Tàu dầu Saudi gặp nạn: Toàn Trung Đông chấn động

Các con tàu này đã bị "thiệt hại đáng kể", một trong số đó đang trên đường đi lấy dầu của Saudi chở tới Hoa Kỳ.

Tuyên bố trên được đưa ra chỉ vài giờ sau khi các phương tiện truyền thông của Iran và Lebanon đưa ra thông tin về các vụ nổ tại cảng Fujairah – điều bị UAE bác bỏ. Tuy nhiên, các quan chức của Dubai từ chối giải thích về bản chất của vụ tấn công phá hoại trên hoặc cho biết ai có thể phải chịu trách nhiệm.

Trong tuyên bố của mình, Bộ trưởng năng lượng Saudi Khalid al-Falih cho biết các cuộc tấn công vào hai tàu chở dầu đã xảy ra vào lúc 6 giờ sáng Chủ nhật.

"Một trong hai tàu đang trên đường nạp dầu thô của Saudi từ cảng Ras Tanura, để giao cho khách hàng của Saudi Aramco tại Hoa Kỳ," al-Falih nói. "May mắn thay, cuộc tấn công đã không dẫn đến bất kỳ thương vong hoặc sự cố tràn dầu nào; tuy nhiên, nó đã gây ra thiệt hại đáng kể cho các cấu trúc của hai tàu."

Saudi không xác định được các tàu có liên quan, và cũng không nói ai là người mà họ nghi ngờ thực hiện vụ phá hoại.

Các nước Trung Đông lo ngại về sự cố xảy ra với các tàu chở dầu gần Fujairah. Nguồn ảnh minh họa: AP

Loạt phản ứng từ thị trường và khu vực

Nhấn mạnh về nguy cơ trong khu vực, Tổng thư ký Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh GCC gồm sáu quốc gia đã mô tả vụ việc là một "sự leo thang nghiêm trọng".

"Những hành động vô trách nhiệm như vậy sẽ làm gia tăng căng thẳng và xung đột trong khu vực và khiến người dân của họ gặp nguy hiểm lớn", Abdullatif bin Rashid al-Zayani nói.

Các chính phủ được quốc tế công nhận tại Bahrain, Ai Cập và Yemen cũng đã lên tiếng chỉ trích vụ việc này.

Còn UAE hôm Chủ nhật cho biết 4 tàu thương mại đã bị tấn công gần Fujairah và nói rằng họ đang tiến hành điều tra theo sự "hợp tác với các cơ quan địa phương và quốc tế." Họ cũng nói rằng "không có thương tích hoặc tử vong trên tàu" và "không có sự cố tràn hóa chất hoặc nhiên liệu gây hại".

Hạm đội 5 của Hải quân Hoa Kỳ, giám sát khu vực, đã không đưa ra bình luận ngay lập tức.

Cảng Fujairah cách Eo biển Hormuz khoảng 140 km về phía nam. Hormuz là nơi 20% lượng dầu toàn cầu di chuyển qua từ Trung Đông tới các thị trường châu Á, châu Âu, Bắc Mỹ và xa hơn nữa.

Giá dầu hôm thứ Hai đã tăng, với dầu thô Brent giao dịch tăng 1,1% ở mức 71,77 USD / thùng vào lúc 0906 GMT.

Intertanko, một hiệp hội của các chủ sở hữu và nhà điều hành tàu chở dầu độc lập, cho biết trong một ghi chú rằng họ đã thấy những bức ảnh cho thấy "ít nhất hai tàu có lỗ hổng ở hai bên do tác động của vũ khí".

Reuters dẫn tin các nguồn tin thương mại và vận chuyển đã xác định các tàu Saudi trong vụ việc là tàu chở dầu thô rất lớn do Bahri sở hữu (VLCC) Amjad và tàu chở dầu thô Al Marzoqah. Bahri đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Thị trường chứng khoán vùng Vịnh đã giảm vào thứ Hai, với chỉ số của Dubai giảm 2,6% và chỉ số Saudi giảm hơn 2%.

Leo thang căng thẳng

Các đồng minh Hồi giáo Sunni Ả Rập Saudi và UAE đã ủng hộ mạnh mẽ các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với người Shi'ite Iran- nhà sản xuất dầu thuộc OPEC và một đối thủ khu vực. Sau khi Hoa Kỳ chấm dứt tất cả các miễn trừ trừng phạt đối với dầu thô Iran, Washington cho biết Riyadh và Abu Dhabi sẽ giúp bù đắp cho bất kỳ sự thiếu hụt nào về nguồn cung dầu.

Bộ Ngoại giao Saudi đã lên án vụ việc trong một tuyên bố được công bố trên Saudi Press Agency hôm thứ Hai, cho rằng điều này đe dọa đến "sự an toàn của giao thông hàng hải, phản ánh tiêu cực về hòa bình và an ninh khu vực và quốc tế."

Al-Falih cũng cho biết cuộc tấn công nhằm làm suy yếu "an ninh nguồn cung dầu cho người tiêu dùng trên toàn thế giới" và nhấn mạnh "trách nhiệm chung của cộng đồng quốc tế trong việc bảo vệ" sự an toàn của hàng hải và các tàu chở dầu.

"Cộng đồng quốc tế có trách nhiệm chung trong việc bảo vệ sự an toàn của hàng hải và an ninh của các tàu chở dầu, để giảm thiểu hậu quả bất lợi của những sự cố như vậy trên thị trường năng lượng và mối nguy hiểm mà chúng gây ra cho nền kinh tế toàn cầu", ông nói.

Ngay sau thông báo của Saudi, Bộ Ngoại giao Iran đã kêu gọi làm rõ thêm về những gì chính xác đã xảy ra với các tàu chở dầu của Saudi. Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Iran Abbas Mousavi, được hãng thông tấn Iran IRNA dẫn lời, nói rằng cần có thêm thông tin về vụ việc.

Mousavi cũng cảnh báo, vụ việc "có tác động tiêu cực đến an ninh giao thông hàng hải" và yêu cầu các nước trong khu vực "cảnh giác chống lại âm mưu gây bất ổn của các đặc vụ nước ngoài".

Còn Hoa Kỳ trước đó từng cảnh báo các tàu về việc "Iran hoặc lực lượng ủy nhiệm của họ" có thể nhắm mục tiêu vào giao thông hàng hải trong khu vực. Mỹ cũng đang triển khai một tàu sân bay và máy bay ném bom B-52 đến Vịnh Ba Tư để đối phó với các mối đe dọa được cho là từ Tehran.

Chính phủ của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã tăng áp lực lên Iran bằng các lệnh trừng phạt kể từ khi Washington một năm trước rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Tehran và các cường quốc thế giới.

Washington đã siết chặt các lệnh trừng phạt đối với Iran trong tháng này, loại bỏ các miễn trừ đã cho phép một số quốc gia mua dầu của họ, nói rằng họ muốn cắt giảm xuất khẩu dầu thô của Tehran về 0. Còn Iran tuyên bố sẽ không để xuất khẩu dầu của mình bị dừng lại.

An Bình