Thẩm định SGK mới: Có cần thêm kênh lấy ý kiến giáo viên?

Nhiều ý kiến cho rằng, sức sống của giáo dục chính là thực tiễn, do vậy bên cạnh sự độc lập của Hội đồng thẩm định SGK cũng cần có thêm những kênh khác như lấy ý kiến của giáo viên về các bộ SGK để đảm bảo sự khách quan, công bằng.

“Sẽ rất đáng tiếc nếu sách Công nghệ giáo dục không còn được đưa vào giảng dạy”

Sách Tiếng Việt - Công nghệ giáo dục lớp 1 xuất phát từ đề tài khoa học cấp Nhà nước được nghiệm thu do GS Hồ Ngọc Đại chủ trì, sau đó được dạy thử nghiệm thành công ở nhiều địa phương. Ra đời từ 40 năm trước, trải qua nhiều lần thẩm định bởi hội đồng thẩm định quốc gia, bộ sách Tiếng Việt 1 - Công nghệ giáo dục 1 đã được triển khai dạy học trong nhiều nhà trường suốt 40 năm qua và hiện có khoảng 931.000 học sinh theo học.

Đặc biệt, một số tỉnh miền núi đã khá thành công khi áp dụng cuốn sách này, tỷ lệ học sinh bị “tái mù” cũng giảm hẳn. Theo kết quả đo kiểm của Trung tâm Công nghệ giáo dục, NXB Giáo dục Việt Nam, trong lần đo kiểm thứ nhất về khả năng đọc và viết của học sinh lớp 1 vào tháng 5-2015 tại Lào Cai, Hải Phòng với 417 học sinh cho thấy, đối với kỹ năng đọc được đo nghiệm trên 305 em cho thấy tỷ lệ học sinh đạt chuẩn đầu ra là rất cao với 99,02%.

Với trình độ viết, tỷ lệ học sinh đạt chuẩn viết đầu ra cũng tương đối cao là 96,40%. Kết quả đo kiểm cũng cho thấy, chất lượng viết của học sinh lớp 1 học theo sách Công nghệ giáo dục là tương đối chắc chắn và không phụ thuộc quá nhiều vào địa bàn. Nhiều địa phương hiện nay vẫn lựa chọn sách Tiếng Việt công nghệ giáo dục và nhận được nhiều phản hồi tích cực từ giáo viên, phụ huynh, học sinh là Lào Cai, Hải Phòng, Nghệ An…

Việc thẩm định sách giáo khoa cho năm học mới vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau. Ảnh minh họa CTV.

Cô Lê Thị Liên, giáo viên Trường Tiểu học Quỳnh Thiện, Thị xã Hoàng Mai (Nghệ An), người có nhiều năm dạy sách Tiếng Việt Công nghệ giáo dục cho biết: “Đây là tài liệu có phương pháp dạy hay, lấy học sinh làm trung tâm. Học sinh học nắm chắc âm vần và chính tả, phát âm, nắm được các tiếng nói hàng ngày được cấu tạo như thế nào một cách rõ ràng. Đặc biệt, tình trạng viết sai chính tả được cải thiện rõ rệt”.

Cũng theo chia sẻ của cô Liên, nếu sách Tiếng Việt công nghệ giáo dục không vượt qua vòng thẩm định và có nguy cơ không được đưa vào giảng dạy trong nhà trường từ năm học 2020-2021 khi bắt đầu áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ là một điều đáng tiếc.

Thầy Bùi Bá Mạnh, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Môn Sơn, huyện Con Cuông (Nghệ An) cũng đánh giá cao cách dạy và học theo sách công nghệ giáo dục. Theo thầy Mạnh, đối với học sinh miền núi, dân tộc, việc dạy tiếng Việt sẽ rất vất vả nếu dạy theo cách đại trà. Trong khi đó, khi thí điểm áp dụng Tiếng Việt-Công nghệ giáo dục thì các em nắm rất chắc về ngữ âm, học đến đâu chắc đến đó, việc viết sai chính tả được hạn chế rất nhiều.

“Nếu sách công nghệ giáo dục không tiếp tục được lựa chọn đưa vào nhà trường sẽ là một thiệt thòi cho học sinh dân tộc, miền núi”-thầy Mạnh nói.

Tuy vậy, cũng có nhiều địa phương ngay từ đầu đã không chọn thí điểm sách Tiếng Việt công nghệ giáo dục của GS Hồ Ngọc Đại.

Ông Trần Xuân Hưng, nguyên Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Yên Bái cho biết: Ngay từ những ngày đầu cho đến nay, Yên Bái đã không chọn thí điểm sách công nghệ giáo dục của GS Hồ Ngọc Đại. Lý do là sách công nghệ giáo dục chỉ có ở lớp 1, sau khi lên lớp 2 học sinh lại học theo chương trình SGK hiện hành của Bộ GD&Đ, không đảm bảo tính liên tục, thống nhất nên sau nhiều lần đưa ra bàn thảo, cân nhắc, ngành giáo dục Yên Bái đã đưa ra quyết định là không lựa chọn thí điểm.

Một số thành phố lớn khác như Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng cũng không chọn sách Tiếng Việt Công nghệ giáo dục với lý do SGK hiện hành giúp học sinh học được nhiều kỹ năng hơn và đảm bảo tính liên tục, thống nhất.

Đề xuất thêm kênh thẩm định SGK mới

Chia sẻ với báo chí ngay sau khi bộ sách Công nghệ giáo dục bị “trượt” khỏi vòng thẩm định, GS Hồ Ngọc Đại đặt câu hỏi: "15 người trong hội đồng hơn hay 930.000 học sinh đang học sách Công nghệ Giáo dục hơn"?

Câu hỏi của GS Hồ Ngọc Đại cũng là câu hỏi khiến dư luận băn khoăn. Nhiều ý kiến cho rằng, việc thẩm định SGK mới được tiến hành bám theo các tiêu chí phù hợp với chương trình mới là tất yếu. Tuy vậy, nếu các tiêu chí đưa ra quá cứng nhắc cũng sẽ dễ gạt đi những cuốn sách chọn cách tiếp cận và trình bày khác biệt. Kết quả là sẽ chọn ra được những bộ sách có nội dung, hình thức na ná nhau và chủ trương một chương trình nhiều SGK sẽ không còn đúng nghĩa với tính đa dạng trong thống nhất.

Ông Thái Văn Tài, quyền Vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học, Bộ GD&ĐT cho biết: Về cơ cấu, Hội đồng thẩm định SGK mới bao gồm các GS đầu ngành về chuyên môn, giảng viên trường đại học và giáo viên. Thành viên chuyên gia đến từ ba miền Bắc, Trung, Nam, gồm cả thành thị và vùng sâu, xa để đánh giá SGK có tính chất đa dạng vùng miền.

Ảnh minh họa: Bắt đầu từ năm học 2020-2021, học sinh lớp 1 sẽ học SGK mới.

“Cho đến thời điểm này, chúng tôi chưa nhận được bất kỳ phản ánh nào đối với kết quả vòng một. Chúng tôi đánh giá trong giai đoạn vừa qua, hội đồng đã làm việc trách nhiệm, công tâm, tâm huyết với tinh thần tất cả vì sự nghiệp giáo dục, phục vụ công cuộc đổi mới”- ông Tài nói.

Dù không nghi ngờ về trình độ chuyên môn cũng như sự công tâm của các thành viên Hội đồng thẩm định bởi hầu hết Chủ tịch các Hội đồng đều là các GS hàng đầu của các lĩnh vực. Tuy nhiên, qua việc sách Tiếng việt công nghệ của GS Hồ Ngọc Đại bị đánh giá “không đạt” với lý do không phù hợp với các tiêu chí SGK theo chương trình mới, nhiều ý kiến cho rằng, bên cạnh sự độc lập của Hội đồng thẩm định, nên chăng cần thêm một kênh đánh giá khác là ý kiến của giáo viên dạy lớp 1 về các bộ SGK mới.

PGS Nguyễn Kế Hào, nguyên Vụ trưởng Vụ giáo dục tiểu học, Bộ GD&ĐT nêu quan điểm: “Sức sống của giáo dục chính là thực tiễn. Bộ sách Tiếng Việt công nghệ giáo dục của GS Hồ Ngọc Đại đã được giáo viên và học sinh cả nước đón nhận và đánh giá cao trong suốt 40 năm qua. Điều này cho thấy bộ sách đã có sức sống nhất định. Do vậy, bên cạnh đánh giá của Hội đồng thẩm định cũng cần thêm một kênh khác là lấy ý kiến của giáo viên dạy Tiếng Việt 1 Công nghệ Giáo dục trên phạm vi cả nước”.

Ở góc độ khác, TS Lê Viết Khuyến, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ giáo dục đại học, Bộ GD&ĐT cũng cho rằng: Để việc thẩm định SGK mới đảm bảo khách quan, công bằng với mục tiêu cuối cùng là chọn được những bộ SGK có chất lượng tốt nhất, Hội đồng thẩm định phải đại diện cho cộng đồng xã hội, chứ không chỉ đại diện cho Bộ GD&ĐT.

Hội đồng này nên độc lập và không nên có quan chức của Bộ GD&ĐT. Sau khi có kết quả thẩm định, Bộ GD&ĐT chỉ ký ban hành văn bản công nhận sách, như vậy mới không tạo sự nghi ngờ về lợi ích nhóm trong dư luận xã hội.

Huyền Thanh