Thách thức cần sớm giải quyết

Theo kết quả vòng 1 cuộc bầu cử Tổng thống Bra-xin diễn ra hôm 7-10 vừa qua, ứng cử viên phe cánh hữu G.Bôn-xô-na-rô dẫn đầu với 46% số phiếu ủng hộ, theo sau là đại diện đảng Lao động (PT) P.Hát-đát với 29% số phiếu ủng hộ. Do không có ứng cử viên nào có số phiếu bầu vượt quá 50%, cho nên hai ứng cử viên G.Bôn-xô-na-rô và P.Hát-đát tiếp tục bước vào vòng 2 cuộc bầu cử Tổng thống Bra-xin.

Tại Hạ viện Bra-xin, đảng Xã hội tự do (PSL) của nghị sĩ G.Bôn-xô-na-rô trở thành đảng chính trị có số ghế cao thứ hai, với 52 ghế. Ðây là bước tiến dài của PSL, khi cách đây bốn năm, đảng chính trị này chỉ có duy nhất một ghế tại Hạ viện Bra-xin. Trong khi đó, đảng PT do cựu Tổng thống L.Xin-va (người đang chịu án tù giam) đứng đầu, vẫn giữ được nhiều ghế nhất tại Hạ viện. Tuy nhiên, so với cuộc bầu cử năm 2014, PT mất tới 12 ghế. Như vậy, với sự tham gia tranh cử của đại diện đảng PSL G.Bôn-xô-na-rô, đây là lần đầu cuộc bầu cử Tổng thống ở Bra-xin có thêm đại diện của chính đảng thứ ba chứ không chỉ là cuộc đua giữa các ứng cử viên đảng PT và đảng Dân chủ xã hội Bra-xin (PSDB) như trước đây.

Thúc đẩy kinh tế, giảm lạm phát và tỷ lệ thất nghiệp là những thách thức mà người kế nhiệm Tổng thống M.Tê-mê tới đây cần giải quyết. Tuy đã thoát khỏi suy thoái tồi tệ, song nền kinh tế lớn nhất Mỹ la-tinh vẫn phục hồi chậm. Theo Chính phủ Bra-xin, Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Bra-xin với kim ngạch hai chiều năm 2017 đạt 75 tỷ USD, tập trung chủ yếu trong các ngành dầu mỏ, khai thác mỏ và năng lượng. Việc Trung Quốc hạn chế nhập khẩu nông sản của Mỹ dường như mở ra thêm cơ hội cho Bra-xin. Tuy nhiên, mới đây Bra-xin gửi đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) về việc Trung Quốc áp các mức thuế đối với mặt hàng đường nhập khẩu từ nước ngoài lên tới 95%. Bra-xin hiện là nước xuất khẩu đường lớn nhất thế giới và Trung Quốc lại là thị trường nhập khẩu chính sản phẩm này.

Trong khi đó, quan hệ giữa Bra-xin với đối tác thương mại lớn thứ hai là Mỹ gần đây cũng không mấy êm đẹp. Tổng thống Mỹ Ð.Trăm từng nhắc tới việc bổ sung Bra-xin vào danh sách các đối tác thương mại "không công bằng" với Mỹ, thậm chí chỉ trích nặng nề, xếp Bra-xin là một trong số những đối tác "khó làm ăn nhất" trên thế giới. Một số chính trị gia của Bra-xin, trong đó có ứng cử viên G.Bôn-xô-na-rô lên tiếng lo ngại về sự lệ thuộc vào hợp tác kinh tế với các cường quốc, nhất là việc để các nhà đầu tư nước ngoài sở hữu đất hoặc kiểm soát các ngành công nghiệp trọng điểm của Bra-xin.

Dư luận và truyền thông quốc tế tập trung nhiều sự quan tâm vào nhân vật theo chủ nghĩa dân túy, ứng cử viên G.Bôn-xô-na-rô, người được ví như "Ð.Trăm vùng nhiệt đới", cũng bởi những phát ngôn gây sốc. Ông G.Bôn-xô-na-rô ca ngợi sự ổn định của chính quyền quân sự từng tồn tại ở Bra-xin, đề xuất dùng bạo lực đáp trả lại bạo lực, cho phép cảnh sát tiêu diệt các đối tượng nghi vấn phạm tội. Tuy ít thu hút được sự quan tâm của dư luận hơn, song cựu thị trưởng Xao Pao-lô P.Hát-đát, người được đề cử thay thế cựu Tổng thống L.Xin-va đại diện đảng PT tham gia tranh cử đang nỗ lực rút ngắn khoảng cách.

Theo kết quả thăm dò ý kiến cử tri trước thềm cuộc bầu cử của Datafolha, ứng cử viên G.Bôn-xô-na-rô dẫn trước với 56% số phiếu ủng hộ, so với 44% số phiếu mà ứng cử viên P.Hát-đát nhận được. Cách đây một tuần, tỷ lệ này là 59% và 41%.

Dù bất cứ ứng cử viên nào trở thành Tổng thống nhiệm kỳ tiếp theo của Bra-xin cũng đều phải đối mặt nhiều thách thức. Trong đó vị tân Tổng thống của Bra-xin sẽ phải bắt tay ngay vào triển khai những biện pháp quyết liệt nhằm giải quyết triệt để các vấn đề tham nhũng, an ninh trong nước cũng như biên giới, thúc đẩy kinh tế phục hồi, cải thiện đời sống người dân...

Ðinh Trường