Thái Lan từ chối Nhật để có dự án với Trung Quốc

Nikkei Asian Review mới đây đã có bài phân tích cho thấy, Nhật Bản đang dần bị đẩy khỏi Thái Lan do quốc gia Đông Nam Á này có xu hướng lựa chọn Trung Quốc làm đối tác chiến lược.

Nhà đầu tư Nhật Bản bị từ chối ở Thái Lan nhường chỗ cho nhà thầu Trung Quốc

Đơn cử như dự án xây dựng đường sắt cao tốc nối Bangkok với Nong Khai - một thị trấn ở khu vực biên giới với Lào.

Ban đầu, Nhật muốn nhận dự án này. Tokyo đã có kế hoạch xây dựng các tuyến đường sắt theo mô hình shinkansen ở phía Đông và phía Bắc Thái Lan nhằm củng cố mối quan hệ giữa hai quốc gia.

Nhưng Bangkok đã nghiêng nhiều hơn về Bắc Kinh vì Trung Quốc ủng hộ chính quyền quân sự Thái Lan nhiều hơn.

Vào năm 2014, Trung Quốc được nhận dự án. Tiến độ xây dựng tuyến đường sắt này khá chậm. Hoạt động xây dựng 3,5 km đường sắt từ Nakhon Ratchasima ở Đông Bắc Thái Lan đến Bangkok mãi đến tháng 12/2017 mới được triển khai.

Trung Quốc đồng thời cũng đang cố gắng giành được quyền xây dựng tuyến đường sắt cao tốc nối hai sân bay quốc tế chuyên phục vụ cho Bangkok bao gồm sân bay Suvarnabhumi và Don Mueang với sân bay U-Tapao.

Công ty đường sắt Trung Quốc (China Railway Construction) đang đấu thầu để nhận dự án 7 tỷ USD. Nhiều công ty Nhật khác trong đó bao gồm Hitachi, Itochu và công ty xây dựng Fujita đã quyết định đứng ngoài, với lý do thiếu vốn.

Suốt 10 năm qua, Nhật Bản đã bị Trung Quốc vượt mặt ở nhiều thị trường.

Trung Quốc đã thay Nhật để trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Thái Lan. Mỗi năm, hơn 10 triệu khách Trung Quốc đến Thái Lan và do đó Trung Quốc trở thành nguồn cung ngoại tệ quan trọng cho Thái Lan - đất nước có nền kinh tế tăng trưởng trì trệ do chính trị không ngừng biến động tiêu cực.

Cùng với đó, cộng đồng người Trung Quốc ở Thái Lan được cho là lớn nhất tại Đông Nam Á, ước tính khoảng 9 triệu người cũng tạo điều kiện cho Thái Lan có mối quan hệ gần gũi hơn với Trung Quốc.

Mối quan hệ thân tình giữa Trung Quốc và Thái Lan đã khiến Nhật Bản bị đẩy sang một bên dù Thái Lan là thị trường mà Tokyo muốn tập trung ở Đông Nam Á.

Hệ thống đường sắt liên Á theo kế hoạch.

Trước Trung Quốc, từ những năm 1990, Nhật Bản hợp tác với Ngân hàng Phát triển Châu Á, đã giúp ASEAN xây dựng các hành lang giao thông trên toàn khu vực. Theo mô hình của Nhật Bản, Thái Lan được định vị là một nền tảng để xây dựng các liên kết cơ sở hạ tầng với các quốc gia khác ở Đông Nam Á.

Ý tưởng xây dựng tuyến đường sắt liên Á là điều không mới, khi mà vào khoảng giữa thế kỉ XX, Anh và Pháp đã manh nha hình thành.

Thế rồi mọi thứ thay đổi khi Trung Quốc bước đến với tiền, nhân lực và công nghệ. Tầm nhìn mạng lưới đường sắt châu Á của Bắc Kinh đã được các nước ASEAN háo hức đón nhận. Các hợp đồng xây dựng của Trung Quốc tại ASEAN đạt tổng cộng ít nhất 19 tỷ USD trong năm 2017, nhiều hơn gấp đôi 5 năm trước.

Dù các nước ở Đông Nam Á đã nhận thức về điều mà giới chuyên gia quốc tế và chính quyền Trump hay đề cập là “ngoại giao giao bẫy nợ", các nhà kinh tế học cho rằng các kế hoạch của Trung Quốc sẽ vẫn mở rộng, vì các nước vẫn nhu cầu đầu tư cơ sở hạ tầng và muốn tiếp cận vào thị trường Trung Quốc.

Có thể bạn quan tâm

Trung Quốc giăng bẫy nợ, Đông Nam Á dè chừng
Trọng tâm Vành đai-Con đường, Trung Á ngập trong bẫy nợ

Giáo sư ngành khoa học chính trị tại đại học Chulalongkorn, ông Surachart Bamrungsuk, khẳng định tuyến đường sắt mà Trung Quốc xây dựng sẽ tác động đến an ninh quốc gia của Thái Lan: “Rõ ràng, tuyến đường sắt cao tốc có thể coi như chuyến tàu chính trị bởi nó nằm trong kế hoạch chiến lược của Trung Quốc để kết nối Đông Nam Á với Trung Quốc”.

Vấn đề ở đây chính là việc liệu chính phủ Thái Lan thời kỳ hậu đảo chính quân sự có cởi mở với nhiều nước khác để các nước này cạnh tranh với Trung Quốc trong đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt tại Thái Lan hay không.

"Thái Lan phải có chiến lược tạo ra sự cân bằng giữa các khoản đầu tư của các quốc gia khác nhau, không phụ thuộc hay thiên vị vào một quốc gia nào đó", Tiến sĩ Anusorn Tamjai, cựu thành viên hội đồng quản trị của Ngân hàng Thái Lan nhận xét.

Sơn Dương