Tạo điều kiện thông quan nhanh hàng hóa trong thời điểm dịch Covid-19

Lực lượng chức năng kiểm tra chặt chẽ các xe hàng qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị.

Tại Lạng Sơn:

Do ảnh hưởng của tình hình dịch Covid - 19 bùng phát mạnh, trong 2 ngày 28 và 29/1, Văn phòng Ủy ban điều phối kinh tế- thương mại đối ngoại Thị Bằng Tường, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc liên tục phát đi công văn gửi Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn thông báo về việc dừng làm thủ tục thông quan hàng hóa XNK tại các cửa khẩu phụ gồm: Na Hình, Bình Nghi, Nà Nưa đến hết ngày 15 tháng Giêng (Âm lịch). Riêng tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị hoạt động thông quan hàng hóa XNK sẽ bắt đầu từ ngày 10 tháng Giêng. Phía Trung Quốc đề nghị các cơ quan quản lý của Lạng Sơn (Việt Nam) thông báo cho các DN biết để chủ động trong việc đưa hàng hóa lên cửa khẩu.

Hải quan Lạng Sơn đã chỉ đạo các đơn vị cửa khẩu phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng triển khai nhiều biện pháp phòng chống dịch và chủ động trao đổi, thông báo với DN về tình hình thông quan hàng hóa XNK. Theo đó, kể từ ngày 29/1 đến ngày 5/2, mọi hoạt động thông quan hàng hóa tại tất cả các cửa khẩu trên địa bàn quản lý của Cục Hải quan Lạng Sơn đều trong tình trạng “án binh bất động”. Điều này cũng khiến cho hàng hóa tại các cửa khẩu bị tồn đọng nhiều. Chỉ tính riêng tại cửa khẩu Tân Thanh và cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đã tồn đọng tới 260 xe hàng nông sản chủ yếu là mặt hàng thanh long và dưa hấu. Để tránh tình trạng DN đưa hàng về cửa khẩu, Hải quan Lạng Sơn đã tăng cường tuyên truyền để tránh thiệt hại cho DN trong tình hình lực lượng chức năng cả hai phía Việt Nam và Trung Quốc đều siết chặt thông quan.

Đến ngày 5/2, do lượng hàng dồn về cửa khẩu ngày càng tăng, để giải phóng lượng hàng còn tồn đọng tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị từ trước Tết, các cơ quan, ban ngành phía Lạng Sơn đã tổ chức hội đàm với các cơ quan phía Trung Quốc đưa ra các giải pháp tối ưu vừa thông quan hàng hóa vừa kiểm soát chặt dịch bệnh lây lan. Theo đó, ngay trong chiều 5/2, sau khi hội đàm, lực lượng chức năng 2 phía Việt Nam và Trung Quốc đã đi đến thống nhất thông quan hàng hóa tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị từ 9 giờ đến 17 giờ hàng ngày. Theo đó, ngay trong chiều 5/2, với sự nỗ lực hướng dẫn DN làm các thủ tục liên quan đến hàng hóa và các thủ tục kiểm dịch về y tế đảm bảo an toàn, tránh lây nhiễm dịch, Hải quan Hữu Nghị cùng với các lực lượng chức năng đã tổ chức thông quan cho 60 xe hàng. Trong đó, chủ yếu là hàng nông sản của Việt Nam XK và một số hàng linh kiện điện tử NK.

Để hỗ trợ thông quan hàng hóa, trong sáng 6/2, phía Hải quan Lạng Sơn cũng đã phối hợp với các lực lượng chức năng tổ chức hội đàm với phía Trung Quốc tiếp tục cho thông quan hàng hóa tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Theo đó, hai bên thống nhất chính thức mở cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan để phục vụ công tác thông quan hàng hóa nhưng vẫn đảm bảo công tác kiểm soát dịch bệnh ở mức cao nhất.

Với sự nỗ lực của cơ quan Hải quan cũng như các cơ quan Bộ đội Biên phòng, cơ quan kiểm dịch Y tế trong công tác thông quan hàng hóa, đến hết ngày 11/2, Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị mới làm thủ tục thông quan cho gần 500 xe hàng.

Do tình hình dịch bệnh ngày càng lan rộng, ngày 8/2, phía Lạng Sơn đã tổ chức hội đàm với chính quyền Bằng Tường. Phía Bằng Tường thông báo, do nhân lực, điều kiện vật chất và kiểm soát dịch bệnh nên khu vực cách ly chỉ làm thủ tục giao nhận hàng hóa XNK tối đa khoảng 25 xe/ngày và phía Trung Quốc cũng thông báo hạn chế người từ các tỉnh khác của Trung Quốc đi vào khu vực của tỉnh Quảng Tây. Do vậy, việc XNK hàng hóa sẽ tiếp tục bị hạn chế rất nhiều.

Do lượng hàng hóa thông quan trong ngày rất ít, tỉnh Lạng Sơn đã trao đổi với phía Trung Quốc áp dụng thực hiện giải pháp đưa xe từ Trung Quốc sang giao nhận hàng từ bãi tập kết của phía Việt Nam thay vì giao nhận hàng từ phía Trung Quốc như trước đây. Theo ghi nhận, chỉ tính riêng trong ngày 11/2, Hải quan Hữu Nghị đã làm thủ tục thông quan cho khoảng 110 xe hàng. Theo đánh giá bước đầu, với giải pháp này đã góp phần khắc phục được hạn chế năng lực bến bãi và nhân lực bốc xếp, do đó lượng hàng thông quan trong ngày đã tăng lên đáng kể.

Trao đổi với Báo Hải quan, ông Nguyễn Tiến Bộ, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị (Cục Hải quan Lạng Sơn) cho biết, sau khi thay đổi phương thức, cho xe Trung Quốc sang giao nhận hàng tại bãi xe của Việt Nam thì lượng hàng tồn tại cửa khẩu đã giảm đáng kể. Hy vọng trong những ngày tới, năng lực thông quan giữa hai bên sẽ tăng lên, giảm ùn ứ tại cửa khẩu và giảm thiệt hại cho DN. Hiện lưu lượng xe vận chuyển hàng hóa XK lên cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị vẫn tiếp tục có chiều hướng tăng nên việc tìm thêm những giải pháp mới nhằm tăng năng lực thông quan đang được UBND tỉnh Lạng Sơn chỉ đạo quyết liệt.

Cũng với quan điểm thông quan nhưng vẫn đảm bảo kiểm soát và triển khai có hiệu quả công tác phòng chống dịch virus corona, theo ông Nguyễn Công Trưởng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, việc kiểm soát phòng chống dịch là ưu tiên hàng đầu, tuy nhiên vẫn phải song song vừa chống dịch, vừa sản xuất kinh doanh, thông thương hàng hóa để tạo điều kiện phát triển kinh tế.

Ông Nguyễn Công Trưởng yêu cầu Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn và các lực lượng Biên phòng, Hải quan tiếp tục tổ chức đàm phán với Trung Quốc để thống nhất việc cho lái xe, chủ hàng Trung Quốc sang bốc hàng ngay tại cửa khẩu Hữu Nghị. Đồng thời, các DN kho vận, bến bãi trên địa bàn cũng cần tạo điều kiện, hỗ trợ tối đa các DN XNK, đặc biệt là trong thời điểm này.

Còn tại các cửa khẩu phụ: Tân Thanh, Cốc Nam, Chi Ma, Bình Nghi, Nà Nưa…, mới đây nhất Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Nam Ninh, Trung Quốc có công điện gửi Bộ Ngoại giao, Ủy ban Biên giới quốc gia và Sở Ngoại vụ các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng, Quảng Ninh, Hà Giang thông báo về việc Hải quan Nam Ninh (Trung Quốc) khôi phục thời gian hoạt động trao đổi cư dân biên giới tại các cửa khẩu phụ, cặp chợ biên giới sẽ phải lùi tới cuối tháng 2. Lý do phía Trung Quốc đưa ra là Hải quan Nam Ninh (Trung Quốc) không đủ nhân sự vì nhiều cán bộ đang bị cách ly do dịch Covid - 19.

Do đó, số hàng hóa tồn đọng tại cửa khẩu Tân Thanh đến thời điểm hiện tại vẫn nằm lại bãi hàng hóa của Công ty Cổ phần Vận tải thương mại Bảo Nguyên Lạng Sơn là 154 xe, chủ yếu là trái thanh long.

Tại cửa khẩu Cốc Nam, Ga quốc tế đường sắt Đồng Đăng, cửa khẩu Chi Ma kể từ ngày 28/1 đến nay không phát sinh hoạt động XNK hàng hóa, do phía Trung Quốc tiếp tục đóng cửa khẩu nên một số container đã quay đầu không ở lại cửa khẩu Cốc Nam. Thống kê đến ngày 10/2/2020 tại cửa khẩu Cốc Nam còn tồn 10 container chứa lạc, hàng tạp hóa, da bò, mỹ phẩm tại bãi Công ty Đạt Phát; Ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng tồn 37 toa hàng, trong đó 7 toa thanh long tươi và 30 toa thép; cửa khẩu Chi Ma tồn 1 xe hàng tái NK mặt hàng cây thạch đen do đối tác Trung Quốc từ chối nhận hàng.

Đại diện Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết, tình hình XNK hàng hóa thời điểm này qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị được nhiều hay ít còn tùy thuộc vào tình hình chống dịch Covid - 19. Hiện Trung Quốc vẫn tiếp tục phong tỏa các tuyến đường để dập dịch, vận chuyển hàng hóa từ Quảng Tây đi địa bàn khác khó khăn. Trong khi nông sản Việt Nam XK không chỉ tiêu thụ ở Quảng Tây mà còn vận chuyển đi các tỉnh khác của Trung Quốc tiêu thụ.

Tại Quảng Ninh

Hoạt động XNK, XNC qua cửa khẩu đường bộ chủ yếu phát sinh qua địa bàn cửa khẩu Móng Cái. Cụ thể, Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái đã làm thủ tục cho 7 lô thiết bị y tế XK gồm 500 bộ quần áo y tế, 2.467.500 chiếc khẩu trang y tế. Cơ quan chức năng đã cách ly 331 người nhập cảnh từ Trung Quốc vào Việt Nam (14 người có biểu hiện sốt trên 37 độ). Tại cửa khẩu Bắc Phong Sinh, Hoành Mô, lối mở Pò Hèn, Km3+4, các điểm xuất hàng Đại Vai, Lục Chắn, Lục Lầm, Mốc 1342+300, Mốc 1306, Đồng Văn và tại cửa khẩu cảng Vạn Gia chưa phát sinh XNK, XNC.

Trên tuyến đường biển, tại các cửa khẩu cảng biển Hòn Gai và Cẩm Phả, hoạt động XNK, XNC diễn ra bình thường, thủ tục kiểm dịch y tế chặt chẽ. Tại Hòn Gai, đã làm thủ tục XNC cho 169 lượt người, kim ngạch XNK đạt 8,1 triệu USD; tại Cẩm Phả, không phát sinh thủ tục XNC, kim ngạch XNK đạt 0,4 triệu USD.

Tại sân bay Vân Đồn có 2 chuyến quốc tế và cách ly 36 hành khách, tiếp tục theo dõi tại Trường Quân sự TP Uông Bí (6 người) và Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cơ sở 2 (30 người).

Theo ghi nhận của Hải quan Quảng Ninh từ phía DN, nếu thuê các phương tiện khác thay thế vận chuyển hàng hóa trước khi nhập cảnh Việt Nam không qua các cảng biển Trung Quốc thì mức giá sẽ tăng cao. Dự kiến, nếu các quốc gia chưa khống chế được dịch Covid - 19, thời gian phòng chống dịch kéo dài thì ảnh hưởng trực tiếp đến việc sản xuất, XK hàng hóa và dẫn đến giảm số thu ngân sách qua địa bàn.

Mặt khác, theo đặc thù tại các cửa khẩu khu vực biên giới (Hoành Mô, Bắc Phong Sinh, Vạn Gia), hoạt động giao nhận, bốc xếp hàng hóa thường có sự tham gia trực tiếp của cư dân, công nhân người Việt Nam, Trung Quốc không phải là người điều khiển phương tiện vận chuyển nên tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm dịch Covid - 19 vào cộng đồng. Do đó hiện nay việc hàng hóa XNK giao nhận theo hình thức này ngay cả các cửa khẩu chính được phép XNK nhưng thực tế vẫn chưa triển khai được các hoạt động XNK hàng hóa.

Thời gian tới, Hải quan Quảng Ninh sẽ phối hợp với các đơn vị chức năng tổ chức hội nghị xúc tiến, tuyên truyền, hỗ trợ hoạt động XNK qua cảng biển đáp ứng các yêu cầu về giám sát y tế chặt chẽ, nghiêm ngặt đối với phương tiện, người điều khiển phương tiện. Đối với với hoạt động cung ứng tàu biển, Hải quan Quảng Ninh cũng đã đề nghị UBND tỉnh giao Cảng vụ Quảng Ninh phối hợp với các sở, ngành xây dựng phương án quản lý chặt chẽ, đảm bảo giám sát y tế chặt chẽ, nghiêm ngặt. Đề nghị xây dựng phương án, quy trình y tế áp dụng việc giám sát chặt chẽ đối với cư dân Việt Nam, Trung Quốc tham gia vào việc giao nhận hàng hóa; quản lý chặt chẽ, có đăng ký, bố trí nơi ăn, ở trong khu vực cảng nổi; khi bốc xếp hàng hóa phải đeo khẩu trang, kính và găng tay bảo hộ.

Đồng thời, tổ chức đàm phán với phía Trung Quốc tạo điều kiện cho phương tiện Việt Nam qua khu vực cửa khẩu Trung Quốc để giao, nhận hàng trong thời gian phòng, chống dịch.

Tại Lào Cai

Theo Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Lào Cai (Cục Hải quan Lào Cai), hoạt động XNK tại địa bàn do đơn vị quản lý là cửa khẩu quốc tế đường bộ số II Kim Thành, Lào Cai đang diễn ra tương đối thuận lợi. Sau thời gian trầm lắng do nghỉ tết Canh Tý 2020 và dịch cúm do Covid - 19, hoạt động XNK có dấu hiệu khởi sắc trở lại từ ngày 8/2. Từ đó đến nay đơn vị đã làm thủ tục thông quan cho hàng trăm container hàng hóa XNK. Đáng chú ý, mỗi ngày có hàng chục xe thanh long được XK qua cửa khẩu quốc tế đường bộ số II Kim Thành.

Đơn cử như như ngày 11/2 có 93 xe hàng được XK, trong đó có 52 xe thanh long; ngày 10/2 cũng có 57 xe thanh long được XK…

Tại Chi cục Hải quan ga đường sắt quốc tế Lào Cai, lãnh đạo Chi cục cho biết, cuối tuần qua đơn vị đã làm thủ tục thông quan được một số lô hàng XNK vận chuyển qua hệ thống đường sắt…

Liên quan đến hoạt động XNK tại địa bàn Lào Cai, ông Hà Đức Thuận, Phó Trưởng ban Quản lý Khu kinh tế Lào Cai cho biết, trước diễn biến của dịch Covid - 19, các cơ quan chức năng ở Lào Cai đã tham mưu, báo cáo cơ quan có thẩm quyền nhiều biện pháp tạo thuận lợi cho hoạt động XNK. Trong đó có giải pháp duy trì XNK theo hướng những người tham gia vào hoạt động này như lái xe, người giao nhận hàng hóa… sẽ được cách ly tại khu vực nhất định ngay tại cửa khẩu, không được vào nội địa.

Đặc biệt đơn vị có sáng kiến hình thành lực lượng lái xe trung chuyển phục vụ hoạt động XNK. Quá trình vận chuyển hàng hóa, đội ngũ lái xe được trang bị đầy đủ các trang thiết bị bảo hộ theo quy định.

Tại Hải Phòng

Theo thống kê của Cục Hải quan Hải Phòng, do ảnh hưởng của dịch Covid - 19, trong tháng 1, đơn vị đã làm thủ tục với kim ngạch đạt 5,558 tỷ USD, giảm 19,9% so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, kim ngạch XK và NK đều giảm mạnh. Riêng các mặt hàng ô tô, linh kiện phụ tùng ô tô, xe máy, xăng dầu, bia rượu, sắt thép, mỹ phẩm, máy móc thiết bị… NK giảm đáng kể so với cùng kỳ năm 2019. Để tạo điều kiện cho hàng hóa XNK, đơn vị tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động của DN, tăng cường phòng, chống buôn lậu, nhất là trang thiết bị y tế chống dịch.

Tại Hà Giang

Theo lãnh đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy (Hà Giang), tình hình XNK hàng hóa trên địa bàn từ sau tết Nguyên đán tới nay khá yên ắng, mới chỉ có duy nhất một lô hàng khẩu trang và găng tay y tế XK sang Trung Quốc. Tình trạng XNK “vắng tanh” tại cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy một phần do ảnh hưởng bởi dịch Covid - 19 gây ra.

Tại Cao Bằng

Sáng 10/2, trao đổi với phóng viên, lãnh đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu Tà Lùng và Chi cục Hải quan cửa khẩu Trà Lĩnh- 2 cửa có hoạt động hoạt động xuất nhập khẩu chủ yếu tại Cao Bằng, cho hay bình thường hàng năm sau dịp tết Nguyên đán hoạt động xuất nhập khẩu tại địa bàn thường trầm lắng, năm 2020 lại có thêm dịch Covid - 19 nên gần như cả 2 địa bàn quan trọng này không phát sinh hoạt động xuất nhập khẩu kể từ tết Canh tý 2020 đến nay.

Đại diện Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết, với tình hình ảnh hưởng của dịch bệnh virus corona, từ ngày 29/1 đến ngày 11/2, tình hình XNK hàng hóa qua các cửa khẩu trên địa bàn quản lý giảm mạnh. Do vậy, tính từ đầu tháng đến nay, đơn vị mới thu NSNN đạt 185,88 tỷ đồng, giảm tới 43,04% so với cùng kỳ năm 2019 và mới đạt 5,47% chỉ tiêu được giao. Thống kê từ chiều 5/2 đến hết ngày 11/2, Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị mới làm thủ tục thông quan cho gần 500 xe hàng. Trong đó, có hơn 200 xe nông sản XK. Hiện tại các xe chở hoa quả, nông sản từ các tỉnh miền Tây, miền Nam vẫn đang tiếp tục dồn về cửa khẩu. Tính đến trưa 11/2, tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đang tập kết 440 xe, còn tại cửa khẩu Tân Thanh có khoảng 140 xe.

Nhóm Phóng Viên