệ với các công ty luật, công ty chứng khoán để được tư vấn. Có như vậy mới hạn chế được những rủi ro pháp lý, rủi ro thị trường có thể gặp phải.

Luật sư Trần Quang Khải, Giám đốc Công ty Luật TNHH Gia Phú (Hà Nội), cho rằng: TTCK phái sinh vẫn còn chưa linh hoạt trong khâu thủ tục, nên sẽ gây khó khăn cho cả công ty chứng khoán và nhà đầu tư. Cụ thể, các nhà đầu tư phải đến công ty chứng khoán mở thêm một tài khoản khác để giao dịch chứng khoán phái sinh. Đối với khách hàng chưa có tài khoản chứng khoán cơ sở tại công ty chứng khoán thì bắt buộc phải mở tài khoản chứng khoán cơ sở trước, sau đó mới được mở tài khoản phái sinh. Như vậy, về mặt thủ tục và công nghệ thì các công ty chứng khoán sẽ phải làm thủ tục nhiều hơn. Còn nhà đầu tư sẽ mất thời gian hơn để có thể tham gia thị trường này.

Về thanh toán, lợi thế của việc tham gia vào hợp đồng tương lai là nhà đầu tư có thể dùng đòn bẩy để mua hợp đồng. Nếu giá của hợp đồng biến động theo chiều hướng có lợi, nhà đầu tư sẽ ghi nhận một khoản lãi lớn. Thế nhưng, trong tình huống giá biến động theo chiều hướng bất lợi, nếu không ký quỹ bổ sung kịp thời, nhà đầu tư phải bắt buộc đóng bớt một phần hoặc toàn bộ chứng khoán đang nắm giữ. Tài khoản nhà đầu tư có thể sẽ ghi nhận một khoản lỗ lớn có thể cao hơn mức ký quỹ ban đầu mà nhà đầu tư đã nộp vào trước khi giao dịch, thậm chí mất hết khoản ký quỹ ban đầu. Thêm nữa, những rủi ro từ thị trường cơ sở cũng tác động không nhỏ lên TTCK phái sinh. Vì vậy, các nhà đầu tư cần thận trọng khi tham gia thị trường này.

Trước những lo lắng của các nhà đầu tư, cùng với mong muốn phát triển TTCK theo chiều sâu, tăng cường năng lực và sự cạnh tranh đối với các thị trường trong khu vực, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội đã triển khai công tác xây dựng cơ sở hạ tầng công nghệ, phát triển sản phẩm dựa trên các tiêu chuẩn Việt Nam và thông lệ quốc tế. Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ chỉ đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các đơn vị liên quan tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý, nghiên cứu các giải pháp hỗ trợ TTCK phái sinh phát triển, từng bước đưa thị trường này trở thành kênh phân tán và phòng ngừa rủi ro cho mỗi thành phần kinh tế, bảo đảm sự phát triển bền vững của TTCK và thị trường kinh tế nói chung.

Dư luận xã hội đang kỳ vọng vào TTCK phái sinh minh bạch và an toàn cho các nhà đầu tư trong tương lai.

DƯƠNG SAO