Tập huấn Sách giáo khoa lớp 1 Cánh Diều : Những hiệu ứng tích cực từ cơ sở
Tính đến thời điểm hiện nay, đã có trên 35% sách lớp 1 Cánh Diều được lựa chọn trên tổng số 5 bộ sách.
Là bộ SGK xã hội hóa đầu tiên của Việt Nam kể từ sau năm 1975, Cánh Diều là sản phẩm hợp tác xuất bản của 3 đơn vị, gồm: Nhà xuất bản Đại học Sư phạm, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm TPHCM và Công ty Đầu tư Xuất bản - Thiết bị giáo dục Việt Nam - Cánh Diều đã được đông đảo các cơ sở GD trên cả nước lựa chọn. Và chiếm vị thế “áp đảo” so với 4 bộ sách còn lại. Tính đến thời điểm hiện nay, đã có trên 35% sách lớp 1 Cánh Diều được lựa chọn trên tổng số 5 bộ sách.Việc tập huấn, về cơ bản đã được hoàn tất ở các cơ sở lựa chọn sách Cánh Diều. Bộ SGK Cánh Diều gồm có các cuốn SGK Toán 1, Tiếng Việt 1, Tự nhiên và Xã hội 1, Đạo đức 1, Âm nhạc 1, Mỹ thuật 1, Giáo dục thể chất 1, và cuốn tài liệu Hoạt động trải nghiệm.
“Mang cuộc sống vào bài học - Đưa bài học vào cuộc sống”
Bộ sách Giáo khoa Cánh diều
Theo GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên kiêm chủ biên Chương trình SGK Cánh Diều, kiêm chủ biên bộ SGK Tiếng Việt đại diện nhóm làm SGK Cánh Diều: Bộ sách được biên soạn trên cơ sở quán triệt sâu sắc chủ trương “thực học, thực nghiệp” và bám sát Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, với quan điểm biên soạn thống nhất, xuyên suốt là “Mang cuộc sống vào bài học - Đưa bài học vào cuộc sống”.
Không chỉ kế thừa các SGK hiện hành, bộ sách Cánh Diều bảo đảm tính tinh giản, gợi mở tình huống, giúp các em học sinh phát triển năng lực, bảo đảm được tính gần gũi, tính vùng miền… Để sau khi học xong, các em không chỉ hiểu biết mà còn biết ứng dụng vào thực tế cuộc sống.
Thầy Lê Anh Tuấn, Trưởng phòng GD & ĐT Tân Sơn ( Phú Thọ) cho biết : “Bộ sách Cánh Diều có kênh hình, kênh chữ sinh động, dễ hiểu. Logo cánh diều gắn liền với tuổi thơ không chỉ là đồ chơi mà còn thể hiện sự thông minh, khéo léo cũng như tài năng của các em. Sách được sắp xếp theo nhóm nét chữ kết hợp thứ tự trong bảng chữ cái. Sách có nhiều bài tập đọc giúp học sinh không quên chữ, vần đã học. Phần luyện tập tổng hợp có thêm các bài hướng dẫn học sinh đọc sách, kết hợp nhiều tranh, ảnh màu sắc đẹp....”.
Điểm tâm đắc của thầy Tuấn và GV Tân Sơn khi quyết định lựa chọn bộ sách Cánh Diều trên địa bàn trước hết là bộ sách 8 môn được biên soạn với thiết kế mới mẻ, hấp dẫn về hình thức, cách trình bày, cấu trúc đẹp, rõ ràng; kênh chữ, kênh hình đẹp được sắp xếp khoa học theo trật tự chủ đề; cách dẫn dắt học sinh khám phá cái mới, cách tổ chức dạy học để tạo hứng thú cho người học. Nội dung có sự tích hợp và phân hóa phù hợp với học sinh.
Tại Phú Thọ, 100% trường chọn sách giáo khoa bốn môn: Tiếng Việt, Toán, Tự nhiên Xã hội và Giáo dục Thể chất. Còn ở Thái Nguyên, 100% trường chọn sách giáo khoa 3 môn: Tiếng Việt, Toán, Tự nhiên Xã hội. Khi được hỏi về hệ thống văn bản trong Tiếng Việt 1, thầy Trần Quốc Vĩnh, Phó trưởng phòng GD&ĐT Phú Lương ( Thái Nguyên) tâm đắc “ Ngữ liệu trong SGK Cánh Diều hầu hết là văn bản mới. Các văn bản này được xây dựng dưới dạng đa phương thức (kết hợp cả chữ viết với hình ảnh) và được lựa chọn, biên soạn, biên tập một cách kĩ càng, đáp ứng nhiều yêu cầu giáo dục. Các câu chuyện, bài thơ trong sách có nội dung phù hợp với học sinh và tạo hứng thú cho học sinh khi học. Với HS tiểu học miền núi nói riêng và HS Tiểu học nói chung điều này rất quan trọng”.
Thầy Nam, GV tiểu học ở Tuyên Quang cho rằng chính điều này sẽ khiến HS tiếp thu kiến thức dễ dàng hơn. Và, đối với HS miền núi, khả năng tiếp cận thuận lợi hơn trong việc học Tiếng Việt trước đây, nhất là khi các em học song song tiếng Việt và tiếng dân tộc.
Sau buổi tập huấn, thầy Huy Tráng ( Phó Hiệu trưởng trường Tiểu học Vạn Phúc,Ninh Giang - Hải Dương) cho biết “Qua việc tìm hiểu, so sánh nhiều bộ sách và được tham dự lớp Tập huấn sử dụng SGK lớp 1 Cánh Diều, chúng tôi nhận thấy có sự thống nhất về quan điểm biên soạn giữa các môn học/hoạt động giáo dục, nhất là triết lý “Mang cuộc sống vào bài học/ Đưa bài học vào cuộc sống”. Triết lý này thấm vào trong từng ngữ liệu và từng phương án tổ chức hoạt động dạy học. Điều đó làm nên tính thống nhất, toàn vẹn cùa bộ sách và tạo thuận lợi cho GV khi dạy học nhiều môn sử dụng cùng một bộ sách”. Đây cũng là lý do thầy và các đồng nghiệp lựa chọn bộ SGK Cánh Diều .
“Bám sát nguyên lý, làm theo hoàn cảnh, vận dụng một cách linh hoạt - sáng tạo theo tình hình thực tế của địa phương”
Tập huấn sử dụng sách giáo khoa Cánh diều tại Bà Rịa- Vũng Tàu
Đây là kim chỉ nam của GS Đỗ Đức Thái khi tập huấn cho giáo viên (GV) tại các cơ sở GD trên toàn quốc về bộ SGK Cánh Diều lớp 1. Mỗi GV phải là người mở cánh cửa tri thức, giúp các em bước vào thế giới kỳ diệu, sáng tạo bất ngờ và thú vị của bài học, chứ không phải áp đặt kiến thức một cách khô khan khiến HS sợ toán, dốt toán.
Phó GĐ Sở GD&ĐT Thái Nguyên Nguyễn Văn Hưng cho rằng sự tinh giản và thiếtthực –đó là điều quan trọng để thực hiện tốt nội dung của chương trình mà các giáo viên rất tâm huyết và tâm đắc. Tính đổi mới sáng tạo, và kế thừa khiến Toán Cánh Diều lớp 1 không lạ lẫm khi GV tiếp cận và thực hiện bài giảng. Đây cũng là một điểm mạnh khiến rất nhiều cơ sở GD trong tỉnh cũng như toàn quốc lựa chọn Toán Cánh Diều lớp 1 nói riêng và bộ sách Cánh Diều nói chung.
Không chỉ tâm đắc về những nội dung trên, hầu hết, ở các cơ sở GD trên toàn quốc , các CBQL, GV... đều rất vui và hứng thú khi được tiếp cận với kho Học liệu điện tử mà chương trình mang lại. Học liệu điện tử đã khai thác thế mạnh của công nghệ thông tin để tăng hiệu quả của nội dung sách giấy ( Tương tác hóa, hoạt hóa); giúp HS được quan sát các thao tác để mô phỏng lại tình huống toán học (chương trình SGK Toán hiện hành hoàn toàn không có mà chỉ là các tranh tĩnh. Điều này khiến học sinh rất dễ lập ra các phép tính cộng - trừ khác nhau; không đúng với ý đồ của người viết sách). Đặc biệt hơn, với kho học liệu điện tử này, giáo viên chỉ cần tải về một lần và sử dụng cả trong điều kiện không có kết nối internet.
Cô Thu , GV ở Bà Rịa –Vũng Tàu tâm đắc “ được học tập một cách tích cực, chủ động và đầy hứng thú để nâng cao kiến thức, nắm chắc hơn các nguyên lý cơ bản trong dạy học toán, được hoạt động trải nghiệm và phản biện để thể hiện quan điểm của bản thân thông qua việc soạn các bài dạy điển hình theo sự phân công của GS Đỗ Đức Thái cũng là một điểm rất thú vị của buổi tập huấn.
Chính hoạt động này đã gợi mở, định hướng cho giáo viên thấy được điều mình phải làm, con đường mình phải đi để hướng đến mục tiêu của chương trình, để đổi mới - sáng tạo trong phương pháp và hình thức tổ chức dạy học. Hãy khơi gợi cảm giác của trẻ thông qua việc trải nghiệm, quan sát, cầm nắm….. để mang đến cho trẻ những kiến thức, những điều cần học để vận dụng vào cuộc sống. Hãy bám sát nguyên lý, làm theo hoàn cảnh, vận dụng một cách linh hoạt - sáng tạo theo tình hình thực tế của địa phương” . Đó là tinh thần chủ đạo mà GS-TS KH Đỗ Đức Thái đã truyền đạt cho giáo viên qua các buổi tập huấn.
Tập huấn sách giáo khoa Cánh diều ở Bình Dương
“Một lần nữa, GS Đỗ Đức Thái đã giúp tôi và các học viên cảm thấy việc dạy Toán theo sách giáo khoa lớp 1- bộ sách Cánh Diều ( Chương trình Giáo dục phổ thông 2018) được “ mở ” hơn và nhẹ nhàng hơn. Cuộc sống đã ùa vào trong từng trang sách của các em giúp cho việc học toán trở nên tươi vui, sống động và đầy hấp dẫn.
Nhiều địa phương có tỷ lệ chọn bộ sách giáo khoa Cánh Diều cao: 100% trường tỉnh Long An chọn toàn bộ 9 quyển (Toán 1, Tiếng Việt 1, Tự nhiên và Xã hội 1, Đạo đức 1, Âm nhạc 1, Mĩ thuật 1, Giáo dục thể chất 1) và hoạt động giáo dục bắt buộc (Hoạt động trải nghiệm 1). Ở Sơn La, 100% trường chọn sách giáo khoa 5 môn: Toán, Đạo đức, Âm nhạc, Giáo dục Thể chất, Hoạt động trải nghiệm. Ở Nam Định, 100% trường chọn sách giáo khoa hai môn: Tiếng Việt, Tự nhiên Xã hội.
Ngoài ra, các cơ sở GD&ĐT như Tây Ninh 95%, Tiền Giang 75,86 %, Thái Bình: 64,08%, Hậu Giang 77%.. Ở các tỉnh Thanh Hóa, Quảng Ninh, Hà Tĩnh, Vĩnh Long, Phú Yên... có tỷ lệ cao khi chọn bộ sách giáo khoa Cánh Diều...
Về hiện tượng này, TS Trần Văn Thắng, Trưởng ban Biên tập Công ty Cổ phần Đầu tư xuất bản - Thiết bị Giáo dục Việt Nam cho biết, hầu hết tỉnh nói trên đều là những tỉnh đông dân, đông học sinh và có truyền thống về giáo dục. Cánh Diều là bộ sách giáo khoa xã hội hóa đầu tiên ở nước ta từ sau năm 1975. Theo ông Thắng, bộ sách được nhiều trường lựa chọn vì chất lượng chuyên môn cao, vừa kế thừa vừa đổi mới so với sách giáo khoa hiện hành...
